Το πιο «κουφό» όμως σενάριο είναι αυτό του σχηματισμού κυβέρνησης από κόμμα που θα διαθέτει 120-150 έδρες στη Βουλή και όχι 151, κατά τη.. διαδικασία παροχής εμπιστοσύνης στη νέα Βουλή!
Αν και η κύρια επιδίωξη στην ανάθεση της εντολής σχηματισμού κυβέρνησης (σύμφωνα με το άρθρο 37 του Συντάγματος) είναι να διαθέτει αυτή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών, στο άρθρο 86, στο οποίο ορίζονται τα σχετικά με την ψήφο εμπιστοσύνης και την αρχή της δεδηλωμένης, υπάρχει μια «πονηρή» εξαίρεση.
Σύμφωνα με τα όσα ορίζει το συγκεκριμένο άρθρο, η κυβέρνηση οφείλει να έχει την εμπιστοσύνη της Bουλής και μέσα σε δεκαπέντε ημέρες από την ορκωμοσία του Πρωθυπουργού υποχρεούται να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης.
Στην παράγραφο 6 όμως αναφέρεται: « Πρόταση εμπιστοσύνης δεν μπορεί να γίνει δεκτή, αν δεν εγκριθεί από την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών, η οποία όμως δεν επιτρέπεται να είναι κατώτερη από τα δύο πέμπτα του όλου αριθμού των βουλευτών». Η πρόβλεψη αυτή επιτρέπει δηλαδή τον σχηματισμό κυβέρνησης με 120 βουλευτές, εάν π.χ. απέχουν 61 βουλευτές, οπότε χρειάζεται η πλειοψηφία επί των 239 παρόντων και επιτυγχάνεται ο κρίσιμος αριθμός! Μπορούν βέβαια να απουσιάζουν και λιγότεροι βουλευτές, αλλά το κατώφλι της «ειδικής αυτοδυναμίας» ανεβαίνει αντίστοιχα. Εάν π.χ. απουσιάσουν 40 βουλευτές, τότε χρειάζονται 131 βουλευτές για να δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης επί των 260 παρόντων.
Τι μπορεί να σημαίνουν τα παραπάνω; Θεωρητικά η ΝΔ, εάν αποσκοπεί σε κάτι τέτοιο, θα μπορέσει να ζητήσει τον σχηματισμό κυβέρνησης από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, εφόσον οι τελευταίες ανακοινώσιμες δημοσκοπήσεις (πριν την απαγόρευση δηλαδή) επιβεβαιωθούν και είναι όντως πρώτο κόμμα με μεγάλη διαφορά από το δεύτερο, αλλά χωρίς αυτοδυναμία 151 εδρών.
Θεωρητικά επίσης το ΠΑΣΟΚ μπορεί να απέχει από την ψηφοφορία, όπως μπορεί να πράξει και άλλο κόμμα (από την «πολυκατοικία» της Κεντροδεξιάς π.χ.), επικαλούμενο τις συνέπειες της ακυβερνησίας αλλά και αρνούμενο να συμπράξει σε μια κυβέρνηση ΝΔ, με την συμμετοχή δικών του υπουργών (γλιτώνοντας όμως έτσι και από το αντίστοιχο πολιτικό κόστος).
Όλα αυτά βέβαια ισχύουν στα χαρτιά. Στην πράξη είναι ένα σημαντικό ερώτημα αν θα δεχθεί ο κ. Σαμαράς να είναι «όμηρος» της στάσης του ΠΑΣΟΚ ή άλλων κομμάτων που θα απέχουν από την ψήφο εμπιστοσύνης. Ο «πειρασμός» είναι υπαρκτός πάντως εάν κάτι τέτοιο γίνει σε βραχυπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα (μέχρι το φθινόπωρο π.χ.) και επιδιωχθεί η ΝΔ να αποκτήσει ψυχολογικό «αέρα» κυβέρνησης, έστω και με τη σύντομη παραμονή της στην εξουσία. Το ιδανικό σενάριο σε αυτή την περίπτωση (αλλά πολύ καλό για να είναι αληθινό), θα είναι να μπορέσει να αναδιαπραγματευθεί συγκεκριμένα σημεία του Μνημονίου - εάν η Ε.Ε. και η Μέρκελ αποφασίσουν να αλλάξουν ρότα- και να προσφύγει εκ νέου στη λαϊκή ετυμηγορία.
Τα χέρια της κυβέρνησης αυτής πάντως δεν θα είναι «λυμένα», καθώς ούτε καν όλα τα νομοσχέδια θα έχει τη δυνατότητα να περάσει από τη Βουλή, χωρίς συμφωνία με το ΠΑΣΟΚ ή με άλλα κόμματα. Η Βουλή επίσης θα μπορεί να άρει την εμπιστοσύνη της με πρόταση δυσπιστίας υπογραμμένη από το ένα έκτο τουλάχιστον των βουλευτών , η οποία γίνεται δεκτή αν εγκριθεί από την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών. Παράλληλα θα γίνεται συνεχώς στόχος επικρίσεων, σαν κυβέρνηση μειοψηφίας.
Θεωρητικά όμως, όπως προαναφέραμε, όλα γίνονται με βάση τα «παραθυράκια» του Συντάγματος, υπό την προϋπόθεση ότι η ΝΔ θα πάρει ποσοστό πάνω από 24-25%, το οποίο χρειάζεται (στα επικρατέστερα σενάρια κατανομής εδρών) για να είναι σίγουρη ότι θα έχει 120 έδρες.
Αλέξης Διακόπουλος
