Μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και όχι δράσεις για την τόνωση των οικονομιών θέλει η καγκελάριος.
Τη συνταγή του προκατόχου της, ακόμα την πληρώνουν οι Γερμανοί εργαζόμενοι...
Μετά από τριετή εμμονή στη λιτότητα, η ανάπτυξη μπαίνει επιτέλους στην ατζέντα των Ευρωπαίων ηγετών. Η Ευρώπη ακούει γεμάτη προσδοκίες την Άνγκελα Μέρκελ να μιλά για ένα Σύμφωνο Ανάπτυξης. Αυτό που λίγοι συνειδητοποιούν, εντούτοις, είναι ότι.. η Σιδηρά Κυρία της Ευρώπης θέλει τώρα να επιβάλλει σε όλες τις χώρες μια ανάπτυξη αλά γερμανικά.
Το Βερολίνο δεν είναι βέβαια διατεθειμένο να βάλει το χέρι στην τσέπη, για να πληρώσει μέτρα και δράσεις που θα τονώσουν την οικονομική δραστηριότητα. Η ανάπτυξη θα έρθει μέσω μεταρρυθμίσεων, που θα βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα, ξεκαθαρίζει η Μέρκελ. Το συμπέρασμα είναι ότι έχει κατά νου το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που εφάρμοσε ο προκάτοχός της, Γκέρχαρντ Σρέντερ. Η λεγόμενη «Ατζέντα 2010» έθεσε τις βάσεις του οικονομικού θαύματος της Γερμανίας, μετατρέποντας τον άλλοτε «μεγάλο ασθενή» της Ευρώπης σε ατμομηχανή της. Είχε, όμως, βαρύ κόστος, το οποίο οι Γερμανοί εργαζόμενοι πληρώνουν έως σήμερα. Παρότι οι επιχειρήσεις περνούν ίσως την καλύτερη περίοδο στην ιστορία τους, πολλοί υπάλληλοί τους κερδίζουν σήμερα λιγότερα από όσα πριν από δέκα χρόνια. Σχεδόν 1,5 εκατομμύριο είναι εκείνοι που ενώ εργάζονται, εξαρτώνται από το επίδομα της πρόνοιας, για να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες.
Τα στοιχεία του Μαρτίου έδειξαν ότι οι γερμανικές εξαγωγές σημείωσαν νέο ρεκόρ. Και αυτό, την ώρα που η υπόλοιπη Ευρωζώνη είτε έχει ήδη βυθιστεί σε ύφεση είτε έχει παγιδευτεί στη στασιμότητα. Το γερμανικό οικονομικό θαύμα είναι εμφανές σε όλα τα στατιστικά στοιχεία. Ο αριθμός των απασχολούμενων άγγιξε το 2011 νέο υψηλό, ενώ τον Απρίλιο, οι άνεργοι μειώθηκαν κάτω από το ψυχολογικό φράγμα των 3 εκατ., κάτι που είχε να συμβεί από το 1992. Όλα αυτά, την ώρα που Ελλάδα και Ισπανία μαστίζονται από ποσοστά ανεργίας υψηλότερα του 20%.
Το αναγκαίο κακό
Πολλοί Γερμανοί φαίνεται ότι είναι αποκλεισμένοι από το οικονομικό θαύμα. Η έκρηξη των κοινωνικών ανισοτήτων και η δημιουργία μιας στρατιάς φτωχών εργαζομένων είναι το τίμημα που πληρώνει η χώρα για την ανταγωνιστικότητά της. Το αναγκαίο κακό της ανάπτυξης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του οικονομικού ινστιτούτου DIW, τα πραγματικά εισοδήματα των Γερμανών που ανήκουν στη μεσαία και υψηλότερη βαθμίδα (δηλαδή εκείνων που βγάζουν περισσότερα από 3.400 ευρώ το μήνα) αυξήθηκαν ελαφρά από το 2000 έως το 2010. Αντίθετα, οι χαμηλόμισθοι, δηλαδή όσοι κερδίζουν από 960 ευρώ και κάτω, είδαν τα εισοδήματά τους να μειώνονται κατά 10% στο ίδιο διάστημα.
Η αιτία δεν είναι άλλη από τις μεταρρυθμίσεις, που σχεδιάστηκαν για να ενισχύσουν την ευελιξία της γερμανικής αγοράς απασχόλησης. Στην προσπάθειά του να αντιμετωπίσει την υψηλή ανεργία και να ανακόψει τη φυγή των επιχειρήσεων προς χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπου το εργατικό κόστος ήταν σημαντικά χαμηλότερο, ο τότε καγκελάριος Σρέντερ έλαβε, το 2003, μέτρα που διευκόλυναν την καθιέρωση της προσωρινής εργασίας. Η στρατηγική αυτή μπορεί να ενθάρρυνε τις προσλήψεις, όμως απέβη μπούμερανγκ για τους εργαζόμενους.
Η Γερμανία μετρά σήμερα σχεδόν 1 εκατ. προσωρινούς εργαζόμενους. Αυτοί κάνουν συνήθως την ίδια δουλειά με τους συναδέλφους τους που δουλεύουν σε καθεστώς πλήρους απασχόλησης. Αλλά κερδίζουν σημαντικά λιγότερα. Το 2010, ο μέσος εργαζόμενος πλήρους απασχόλησης αμειβόταν με 2.700 ευρώ μεικτά το μήνα, ενώ ο προσωρινός εργαζόμενος δεν έβγαζε παρά 1.400 ευρώ. Και παρότι το καθεστώς προσωρινής εργασίας θεσπίστηκε για να δοθεί στους υπαλλήλους αυτούς η δυνατότητα να μπουν στην αγορά εργασίας, με την ελπίδα ότι αυτό θα είναι το πρώτο σκαλοπάτι για μια καλύτερη θέση, τα στοιχεία δείχνουν ότι μόνο το 8% των προσωρινών υπαλλήλων προσλαμβάνεται κανονικά μέσα σε ένα χρόνο από τις επιχειρήσεις, όπου δουλεύει.
Kοινωνία τριών ταχυτήτων στη Γερμανία
Οι μεταρρυθμίσεις κατάφεραν να δημιουργήσουν μια αγορά απασχόλησης -αλλά και μία κοινωνία- τριών ταχυτήτων. Στην κορυφαία βαθμίδα βρίσκονται τα στελέχη των επιχειρήσεων, που παίρνουν ολοένα και μεγαλύτερα πακέτα αμοιβών και μπόνους, καθώς τα κέρδη των εταιρειών τους αυξάνονται σε πρωτοφανή επίπεδα. Έπονται, στη δεύτερη βαθμίδα, οι καλά εκπαιδευμένοι εργαζόμενοι λευκού κολάρου και οι εξειδικευμένοι υπάλληλοι στη βιομηχανία και σε άλλους κλάδους. Στην τελευταία βαθμίδα βρίσκονται τα πιο παραδοσιακά επαγγέλματα, όπως οι πωλητές, οι μάγειροι και οι δάσκαλοι, οι οποίοι είδαν το μηνιαίο εισόδημά τους να συρρικνώνονται τα τελευταία 10 χρόνια. Αυτοί δεν απολαμβάνουν το παραμικρό όφελος από τον πλουτισμό των γερμανικών επιχειρήσεων και την ανάπτυξη της οικονομίας. Σε μια χώρα χωρίς νομοθετημένο κατώτατο μισθό, όσοι δεν εκπροσωπούνται από τα πανίσχυρα εργατικά συνδικάτα που αυτό τον καιρό πιέζουν ασφυκτικά για να εξασφαλίσουν μεγάλες αυξήσεις για τα μέλη τους, δείχνουν να μην έχουν καμιά δύναμη.
Οι πωλητές αμείβονται συχνά με 6 ευρώ την ώρα, και οι κομμωτές μόλις με 4 ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι κάποιες από αυτές τις δουλειές πληρώνουν 640 ευρώ το μήνα, έστω και εάν είναι πλήρους απασχόλησης. Μάλιστα, 1,37 εκατ. Γερμανοί που αμείβονται με μισθούς πείνας, αναγκάζονται να συμπληρώσουν το εισόδημά τους με το επίδομα της πρόνοιας, για να βγάλουν το μήνα.
