Εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο της Wall Street Journal με το διπλωματικό παρασκήνιο για το πώς έφθασε η Ελλάδα στο ΔΝΤ και το πρώτο Μνημόνιο.
«Ήταν σχεδόν μια αδύνατη αποστολή», υποστηρίζει για το πρώτο δάνειο προς την Ελλάδα ο πρώην πρωθυπουργός, Γιώργος Παπανδρέου. Αποκαλύπτει, μάλιστα, ότι όταν το 2010 ζήτησε από την καγκελάριο Μέρκελ ευνοϊκότερους όρους για την ελληνική οικονομία, εκείνη του απάντησε ότι.. ότι το Μνημόνιο πρέπει να πονάει ώστε «κανείς άλλος να μην το θέλει» αποκαλύπτει σε χθεσινό της άρθρο η Wall Street Journal.
Ο αρθρογράφος της WSJ υποστηρίζει ότι ουδείς διαφωνούσε για την ανάγκη δημοσιονομικής εξυγίανσης, αλλά προσθέτει ότι το ΔΝΤ πρότεινε να δοθεί προτεραιότητα στις διαρθρωτικές αλλαγές και οι περικοπές δαπανών να γίνουν σταδιακά ώστε να προστατευτεί η οικονομία.
Το Βερολίνο, όμως, διαφώνησε, απαιτώντας οι διαρθρωτικές αλλαγές να προωθηθούν παράλληλα με πρόγραμμα σκληρής λιτότητας, ώστε το δημοσιονομικό έλλειμμα να υποχωρήσει κάτω από το 3% μέχρι το 2014.
Η συνταγή
Περιθώρια για στήριξη της ανάπτυξης δεν υπήρχαν ούτε δια της νομισματικής πολιτικής, λόγο της συμμετοχής της Ελλάδας στην Ευρωζώνη.Δεν ήταν, άρα, δυνατό να εφαρμοστεί η «συνταγή» της υποτίμησης του νομίσματος, που συνήθως προτείνει το ΔΝΤ ως αντίβαρο της ύφεσης που προκαλούν τα μέτρα λιτότητας. Ακριβώς το ίδιο είχε συμβεί στις αρχές της δεκαετίας, όταν η Αργεντινή προσέφυγε στο ΔΝΤ, αλλά συνέχισε να διατηρεί σταθερή την ισοτιμία του νομίσματός της έναντι του δολαρίου.
Τα αποτελέσματα είναι γνωστά..
Η κατάσταση μάλιστα στην Ελλάδα ήταν σαφώς χειρότερη, καθώς το ποσοστό του δημοσίου χρέους στο ΑΕΠ ήταν εξαιρετικά υψηλό.
Σύμφωνα πάντα με το δημοσίευμα, από την πρώτη στιγμή η εταιρεία Lazard που είχε προσλάβει ο κ. Παπανδρέου ως σύμβουλο, πρότεινε την αναδιάρθρωση του χρέους. Επικεφαλής του ΔΝΤ ήταν τότε ο Ντομινίκ Στρος-Καν, ο οποίος εμφανιζόταν ανοικτός σε μια τέτοια προοπτική. Δεν ίσχυε, όμως, το ίδιο και για το Βερολίνο, με τον κ. Παπανδρέου να αποκαλύπτει ότι όταν έθεσε το θέμα στην Καγκελάριο Μέρκελ, αυτή του απάντησε ότι «κι εγώ θα ήθελα να μου 'κουρέψουν' το χρέος στο μισό».
Σφυροκόπημα σε Βενιζέλο
Την άνοιξη του 2011 η θέση αυτή άλλαξε, αλλά αυτό δεν συνέβη λόγο βελτίωσης του κλίματος έναντι της Ελλάδας. Όταν ο κ. Βενιζέλος ανέλαβε το υπουργείο Οικονομικών, τον Ιούνιο, στο πρώτο Eurogroup που έλαβε μέρος ζήτησε χαλάρωση του προγράμματος λιτότητας, αλλαγές στο σχέδιο αποκρατικοποιήσεων και χαρακτήρισε την κρίση στην Ελλάδα «ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα».
Η αντίδραση των άλλων υπουργών ήταν σφοδρή και ακολούθησε «σφυροκόπημα» του κ. Βενιζέλου μέχρι τις 2 το πρωί. Αποφασίστηκε να μην εκταμιευτεί η επόμενη δόση του δανείου προς την Ελλάδα, μέχρι να εφαρμοστούν νέα μέτρα λιτότητας. Ο κ. Βενιζέλος ζήτησε να μην ταυτιστεί η πρώτη παρουσία του στο Eurgroup με ένα «τέτοιο αρνητικό σήμα», προκαλώντας την έκρηξη του Ολλανδού υπουργού, Γιαν Κες ντε Γιάγκερ.
Ο κ. Βενιζέλος προσπάθησε εκ νέου να χαλαρώσουν οι όροι του Μνημονίου το Σεπτέμβριο, όταν οι εκπρόσωποι της τρόικας ζητούσαν απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων. «Πρόκειται για πολιτικό ζήτημα» τους απάντησε και αυτοί αποχώρησαν από τη χώρα και «πάγωσαν» την εκταμίευση της επόμενης δόσης.
Λίγες ημέρες αργότερα, ο Γερμανός υπουργός, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, έθετε ξεκάθαρο δίλημμα στον κ. Βενιζέλο. Σε κατ' ιδίαν συνάντηση στο μπαρ του ξενοδοχείου, πίνοντας ένα μπουκάλι κρασί, τον κάλεσε να «δράσει εάν επιθυμεί να παραμείνει στην Ευρωζώνη».
Το δημοψήφισμα
Το δίλημμα τέθηκε ξεκάθαρα δημοσίως στον κ. Παπανδρέου λίγες εβδομάδες αργότερα, στη Σύνοδο του G-20 στις Κάνες.
Η Wall Street Journal υποστηρίζει ότι στο αεροπλάνο της επιστροφής ο κ. Παπανδρέου έγειρε στο παράθυρο για να κοιμηθεί, ενώ ο κ. Βενιζέλος ετοίμασε δήλωση αποποίησης του δημοψηφίσματος, την οποία διάβασε στους δημοσιογράφους μόλις προσγειώθηκε στην Αθήνα, χωρίς να ενημερώσει τον κ. Παπανδρέου. Τις επόμενες ημέρες, βουλευτές της επιρροής Βενιζέλου απέσυραν τη στήριξη στην κυβέρνηση, προκαλώντας την πτώση της.
Ισχυρές πιέσεις και σε Σαμαρά
Στη Σύνοδο των ηγετών δεξιών κυβερνήσεων τον περασμένο Ιούνιο, ο κ. Σαμαράς δεχόταν επί τρεις ώρες ισχυρές πιέσεις να στηρίξει το Μνημόνιο. Ο τότε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης απάντησε τότε στην καγκελάριο Μέρκελ ότι «το Μνημόνιο θα αποτύχει και τότε θα χρειασθείτε ένα σχέδιο Β κι εγώ θα είμαι εκείνος που θα μπορεί να το εφαρμόσει».
Μερικούς μήνες αργότερα, αναγκάστηκε να στηρίξει την κυβέρνηση Παπαδήμου αλλά επέμεινε αυτή να είναι βραχύβια και να γίνουν εκλογές, πιστεύοντας ότι η Ν.Δ. θα επικρατήσει σε αυτές..
«Ήταν σχεδόν μια αδύνατη αποστολή», υποστηρίζει για το πρώτο δάνειο προς την Ελλάδα ο πρώην πρωθυπουργός, Γιώργος Παπανδρέου. Αποκαλύπτει, μάλιστα, ότι όταν το 2010 ζήτησε από την καγκελάριο Μέρκελ ευνοϊκότερους όρους για την ελληνική οικονομία, εκείνη του απάντησε ότι.. ότι το Μνημόνιο πρέπει να πονάει ώστε «κανείς άλλος να μην το θέλει» αποκαλύπτει σε χθεσινό της άρθρο η Wall Street Journal.
Ο αρθρογράφος της WSJ υποστηρίζει ότι ουδείς διαφωνούσε για την ανάγκη δημοσιονομικής εξυγίανσης, αλλά προσθέτει ότι το ΔΝΤ πρότεινε να δοθεί προτεραιότητα στις διαρθρωτικές αλλαγές και οι περικοπές δαπανών να γίνουν σταδιακά ώστε να προστατευτεί η οικονομία.
Το Βερολίνο, όμως, διαφώνησε, απαιτώντας οι διαρθρωτικές αλλαγές να προωθηθούν παράλληλα με πρόγραμμα σκληρής λιτότητας, ώστε το δημοσιονομικό έλλειμμα να υποχωρήσει κάτω από το 3% μέχρι το 2014.
Η συνταγή
Περιθώρια για στήριξη της ανάπτυξης δεν υπήρχαν ούτε δια της νομισματικής πολιτικής, λόγο της συμμετοχής της Ελλάδας στην Ευρωζώνη.Δεν ήταν, άρα, δυνατό να εφαρμοστεί η «συνταγή» της υποτίμησης του νομίσματος, που συνήθως προτείνει το ΔΝΤ ως αντίβαρο της ύφεσης που προκαλούν τα μέτρα λιτότητας. Ακριβώς το ίδιο είχε συμβεί στις αρχές της δεκαετίας, όταν η Αργεντινή προσέφυγε στο ΔΝΤ, αλλά συνέχισε να διατηρεί σταθερή την ισοτιμία του νομίσματός της έναντι του δολαρίου.
Τα αποτελέσματα είναι γνωστά..
Η κατάσταση μάλιστα στην Ελλάδα ήταν σαφώς χειρότερη, καθώς το ποσοστό του δημοσίου χρέους στο ΑΕΠ ήταν εξαιρετικά υψηλό.
Σύμφωνα πάντα με το δημοσίευμα, από την πρώτη στιγμή η εταιρεία Lazard που είχε προσλάβει ο κ. Παπανδρέου ως σύμβουλο, πρότεινε την αναδιάρθρωση του χρέους. Επικεφαλής του ΔΝΤ ήταν τότε ο Ντομινίκ Στρος-Καν, ο οποίος εμφανιζόταν ανοικτός σε μια τέτοια προοπτική. Δεν ίσχυε, όμως, το ίδιο και για το Βερολίνο, με τον κ. Παπανδρέου να αποκαλύπτει ότι όταν έθεσε το θέμα στην Καγκελάριο Μέρκελ, αυτή του απάντησε ότι «κι εγώ θα ήθελα να μου 'κουρέψουν' το χρέος στο μισό».
Σφυροκόπημα σε Βενιζέλο
Την άνοιξη του 2011 η θέση αυτή άλλαξε, αλλά αυτό δεν συνέβη λόγο βελτίωσης του κλίματος έναντι της Ελλάδας. Όταν ο κ. Βενιζέλος ανέλαβε το υπουργείο Οικονομικών, τον Ιούνιο, στο πρώτο Eurogroup που έλαβε μέρος ζήτησε χαλάρωση του προγράμματος λιτότητας, αλλαγές στο σχέδιο αποκρατικοποιήσεων και χαρακτήρισε την κρίση στην Ελλάδα «ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα».
Η αντίδραση των άλλων υπουργών ήταν σφοδρή και ακολούθησε «σφυροκόπημα» του κ. Βενιζέλου μέχρι τις 2 το πρωί. Αποφασίστηκε να μην εκταμιευτεί η επόμενη δόση του δανείου προς την Ελλάδα, μέχρι να εφαρμοστούν νέα μέτρα λιτότητας. Ο κ. Βενιζέλος ζήτησε να μην ταυτιστεί η πρώτη παρουσία του στο Eurgroup με ένα «τέτοιο αρνητικό σήμα», προκαλώντας την έκρηξη του Ολλανδού υπουργού, Γιαν Κες ντε Γιάγκερ.
Ο κ. Βενιζέλος προσπάθησε εκ νέου να χαλαρώσουν οι όροι του Μνημονίου το Σεπτέμβριο, όταν οι εκπρόσωποι της τρόικας ζητούσαν απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων. «Πρόκειται για πολιτικό ζήτημα» τους απάντησε και αυτοί αποχώρησαν από τη χώρα και «πάγωσαν» την εκταμίευση της επόμενης δόσης.
Λίγες ημέρες αργότερα, ο Γερμανός υπουργός, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, έθετε ξεκάθαρο δίλημμα στον κ. Βενιζέλο. Σε κατ' ιδίαν συνάντηση στο μπαρ του ξενοδοχείου, πίνοντας ένα μπουκάλι κρασί, τον κάλεσε να «δράσει εάν επιθυμεί να παραμείνει στην Ευρωζώνη».
Το δημοψήφισμα
Το δίλημμα τέθηκε ξεκάθαρα δημοσίως στον κ. Παπανδρέου λίγες εβδομάδες αργότερα, στη Σύνοδο του G-20 στις Κάνες.
Η Wall Street Journal υποστηρίζει ότι στο αεροπλάνο της επιστροφής ο κ. Παπανδρέου έγειρε στο παράθυρο για να κοιμηθεί, ενώ ο κ. Βενιζέλος ετοίμασε δήλωση αποποίησης του δημοψηφίσματος, την οποία διάβασε στους δημοσιογράφους μόλις προσγειώθηκε στην Αθήνα, χωρίς να ενημερώσει τον κ. Παπανδρέου. Τις επόμενες ημέρες, βουλευτές της επιρροής Βενιζέλου απέσυραν τη στήριξη στην κυβέρνηση, προκαλώντας την πτώση της.
Ισχυρές πιέσεις και σε Σαμαρά
Στη Σύνοδο των ηγετών δεξιών κυβερνήσεων τον περασμένο Ιούνιο, ο κ. Σαμαράς δεχόταν επί τρεις ώρες ισχυρές πιέσεις να στηρίξει το Μνημόνιο. Ο τότε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης απάντησε τότε στην καγκελάριο Μέρκελ ότι «το Μνημόνιο θα αποτύχει και τότε θα χρειασθείτε ένα σχέδιο Β κι εγώ θα είμαι εκείνος που θα μπορεί να το εφαρμόσει».
Μερικούς μήνες αργότερα, αναγκάστηκε να στηρίξει την κυβέρνηση Παπαδήμου αλλά επέμεινε αυτή να είναι βραχύβια και να γίνουν εκλογές, πιστεύοντας ότι η Ν.Δ. θα επικρατήσει σε αυτές..
