Την έντονη αντίδραση της ΕΕ και του ΔΝΤ έχει προκαλέσει ο νέος νόμος που ψήφισε η σερβική Βουλή και περιορίζει την ανεξαρτησία της Κεντρικής Τράπεζας της χώρας. - Να μην συμφωνήσει σε δανειοδότηση της Σερβίας απειλεί το ΔΝΤ
- "Eνα βήμα πίσω για την ένταξη στην ΕΕ", δηλώνει η Κομισιόν.
Ο νέος νόμος για τη λειτουργία της Κεντρικής Τράπεζας της Σερβίας (NBS), ο οποίος έχει προκαλέσει "θύελλα αντιδράσεων" τόσο στη χώρα όσο και στους... κόλπους της ΕΕ και του ΔΝΤ, ίσως κριθεί αντισυνταγματικός, εκτιμούν συνταγματολόγοι της χώρας.
"Υπάρχει πιθανότητα, καθώς η κίνηση αυτή του κοινοβουλίου πραγματικά βάζει σε κίνδυνο την ανεξαρτησία της NBS και το Σύνταγμα προβλέπει ότι η NBS είναι ένας ανεξάρτητος θεσμός, όπως τα δικαστήρια. Αυτό σημαίνει ότι η NBS δεν μπορεί να βρίσκεται υπό την επιρροή κανενός και ο,τιδήποτε επηρεάζει την εκλογή του διοικητή της, την πολιτική και τη διάρθρωση της NBS είναι αντισυνταγματικό", τονίζει ο καθηγητής Μόμτσιλο Γκρούμπατς.
Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Σερβίας ανέλαβε να εξετάσει το νέο νόμο μετά από πρωτοβουλία του αντιπολιτευόμενου Σερβικού Ριζοσπαστικού Κόμματος (SRS), ενώ η απόφασή του αναμένεται να εκδοθεί μέσα στο Σεπτέμβριο, καθώς εκτιμάται πως θα χρειασθούν τουλάχιστον 10 ημέρες για τη μελέτη της υπόθεσης και των σχετικών νομικών διατάξεων.
Ο νόμος αυτός "πέρασε" από τη Βουλή της Σερβίας στις αρχές Αυγούστου και προβλέπει πως το σερβικό κοινοβούλιο θα εποπτεύει τη λειτουργία της τράπεζας και θα εκλέγει τα διοικητικά της μέλη, ενώ επίσης προβλέπει την αύξηση των αρμοδιοτήτων του Συμβουλίου της τράπεζας και περιορίζει τις εξουσίες του ΔΣ και του διοικητή της.
Ο βουλευτής του Σερβικού Προοδευτικού Κόμματος (SNS), που συμμετέχει στον κυβερνητικό συνασπισμό, Βέρολιουμπ Άρσιτς, κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας για το νέο νόμο, είχε υποστηρίξει πως η Κεντρική Τράπεζα μέχρι τώρα δεν εκπλήρωνε τις υποχρεώσεις της, να διατηρεί δηλαδή την οικονομική σταθερότητα στις αγορές και να ελέγχει τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, με αποτέλεσμα η σερβική κυβέρνηση να πρέπει να δαπανήσει έως και 400 εκατ. ευρώ για την εξυγίανση ορισμένων από αυτών.
Η κίνηση αυτή της νέας σερβικής κυβέρνησης περιορίζει ουσιαστικά την ανεξαρτησία της Κεντρικής Τράπεζας της χώρας, με αποτέλεσμα να είναι έντονες οι αντιδράσεις τόσο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσο και του ΔΝΤ, ενώ από τη θέση του παραιτήθηκε και ο διοικητής της NBS, Ντέγιαν Σόσκιτς.
Το ΔΝΤ - το οποίο είχε αναστείλει το Φεβρουάριο την παροχή δανείου 1,3 δισ. δολαρίων προς τη Σερβία - σε γράμμα του προς την NBS υποστήριξε πως οι νέες τροπολογίες για τη λειτουργία της τράπεζας επηρεάζουν την ανεξαρτησία της και τη μακροοικονομική σταθερότητα της χώρας και τόνιζε πως η συμφωνία με τη Σερβία τίθεται πλέον υπό αμφιβολία.
Η Κομισιόν, από την άλλη, υποστήριξε πως ο κυβερνητικός συνασπισμός δεν θα έπρεπε να έχει ψηφίσει αυτόν τον νόμο χωρίς πρώτα να την συμβουλευθεί, καθώς παραβιάζει την ανεξαρτησία της τράπεζας, κάτι που αντικρούεται στα ισχύοντα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεδομένου και της υποψηφιότητας για ένταξη στην ΕΕ που έλαβε πρόσφατα η Σερβία. Μάλιστα η Επιτροπή ανέφερε πως ο νέος αυτός νόμος είναι ένα "βήμα προς τα πίσω" για την πιθανότητα να εισέλθει η Σερβία στην ΕΕ.
Τέλος, ο Ντέγιαν Σόσκιτς παραιτήθηκε από τη θέση του διοικητού της NBS εξαιτίας της απόφασης της κυβέρνησης να φέρει αυτές τις αλλαγές στη λειτουργία της Τράπεζας, παρότι η θητεία του έληγε το 2016. Στη θέση του εξελέγη από τη Βουλή η Γιοργκοβάνκα Ταμπάκοβιτς, αντιπρόεδρος του Σερβικού Προοδευτικού Κόμματος. Η Ταμπάκοβιτς δήλωσε πως θα "παγώσει" την ιδιότητα που κατέχει στο κόμμα της, εξαιτίας ασυμβίβαστου, ενώ δήλωσε πως οι στόχοι της Κεντρικής Τράπεζας είναι καθορισμένοι από το νόμο και "δεν τους αγγίζει κανένας", προσθέτοντας πως η βασική της επιδίωξη για το επόμενο διάστημα θα είναι η διατήρηση της νομισματικής σταθερότητας και η συγκράτηση του πληθωρισμού.
"Τα πρώτα βήματά μου θα είναι να πείσω τους πολίτες ότι η Κεντρική Τράπεζα της Σερβίας, είναι τράπεζα των πολιτών και της οικονομίας", ήταν η χαρακτηριστική δήλωση της Ταμπάκοβιτς μετά την εκλογή της.
