Έχουν περάσει κάπου 120 χρόνια από το 1893 όπου ο τότε πρωθυπουργός της χώρας Χαρίλαος Τρικούπης αναφώνησε την περίφημη φράση «δυστυχώς επτωχεύσαμε». - Το γραφείο της ΔΟΕ (Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος) που εγκαταστάθηκε στην Αθήνα το 1898,καταργήθηκε τυπικά το ...1978!Ναι,το 1978!Δείτε λεπτομέρειες ΕΔΩ
Όμως, η ήττα της χώρας στον... ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 και οι πολεμικές αποζημιώσεις ύψους 4 εκατ. τουρκικών λιρών που υποχρεώθηκε να πληρώσει στην Τουρκία, στο πλαίσιο της συνθήκης ειρήνης, έφεραν την Ελλάδα σε πιο δεινή θέση.
Όπως ήταν φυσικό, απευθύνθηκε στις πιστώτριες δυνάμεις για επιπλέον δανεισμό ώστε να πληρώσει τους Τούρκους.
Μετά από διαπραγματεύσεις αρκετών μηνών, η χώρα ψήφισε νόμο το 1898 που προέβλεπε την εγκαθίδρυση μιας εξαμελούς διεθνούς οικονομικής επιτροπής για τον έλεγχο των δημόσιων οικονομικών ως αντάλλαγμα για την παροχή νέων δανείων.
Πρόκειται για τον περίφημο διεθνή οικονομικό έλεγχο, που είχε βασικό στόχο να αποπληρωθούν τα νέα και τα παλαιά δάνεια που είχε λάβει η Ελλάδα.
Για την αποπληρωμή των δανείων υποθηκεύθηκαν τα έσοδα των μονοπωλίων αλατιού, σπίρτων, τσιγαρόχαρτων, τραπουλόχαρτων και σμυρίδας Νάξου, ο φόρος καπνού, τα τέλη χαρτοσήμου και οι δασμοί του τελωνείου Πειραιά.
Χρειάστηκε να φθάσουμε στο 1978, δηλαδή 81 χρόνια αργότερα, για να αποχωρήσει η διεθνής επιτροπή οικονομικού ελέγχου από τη χώρα.
Όλα αυτά έρχονται στο μυαλό οποιουδήποτε έχει κάποια εικόνα των γεγονότων εκείνης της εποχής μετά τη γερμανική πρόταση για τον πιο αποτελεσματικό έλεγχο των δημόσιων οικονομικών της χώρας με την αποστολή τεχνοκρατών και την αναδιάρθρωση τομέων της δημόσιας διοίκησης.
Είναι το αποτέλεσμα της εμπειρίας που έχουν αποκομίσει οι αντιπρόσωποι των δανειστών ερχόμενοι σε επαφή με το πολιτικό και το δημοσιοϋπαλληλικό προσωπικό της χώρας.
«Τους ζητούσαμε στοιχεία για τις κρατικές δαπάνες και αδυνατούσαν να μας τα δώσουν, ήταν απίστευτο», είχε αναφέρει κάποτε ο επικεφαλής ελεγκτής της Ε.Ε. Σ. Ντερούζ.
Από τότε έχουν γίνει πολλά βήματα προς τα εμπρός, όπως η λειτουργία της ενιαίας αρχής πληρωμών στο δημόσιο, παρ' όλα αυτά αρκετά προβλήματα παραμένουν.
Όπως μας ανέφερε πρόσφατα άτομο που έχει εικόνα από τα τεκταινόμενα, ένας από τους λόγους για τους οποίους καθυστερεί το κλείσιμο του πακέτου με την τρόικα συνδέεται με τα στοιχεία που παρέχει ή καλύτερα δεν διαθέτει η ενιαία αρχή πληρωμών.
Η τρόικα, λοιπόν, υπολογίζει ότι η περικοπή π.χ. των μισθών στο δημόσιο κατά 5% θα αποφέρει έσοδα 200 εκατ. ευρώ.
Όμως, λίγο αργότερα διαπιστώνει ότι αυτά είναι μικρότερα, π.χ. 120 εκατ. ευρώ, γιατί η ενιαία αρχή αδυνατεί να παράσχει στοιχεία προηγούμενων μηνών για να γίνει σύγκριση, και επομένως η τρύπα θα πρέπει να καλυφθεί από αλλού, καθυστερώντας τη συμφωνία για το πακέτο.
Άλλο παράδειγμα είναι οι προτάσεις για τα φορολογικά. Άτομο που παρευρισκόταν σε συσκέψεις με την τρόικα ανέφερε ότι οι αρμόδιοι του υπουργείου οικονομικών υπέβαλλαν προτάσεις για φορολογικά μέτρα που συνήθως διέρρεαν στον Τύπο χωρίς να τα έχουν κοστολογήσει.
Όπως ήταν φυσικό, οι υπάλληλοι της τρόικας τους ζητούσαν να κάνουν κοστολόγηση, κάνοντας άλλους Έλληνες υπαλλήλους του υπουργείου που παρευρίσκονταν να αισθάνονται άβολα.
Υπάρχουν πολλά τέτοια παραδείγματα που εξηγούν σε κάποιον βαθμό τη γερμανική πρόταση για την επιβολή μιας σύγχρονης μορφής διεθνούς οικονομικού ελέγχου στη χώρα.
Πέραν, φυσικά, της ευκαιρίας που δίνεται στους δανειστές να μπορούν να κάνουν επιτόπιο έλεγχο για να εξασφαλίσουν την αποπληρωμή των δανείων που έδωσαν και θα δώσουν.
Αναμφισβήτητα, η γερμανική πρόταση, που φέρεται να έχει τη γαλλική υποστήριξη, αποβλέπει επίσης στη δικαιολόγηση της αποδοχής του ελληνικού αιτήματος για διετή επιμήκυνση της δημοσιονομικής προσαρμογής στα μάτια της γερμανικής κοινής γνώμης.
Όμως, σίγουρα περιορίζει ακόμη περισσότερο την εθνική κυριαρχία στη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών από την εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση.
Μερικοί ίσως ισχυριστούν ότι αυτό είναι επιθυμητό αφού το εγχώριο πολιτικό και δημοσιοϋπαλληλικό προσωπικό έχει αποδείξει σε γενικές γραμμές, παρά τις εξαιρέσεις, ότι είναι περιορισμένων δυνατοτήτων.
Όμως, ίσως δεν είναι τόσο απλό, καθότι υπάρχουν επίσης γεωπολιτικά συμφέροντα στη μέση και όχι μόνο οικονομικά.
Dr. Money
