Το τρίγωνο των Βερμούδων, στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Φλόριδας, Πόρτο Ρίκο και του φερώνυμου νησιού, γνωστό και ως «τρίγωνο του διαβόλου», απέκτησε τη διαβόητη φήμη του εξαιτίας αναρίθμητων εξαφανίσεων πλοίων και αεροσκαφών επί σειρά ετών. Στην περίπτωσή μας, το «τρίγωνο του διαβόλου» εντοπίζεται μεταξύ Κύπρου, Ελλάδας και Ισπανίας και απειλεί με εξαφάνιση ολόκληρη την ευρωζώνη.
Μια νομισματική ένωση κρατών με ετερόκλητα οικονομικά χαρακτηριστικά και μεγάλες διαφορές ανταγωνιστικότητας, που στήθηκε πρώιμα, δίχως τα απαραίτητα θεμέλια οικονομικής και δημοσιονομικής διακυβέρνησης, αλλά και δίχως ένα καταφύγιο... «ύστατης προσφυγής», σε περίπτωση φουρτούνας, ως οφείλει να είναι οποιαδήποτε κεντρική τράπεζα.
Μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισπανίας, ωστόσο, το κατασκεύασμα αυτό είτε θα «φτιάξει» είτε θα αρχίσει να αποσυντίθεται.
Είτε, δηλαδή, θα οδηγηθεί υπό την ασφυκτική πίεση των αγορών σε ένα μοντέλο ουσιαστικής ενοποίησης, υπό τη μορφή ομοσπονδίας κρατών, αποκτώντας τα χαρακτηριστικά της ενιαίας δημοσιονομικής διακυβέρνησης που σήμερα του λείπουν, είτε θα αφεθεί στις διαλυτικές πιέσεις τους και στις καταστροφικές συνέπειες που αυτές προοιωνίζονται για τους πολίτες των κρατών-μελών της.
Σήμερα, η Ισπανία βρίσκεται πλησιέστερα παρά ποτέ στην ένταξή της στον ευρωπαϊκό μηχανισμό «στήριξης», εξαιτίας όχι των δημοσιονομικών προβλημάτων που έχει, αλλά εκείνων που αναμένεται να αποκτήσει σε περίπτωση όπου προχωρήσει στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της με ποσό που υπολογίζεται ότι ξεπερνά τα 100 δισ. ευρώ.
Μολονότι οι πιέσεις τόσο της Κομισιόν όσο και σειράς άλλων κρατών να παρακαμφθεί η προσφυγή της στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας είναι μεγάλες, η Γερμανία, όπως και η Γαλλία εμφανίζονται αμετακίνητες από την άρνησή τους στο ενδεχόμενο αυτό, λέγοντας «λεφτά υπάρχουν», αλλά βρίσκονται στο ΕΤΧΣ και «αν θέλετε ελάτε να τα πάρετε»…
Μια εξέλιξη στην οποία ευλόγως ανθίσταται επίμονα η Ισπανία, αρνούμενη την εκχώρηση τμήματος της κυριαρχίας της ως κράτους στην τόσο γνωστή σε εμάς τρόικα.
Αντίστοιχα, η Κύπρος, μια χώρα η οποία διαθέτει «αδαμάντινα» δημόσια οικονομικά και ένα δημοσιονομικό έλλειμμα της τάξης του 2,5%, το οποίο θα ζήλευαν ακόμη και οι συντάκτες του Συμφώνου Σταθερότητας, εμφανίζεται να οδεύει στις αγκάλες της τρόικας για ακριβώς τους ίδιους λόγους, αλλά βεβαίως υπό διαφορετικά μεγέθη, αφού στην προκειμένη περίπτωση το ζητούμενο είναι «μόνον» 1,8-2 δισ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση της Λαϊκής Τράπεζας.
Μέχρις εδώ η φουρτούνα ίσως να είναι αντιμετωπίσιμη, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, αφού ούτως ή άλλως, όπως μας είπε χθες αναφερόμενος στην Ισπανία και ο φίλτατος κ. Π. Μοσχοβισί, υπουργός Οικονομικών του επίσης φίλτατου κ. Φρ. Ολάντ, «λεφτά υπάρχουν», ενώ από την άλλη πλευρά της Μεσογείου, στην Κύπρο, ίσως να υπάρχουν και «φίλοι», ακόμη και αν αυτοί βρίσκονται στη μακρινή Μόσχα ή στο ακόμη πιο μακρινό Πεκίνο.
Τα πράγματα, ωστόσο, μπορούν να λάβουν μια ιδιαίτερα δυσάρεστη τροπή αν στην εξίσωση Ισπανίας και Κύπρου συμπεριλάβουμε την παράμετρο της Ελλάδας.
Μιας χώρας η οποία αποδεδειγμένα ούτε λεφτά αλλά ούτε και πολλούς φίλους διαθέτει.
Σε περίπτωση, λοιπόν, ελληνικού «ατυχήματος» και εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη, τα πράγματα αποκτούν μια σαφώς δυσμενέστερη τροπή.
Ενός «ατυχήματος» το οποίο θα μπορούσε να σημειωθεί είτε κατά την επικείμενη εκλογική αναμέτρηση, είτε μετά από αυτήν, με την επικράτηση δυνάμεων που θα προτάξουν την αναδιαπραγμάτευση του μνημονίου, αντί της εφαρμογής του.
Δυσμενέστερη τροπή προφανώς για την ίδια την Ελλάδα, αλλά και για την Κύπρο, η οποία, ειρήσθω εν παρόδω, αναλαμβάνει τα ηνία της Ε.Ε. επί ένα εξάμηνο, την 1η Ιουλίου.
Στοιχείο-κλειδί, αυτήν τη φορά, όχι τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου και το πρόγραμμα PSI, οι συνέπειες του οποίου ήδη απειλούν την Κύπρο με προσφυγή στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης, αλλά η έκθεση των τριών κυριότερων κυπριακών τραπεζών στην ελληνική αγορά, η οποία υπολογίζεται περί τα 22 δισ. ευρώ.
Με συνολικό ΑΕΠ της τάξης των 17 δισ. ευρώ, το ενδεχόμενο εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ και επιστροφής στη δραχμή θα είναι καταστροφικό για το κυπριακό τραπεζικό σύστημα και φυσικά για την ίδια την οικονομία της Κύπρου, η οποία θα βρεθεί εν μια νυκτί δίχως ρευστότητα.
Όπως εύστοχα παρατήρησε χθες αναγνώστης της στήλης, η υποτίμηση του ενεργητικού των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα ενδέχεται να ανέλθει ως ποσοστό έως και 70% (βλέπε Bloomberg, όπου η ισοτιμία της νέας δραχμής θα ανέρχεται σε 0,29 ευρώ), ενώ το συνολικό ποσό που θα απαιτηθεί για την ανακεφαλαιοποίησή τους μπορεί να ανέλθει έως και τα 15,4 δισ. ευρώ.
Ευλόγως, εάν η υποτίμηση του νέου ελληνικού νομίσματος είναι μικρότερη, αντιστοίχως μικρότερο θα είναι και το παραπάνω ποσό.
Ας μην ξεχνάμε, επίσης, ότι όσο κινδυνολογικό και αν ακούγεται το ενδεχόμενο εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ αποτελεί ήδη αντικείμενο προετοιμασιών εκ μέρους κρατών, επιχειρήσεων και τραπεζών στα λοιπά κράτη-μέλη της ευρωζώνης.
Αντίστοιχα, ας μην ξεχνάμε ότι η καταθετική βάση στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα δεν στηρίζεται μόνον σε εγχώρια κεφάλαια, αλλά και σε ρωσικά, αραβικά και άλλα, ενδεχομένως ακόμη λιγότερο διαφανή, τα οποία έχουν συνηθίσει να «ταξιδεύουν» και δεν θα διστάσουν να το επαναλάβουν εφόσον κάτι τέτοιο απαιτηθεί ή κριθεί φρόνιμο…
Αν, όμως, μετά από ένα «ελληνικό ατύχημα» και την έξοδο της χώρας από το ευρώ ακολουθήσει την οδό του μηχανισμού στήριξης και η Κύπρος, τότε τι ακριβώς θα εμποδίσει τη μετάδοση της κρίσης ακόμη σφοδρότερα στην Ισπανία ή στην Ιταλία;
Τι θα εμποδίσει την εξαφάνιση της ίδιας της ευρωζώνης;
Ν.Γ.Δρόσος
