Σύντομα η Ισπανία θα ζητήσει την πλήρη υποστήριξή της από τους μηχανισμούς διάσωσης της Ευρωζώνης. Η υπαγωγή της όμως σε καθεστώς Μνημονίου θα εξαντλήσει όλους τους διαθέσιμους πόρους και του Προσωρινού (EFSF) και του Μόνιμου (ESM) Μηχανισμού Στήριξης.
Τότε, το μέλλον της ευρωζώνης θα το κρίνει η Ιταλία...
Η Ιταλία είναι η μόνη χώρα της λεγόμενης «περιφέρειας», η οποία μπορεί να επιβιώσει εκτός ευρώ. Κράτος εξαγωγικό, με βαριά βιομηχανία, ζηλευτή γεωργική παραγωγή, δεν έχει καμία σχέση με εμάς, τους Ισπανούς, ή τους... Πορτογάλους.
Το βιοτικό της επίπεδο έχει στέρεη παραγωγική βάση: εξάγει από Armani και Gucci, μέχρι τυριά, κρασιά, σκούτερ και Ferrari. Το έλλειμμα της το 2011 ήταν 3,9%, όχι 8 και 9% όπως ημών των υπολοίπων. Μάλιστα, είχε και πρωτογενές πλεόνασμα 1% του ΑΕΠ, δηλαδή αν δεν είχε τα τοκοχρεολύσια θα έβαζε και στην άκρη (πάλι σε αντίθεση με όλους εμάς τους περιφερειακούς). Ουσιαστικά, είναι η μοναδική χώρα την οποία ενδεχομένως συμφέρει να βγει εκτός ευρωζώνης. Επιπλέον, το πολιτικό κλίμα ευνοεί την έξοδο. Η μεγαλύτερη πολιτική παράταξη της χώρας (οι Μπερλουσκονικοί) ήδη υποστηρίζει ότι η «έξοδος δεν είναι βλασφημία».
Οπότε, αυτό που προβλέπω είναι ότι αν η Γερμανία προσπαθήσει να πιέσει την Ιταλία σε μεγαλύτερη λιτότητα, οι Ιταλοί θα πουν «μπάστα» και θα απειλήσουν ότι θα εγκαταλείψουν την ευρωζώνη. Οπότε οι επιλογές μας είναι δύο: είτε συμφωνεί η Βόρεια Ευρώπη στη μαζική παρέμβαση της ΕΚΤ στις πρωτογενείς και δευτερογενείς αγορές ομολόγων (το προβλέπει άλλωστε εμμέσως το ανακοινωθέν της πρόσφατης συνόδου κορυφής), είτε το διαλύουμε το μαγαζί.
Σε ό,τι αφορά εμάς, αν διαλυθεί εντελώς το ευρώ, κλάφτε μας... Ακόμη και αν τελικά συμφωνήσουν όμως οι Γερμανοί σε παρέμβαση της ΕΚΤ και προχωρήσουμε στην εμβάθυνση της ενοποίησης, αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι θα επιτραπεί η δημοσιονομική χαλαρότητα. Οι Βορειοευρωπαίοι θα δείξουν συνέχεια και συνέπεια σε σχέση με όσα υποστήριζαν έως τώρα για την ανάγκη ισοσκελισμών προϋπολογισμών. Θα περιμένουν την Ελλάδα να ακολουθήσει και μέχρι τότε θα σιωπούν και θα περιμένουν. Η Ελλάδα θα πρέπει να αποδείξει ότι μπορεί, αλλιώς θα αφεθεί μόνη της. Ίσα-ίσα, εδώ που έχουμε φτάσει, το Grexit είναι η μικρότερη από τις σκοτούρες των Ευρωπαίων.
Τα διλήμματα δεν αφορούν μόνο την Ελλάδα.
Η Μεγάλη Βρετανία, αλλά και ορισμένα κράτη της «νέας Ευρώπης», δεν έχουν κρύψει τις ενστάσεις τους για την πορεία των πραγμάτων. Ως εκ τούτου, φαίνεται να οδεύουμε προς «συμμαχίες των προθύμων», υπό την μορφή ενισχυμένων συνεργασιών, με τους υπολοίπους να ακολουθούν επιλεκτικά. Ένα πρώτο παράδειγμα αυτής της νέας «ασσύμετρης γεωμετρίας» της Ευρώπης, θα είναι, κατά πάσα πιθανότητα, ο φόρος χρηματοπιστωτικών συναλλαγών.
Αντιδράσεις όμως υπάρχουν και στον θεωρητικό «πυρήνα» της ευρωζώνης. Σαφέστερη εικόνα για την έκτασή τους θα έχουμε το πρώτο δεκαπενθήμερο του Σεπτεμβρίου, όταν θα διεξαχθούν οι εκλογές στην Ολλανδία και το Γερμανικό Ανώτατο Δικαστήριο της Καρλσρούης θα εκδόσει την απόφασή του για τη συνταγματικότητα του Μόνιμου Μηχανισμού Στήριξης.
Η επιτυχία ή όχι της νέας ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής θα εξαρτηθεί τελικά από τη δημοκρατική της νομιμοποίηση και βεβαίως από το αν θα προλάβει τις εξελίξεις η Ιταλία.
Ν.Μαλεβίτης
