- Καταρρίπτεται ο μύθος ότι η Γερμανία είναι άτρωτη.
- Ελπίδες για την Ευρωζώνη γεννά το στραβοπάτημα της οικονομικής ατμομηχανής της.
- Εάν η συνταγή της Μέρκελ αποτύχει, μια νέα ημέρα θα ξημερώσει για το ευρώ...
Την εμφάνισή τους έκαναν οι πρώτες ρωγμές στο γερμανικό οικονομικό θαύμα.
Τα τελευταία στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι παρά τους ισχυρισμούς για το αντίθετο, η οικονομική ατμομηχανή της Ευρώπης δεν είναι άτρωτη απέναντι στην κρίση του ευρώ. Ακόμα και οι... πλέον ειδικοί, οι οικονομολόγοι του ινστιτούτου Ifo, δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο μιας γερμανικής ύφεσης.
Το περιοδικό Foreign Policy προχωρά ένα βήμα παραπέρα, κάνοντας λόγο για την αρχή του τέλους του γερμανικού θαύματος. Και όμως, για την υπόλοιπη Ευρώπη, κάτι τέτοιο θα μπορούσε να αποδειχθεί η καλύτερη είδηση των τελευταίων μηνών. Εάν το γερμανικό δόγμα της λιτότητας και των μεταρρυθμίσεων αποτύχει στην ίδια την πατρίδα του, η Άνγκελα Μέρκελ δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να επιλέξει έναν άλλο δρόμο. Τότε, μια νέα ημέρα θα ξημερώσει για την Ευρωζώνη.
«Έως τώρα, η Γερμανία έβγαινε αρκετά ισχυρή από την κρίση, ανεπηρέαστη από τις δυσκολίες των εμπορικών εταίρων της, όπως είναι η Ισπανία και η Ελλάδα.
Όμως, τώρα, σύννεφα άρχισαν να μαζεύονται πάνω από την οικονομία της», παραδέχεται ο οικονομολόγος του Ifo, Κλάους Βολράμπε.
Τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους.
Ο δείκτης επιχειρηματικής εμπιστοσύνης του Ifo, τον οποίο παρακολουθούν πολύ στενά οι αγορές και οι ξένοι οικονομολόγοι, σημείωσε πτώση τον Ιούνιο, στα χαμηλότερα επίπεδα από το Μάρτιο του 2010.
Ο κρίσιμος κλάδος της μεταποίησης δέχτηκε βαρύ πλήγμα από την αβεβαιότητα στην Ευρωζώνη.
Κοντά στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 14 ετών υποχώρησε και ο ZEW, ο δείκτης οικονομικών προσδοκιών. Τα στοιχεία της εταιρείας ερευνών Markit έδειξαν ότι η γερμανική επιχειρηματική δραστηριότητα συρρικνώθηκε τον Ιούνιο με τους ταχύτερους ρυθμούς των τελευταίων τριών ετών.
Οι εισαγωγές της Γερμανίας σημείωσαν τον Απρίλιο τη μεγαλύτερη μείωση των τελευταίων δύο χρόνων, ενώ πτώση εμφάνισαν και οι εξαγωγές.
Το 40% των γερμανικών εξαγωγών κατευθύνεται προς τις χώρες της Ευρωζώνης, κάτι που σίγουρα εξηγεί την τελευταία πτωτική τάση.
Η γερμανική οικονομία παραμένει, βέβαια, η ισχυρότερη του ευρώ.
Οι δικές της επιδόσεις ήταν εκείνες που προστάτευσαν την οικονομία της Ευρωζώνης από την ύφεση, κατά το πρώτο τρίμηνο. «Το γερμανικό ‘πλοίο’ είναι σταθερότερο από όλα στην Ευρωζώνη, όμως τα τελευταία στοιχεία μας θυμίζουν με τον καλύτερο τρόπο ότι ακόμα και το πιο καλό πλοίο μπορεί να αναποδογυρίσει σε μια δυνατή καταιγίδα», εξηγεί ο οικονομολόγος της ING, Κάρστεν Μπρζέσκι.
Οι οικονομολόγοι του Ifo φοβούνται αυτή την καταιγίδα.
«Εάν η αβεβαιότητα ενισχυθεί ή η κρίση κλιμακωθεί, τότε οι επενδύσεις θα μειωθούν και η αγορά εργασίας θα επιδεινωθεί. Αυτό είναι γεγονός», προειδοποιεί ο Βολράμπε.
Το Ifo προβλέπει ελαφρώς θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης για το δεύτερο τρίμηνο του έτους και ενδεχομένως και για το τρίτο τρίμηνο, αλλά προειδοποιεί ότι οι τελικές επιδόσεις της γερμανικής οικονομίας θα εξαρτηθούν από την πορεία της ευρωπαϊκής κρίσης, κατά τις επόμενες εβδομάδες.
Η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από τον οίκο αξιολόγησης Egan Jones αυτή την εβδομάδα, εξανέμισε κάθε ελπίδα ότι η Γερμανία θα έμενε ανεπηρέαστη από την κρίση του ευρώ.
«Η Γερμανία οδεύει προς μια απότομη αφύπνιση», προειδοποιεί ο Φέρντιναντ Φίχτνερ, επικεφαλής προβλέψεων και οικονομικής πολιτικής του ινστιτούτου DIW. «Έως τώρα, δεν υπήρχε κάποια χειροπιαστή κρίση στη Γερμανία. Η ανεργία ήταν τόσο χαμηλή που η Άνγκελα Μέρκελ δεν ήταν αναγκασμένη να δικαιολογεί την πολιτική της.
Όμως, μόλις η κρίση του ευρώ πλήξει την αγορά εργασίας εδώ -και αυτό είναι κάτι που πρόκειται να συμβεί- το αίσθημα ότι η κρίση αυτή κοστίζει θέσεις απασχόλησης θα κάνει ακόμα λιγότερο δημοφιλή τα πακέτα διάσωσης και το κοινό νόμισμα», προειδοποιεί.
Βέβαια, για κάποιους οικονομολόγους, αυτό το στραβοπάτημα της έως πρότινος πανίσχυρης οικονομίας, μπορεί και να ωφελήσει την Ευρώπη.
«Ίσως υπάρχει και κάτι θετικό σε αυτά τα τελευταία απογοητευτικά στοιχεία για τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης: Δείχνει ότι μια θεμελιώδης λύση στην κρίση του ευρώ είναι προς το συμφέρον της γερμανικής οικονομίας», εξηγεί ο Μπρζέσκι, της ING.
Πραγματικά, έως τώρα, πάγια άποψη της Άνγκελα Μέρκελ ήταν ότι η «γερμανική συνταγή» είναι αυτή που ευθύνεται για το αναπτυξιακό και εξαγωγικό θαύμα της χώρας. Επομένως, πίστευε ότι είχε απόλυτο δίκιο να θέλει να την επιβάλει και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Μην διαμαρτύρεστε για την υψηλή ανταγωνιστικότητα της γερμανικής οικονομίας, αλλά φροντίστε να ακολουθήσετε το παράδειγμά της, ήταν η απάντηση που συνήθιζε να δίνει η Μέρκελ σε όσους κατηγορούσαν το Βερολίνο ότι μεγέθυνε τις οικονομικές ανισότητες, που οδήγησαν στην κρίση.
Όμως, με την κρίση αυτή να έχει ήδη καταστρέψει τα κράτη της ευρωπαϊκής περιφέρειας και να πλήττει τώρα και τη γερμανική οικονομία, ακόμα και οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές της, δύσκολα μπορούν πια να την υπερασπιστούν.
Εξαντλούνται τα «καύσιμα» του θριάμβου
Το πραγματικό κλειδί πίσω από το οικονομικό θαύμα της Γερμανίας δεν θα πρέπει να αναζητηθεί στο ευρώ, αλλά στην επανένωση των δύο Γερμανιών, ισχυρίζεται το περιοδικό Foreign Policy.
Και αυτό σημαίνει ότι το τέλος αυτού του οικονομικού θαύματος πλησιάζει.
Με την επανένωση της Ανατολικής και Δυτικής Γερμανίας, το 1990, η ένωση που προέκυψε ήταν πολύ σημαντικότερη από το άθροισμα των μερών της, εξηγεί το Foreign Policy. Η Ανατολική Γερμανία κέρδισε τους αξιόπιστους οικονομικούς θεσμούς της Δυτικής, την κουλτούρα της ακρίβειας στη βιομηχανία και την κεντρική θέση της στην παγκόσμια οικονομία. Η Δυτική Γερμανία κέρδισε μια τεράστια ροή εργατικών χεριών και πρόσβαση σε μια πολύ μεγάλη αγορά, η οποία ήταν αποκλεισμένη από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτή η αγορά δεν ήταν η πιο πλούσια, όμως, είχε μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης. Και παρότι οι εργαζόμενοι από την Ανατολική Γερμανία δεν ήταν τόσο παραγωγικοί όσο εκείνοι από τη Δυτική, ήταν ωστόσο κατά 50% φθηνότεροι.
Αυτή είναι η πραγματική αιτία του αναπτυξιακού θαύματος της Γερμανίας, ισχυρίζεται το δημοσίευμα. Πραγματικά, οι γερμανικές εξαγωγές αυξάνονταν με ρυθμούς υψηλότερους του ΑΕΠ κάθε χρόνο από το 1994 έως το 2008. Όμως τώρα, οι μισθοί στην πρώην Ανατολική Γερμανία έχουν σχεδόν εξομοιωθεί με εκείνους στη Δυτική, και έτσι, το πλεονέκτημα του εργατικού κόστους για τις εξαγωγές έχει σχεδόν εξανεμιστεί.
Επιπλέον, η Γερμανία δείχνει να έχει εκμεταλλευτεί στο έπακρο τις εμπορικές σχέσεις της με την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, ενώ το Κρεμλίνο κάνει μεγάλη προσπάθεια να επαναφέρει τις χώρες αυτές στη δική του επιρροή. Το γερμανικό θαύμα φαίνεται να πλησιάζει στο τέλος του.
Για αυτό και σύμφωνα με το περιοδικό, η κρίση του ευρώ θα έχει τεράστιες επιπτώσεις όχι μόνο για το μέλλον της Ευρώπης, αλλά και για αυτό της Γερμανίας.
Εάν το Βερολίνο εκμεταλλευτεί την ευκαιρία για να κάνει βαθιές τομές στην οικονομία, και όχι μόνο επιφανειακές μεταρρυθμίσεις, θα καταφέρει να αλλάξει το επίπεδο ζωής των Γερμανών για πολλά από τα χρόνια που θα ακολουθήσουν. «Αυτή η ευκαιρία παρουσιάζεται μόνο μια φορά κάθε πάρα πολλά χρόνια. Για την Ανατολική Γερμανία, αυτή η ευκαιρία ήταν η επανένωση.
Για ολόκληρη τη Γερμανία, είναι η κρίση του ευρώ», καταλήγει το δημοσίευμα.,,
Κ.Σαμαρκου
