Η Τουρκία έχει σήμερα ανοιχτά μέτωπα με όλες σχεδόν τις χώρες της περιοχής, διατηρώντας μάλιστα - με απόφαση της εθνοσυνέλευσής της- το δικαίωμα να επεμβαίνει στρατιωτικά στο εσωτερικό τους όταν και εφόσον το κρίνει αναγκαίο (και εφικτό..).
Το «πράσινο φως» που έδωσε η τουρκική Εθνοσυνέλευση για χερσαίες επιχειρήσεις του στρατού στο έδαφος της Συρίας μπορεί να μην ισοδυναμεί αυτομάτως με κήρυξη πολέμου, όπως έσπευσε να ξεκαθαρίσει ο Ταγίπ Ερντογάν, σίγουρα όμως... συνιστά ένα βήμα προς την κατεύθυνση κλιμάκωσης της έντασης. Φανερώνει δε, σε μεγάλο βαθμό, τις προθέσεις της Άγκυρας απέναντι στους εξ Ανατολών (και όχι μόνο) γείτονές της. Πρακτικά, η Τουρκία έχει σήμερα ανοιχτά μέτωπα με όλες σχεδόν τις χώρες της περιοχής, διατηρώντας μάλιστα το δικαίωμα να επεμβαίνει στρατιωτικά στο εσωτερικό τους όταν και εφόσον το κρίνει αναγκαίο (και εφικτό).
Ήδη, εδώ και πέντε χρόνια, η Βουλή της έχει εξουσιοδοτήσει τις ένοπλες δυνάμεις να αλωνίζουν στο βόρειο Ιράκ, με το επιχείρημα της αντιμετώπισης του κουρδικού ΡΚΚ, το οποίο διατηρεί εκεί τις σημαντικότερες βάσεις του.
Επίσης, από το Καλοκαίρι του 2010, με αφορμή την εισβολή Ισραηλινών κομάντος σε στολίσκο που κατευθυνόταν στη Γάζα και το θάνατο εννέα Τούρκων, η ανατολική Μεσόγειος «μυρίζει μπαρούτι». Πολύ περισσότερο μετά τη στενή συνεργασία του Ισραήλ με την Κυπριακή Δημοκρατία, για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου που βρίσκονται εντός της ΑΟΖ της -μια κίνηση την οποία η Άγκυρα δεν έχει δει με καθόλου καλό μάτι.
Ακόμη και με το Ιράν, με το οποίο μέχρι πρόσφατα η Τουρκία διατηρούσε προνομιακές σχέσεις, είναι πλέον φανερό ότι οι ισορροπίες είναι πλέον εξαιρετικά λεπτές και μπορεί να καταλήξουν σε ρήξη ανά πάσα στιγμή. Όσο για την Ελλάδα, τον «παραδοσιακό» της αντίπαλο στην περιοχή, φαίνεται πως αυτή την περίοδο δεν βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του ενδιαφέροντός της. Ωστόσο, ούτε αυτό το μέτωπο αφήνεται να κλείσει ή, έστω, να αδρανήσει: το πρόσφατο επεισόδιο στο Φαρμακονήσι και, βεβαίως, η εμμονή στο περιβόητο casus belli, αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.
Τελικά, ορισμένοι νόμοι της ιστορίας μοιάζουν να είναι απαράβατοι: η φιλοδοξία του Ερντογάν να αναδείξει την Τουρκία σε περιφερειακή υπερδύναμη και το δόγμα Νταβούτογλου που μετέφερε το κέντρο βάρους από την Ευρώπη στην Ανατολή και το Νότο προϋποθέτουν την αποδοχή των νέων δεδομένων από τους άλλους «παίκτες» στην περιοχή. Είτε εκουσίως είτε διά της βίας, εφόσον χρειαστεί...
Το «χαρτί» του Ισλάμ
Το τελευταίο συνέδριο του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και οι παρουσίες στα έδρανα των επίσημων προσκεκλημένων έδωσαν το στίγμα των συμμαχιών που επιδιώκει να οικοδομήσει η Άγκυρα και το νέο αίμα της τουρκικής ελίτ. Με όπλο τη θρησκευτική συγγένεια και όχημα το εκσυγχρονιστικό Ισλάμ, ο Ερντογάν φιλοδοξεί να φτιάξει άξονες που θα κυριαρχήσουν οικονομικά και πολιτικά στην περιοχή. Η πορεία που θα έχει η σχέση με την Αίγυπτο των Αδελφών Μουσουλμάνων θα καθορίσει, σε μεγάλο βαθμό, την τύχη όλου του εγχειρήματος.
ΣΥΡΙΑ
Θέλει επίθεση, αλλά...
Οι ομοβροντίες του τουρκικού πυροβολικού προς το συριακό έδαφος θυμίζουν τις κατά καιρούς αεροπορικές επιδρομές σε βάρος του ΡΚΚ στο βόρειο Ιράκ: παράγουν θόρυβο και πρωτοσέλιδα, όμως είναι πολύ δύσκολο να εξελιχθούν σε ανοιχτή στρατιωτική επέμβαση. Η ηγεσία της Άγκυρας «γαυγίζει» δυνατά, αλλά την ίδια στιγμή γνωρίζει καλά ότι δεν είναι σε θέση να «δαγκώσει».
Τουλάχιστον όχι για την ώρα και μέχρι τη στιγμή που θα διασφαλίσει τη στήριξη ή την ανοχή των ισχυρών συμμάχων της.
Όπως έδειξε η στάση της συντριπτικής πλειοψηφίας των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ μετά το πρόσφατο επεισόδιο με τη Συρία, τέτοιου είδους συναίνεση δεν υπάρχει, καθώς οι χώρες της Δύσης -η καθεμιά για τους δικούς της ιδιαίτερους λόγους- δεν έχει διάθεση να εμπλακεί σε ένα ακόμη πόλεμο και μάλιστα με άδηλη εξέλιξη. Παρ' όλα αυτά, η Άγκυρα δεν θα σταματήσει να πιέζει και να εκβιάζει.
ΙΡΑΚ
«Αγκάθι» ΡΚΚ στα σχέδια της Αγκυρας
Το 2003, η άρνηση της Άγκυρας να επιτρέψει τη χρήση του εδάφους της από τους Αμερικανούς και τους «πρόθυμους» συμμάχους τους για να εισβάλουν στο Ιράκ ήταν καθοριστική, ώστε η Τουρκία να μη χαρακτηριστεί δύναμη κατοχής και να μην καταδικαστεί στη συνείδηση των Ιρακινών. Ταυτόχρονα, όμως, δυσκόλεψε πάρα πολύ τη συμμετοχή της στη «μοιρασιά» που ακολούθησε την πτώση του Σαντάμ Χουσεΐν. Στα χρόνια που ακολούθησαν, η κυβέρνηση Ερντογάν εργάστηκε άοκνα για να καλύψει αυτό το κενό και να αποκαταστήσει τους διαύλους επικοινωνίας με το Ιράκ, επικεντρώνοντας την προσοχή της στις κουρδικές περιοχές του Βορρά, όπου υπάρχουν πλούσια και εξαιρετικής ποιότητας κοιτάσματα πετρελαίου. Η δράση του ΡΚΚ της χαλάει τα σχέδια -αποτελώντας, παράλληλα, ένα καλό «χαρτί» για τους αντιπάλους της.
ΙΣΡΑΗΛ
Στο επίκεντρο η «αλλαγή φρουράς»
Μέχρι τη δυναμική επανεμφάνιση της Τουρκίας στο προσκήνιο, το Ισραήλ ήταν η αδιαμφισβήτητη στρατιωτική και οικονομική υπερδύναμη στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Η Αγκυρα γνωρίζει ότι πρέπει να το εκτοπίσει, όμως το ίδιο δεν είναι διατεθειμένο να παραδοθεί -πολύ περισσότερο καθώς έτσι κινδυνεύει να εξαναγκαστεί σε επώδυνους συμβιβασμούς, προκειμένου να επιβιώσει. Η ρήξη ήταν αναπόφευκτη.
Του Γιώργου Παυλόπουλου
