Η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει δούρειο ίππο για την είσοδο της Μόσχας στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά, τον διακαή πόθο του Κρεμλίνου μετά την περεστρόικα...
Εδώ και δεκαετίες ένας μύθος συνόδευε τα ρωσικά κεφάλαια που κατευθύνονταν για επενδύσεις στην Ελλάδα: πολλοί μιλούσαν για αυτά, ελάχιστοι όμως τα έβλεπαν πραγματικά. Τα τελευταία χρόνια, όμως, η εικόνα αυτή δείχνει να αλλάζει.
Ο γεωπολιτικός ρόλος που μπορεί να παίξει η Ελλάδα έγινε περισσότερο εμφανής κατά τη διαδικασία χάραξης των αγωγών φυσικού αερίου και, αν τελικά τα... μεγαλεπήβολα σχέδια δεν ευοδώθηκαν, η ανακάλυψη κοιτασμάτων αερίου στην ευρύτερη περιοχή αναθέρμανε προφανώς το ενδιαφέρον.
Επιπλέον, καθώς ο κίνδυνος εξόδου της χώρας από την Ευρωζώνη υποχωρεί, οι Ρώσοι μεγιστάνες, που παρατηρούσαν τις ευκαιρίες κατά το προηγούμενο διάστημα, αρχίζουν δειλά-δειλά να εκφράζουν το ενδιαφέρον τους και δεν αποκλείεται το επόμενο διάστημα να δούμε μπαράζ επιχειρήσεων να «βγαίνουν για ψώνια» στη χώρα μας.
Οι χαμηλές αποτιμήσεις -ως αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης ύφεσης- και η νομισματική σταθερότητα καθιστούν προφανώς ευκολότερη τη διαδικασία, ωστόσο η παραμονή της χώρας στην Ευρωζώνη ενδιαφέρει τους Ρώσους επιχειρηματίες και για ακόμα έναν λόγο. Αυτός δεν είναι άλλος από το γεγονός ότι η χώρα μας μπορεί να αποτελέσει τον δούρειο ίππο για την είσοδο των Ρώσων στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά, που αποτελεί τον διακαή πόθο μετά την περεστρόικα.
Νέοι παίκτες
Για τους λόγους αυτούς, ο ρωσικός παράγων φιλοδοξεί να αποκτήσει πρωταγωνιστικό πολιτικό και, κυρίως, οικονομικό ρόλο στη Μεσόγειο. Τα πρώτα δείγματα είχαν αρχίσει να γίνονται ορατά από την είσοδο της Ελλάδας στην Ευρωζώνη, πάγωσαν όμως αμέσως μετά το ξέσπασμα της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Για αρκετό καιρό, η μεγαλύτερη ρωσική επένδυση ήταν αυτή της JSC Concern Sistema Group στην Intracom Telecom, θυγατρική του ομίλου Intracom. Οι Ρώσοι δαπάνησαν 120 εκατ. ευρώ το 2006 για να αποκτήσουν το 51% της ελληνικής εταιρείας, με στόχο να τη μετατρέψουν σε έναν διεθνή πάροχο τηλεπικοινωνιακών συστημάτων.
Πρόσφατα προστέθηκε ακόμα μία, της SI Capital Partners, που, σε κοινοπραξία με τη Simos Foods Α.Ε. (90% το fund και 10% η ελληνική εταιρεία), εξαγόρασε έναντι 21 εκατ. ευρώ το 67,77% της γαλακτοβιομηχανίας Δωδώνη. Στην περίπτωση αυτή δεν έχει τόση σημασία το απόκτημα, αλλά ο αγοραστής. Η ρωσική SI Capital Partners αποτελεί επενδυτικό σχήμα με μεγάλες θέσεις σε ορυχεία, στον χρηματοοικονομικό τομέα της Γαλλίας (Quantam Group), τον αγροτικό τομέα της Ρωσίας (Mercury, αντιπρόσωπος των αμερικανικών γεωργικών μηχανημάτων John Deere), τον αεροπορικό (EAS) και την εκμετάλλευση ορυχείων χρυσού (OMC Resources στην Τανζανία).
Ενέργεια, τράπεζες, real estate
Το μεγάλο, όμως, «παιχνίδι» αφορά την ενέργεια, το real estate και τις τράπεζες. Για τον πρώτο τομέα ήδη υπάρχει το επίσημο ενδιαφέρον του ενεργειακού κολοσσού Gazprom για την απόκτηση της ΔΕΠΑ, αλλά και για δίκτυα αγωγών φυσικού αερίου. Οι Βρυξέλλες παρακολουθούν στενά το θέμα της πώλησης της ΔΕΠΑ, λόγω του έντονου ενδιαφέροντος του ρωσικού κολοσσού, και δεν αποκλείεται η Gazprom να συμπράξει τελικά με εταιρείες που έχει παραδοσιακά καλή σχέση, όπως είναι η Eni και η Edison, της οποίας βασικός μέτοχος είναι η γαλλική EDF, συνεταίρος της Gazprom στον αγωγό South Stream.
Στον τομέα του real estate, η απόβαση ξεκίνησε από την «αγαπημένη» τους Χαλκιδική. Εκεί, εύποροι Ρώσοι αγόρασαν κατά τα προηγούμενα χρόνια εξοχικές κατοικίες (διατηρώντας ψηλά τις τιμές) και στη συνέχεια άρχισαν να δείχνουν ενδιαφέρον και για ξενοδοχεία. Οι χαμηλές αποτιμήσεις αλλά και η προοπτική που βλέπουν στον ελληνικό τουρισμό τους άνοιξαν την όρεξη και έτσι ήρθαν σε επαφή με επιχειρηματίες και σε άλλες περιοχές της χώρας.
Σε ό,τι αφορά τις τράπεζες, η έντονη δραστηριοποίησή τους στην Κύπρο δύσκολα θα μπορούσε να μην επεκταθεί σταδιακά και στην Ελλάδα. Αυτό εκδηλώθηκε πρόσφατα με τις συζητήσεις της VTB Bank, δεύτερης μεγαλύτερης ρωσικής τράπεζας, με ενεργητικό 200 δισ. δολάρια και από τους ισχυρότερους χρηματοπιστωτικούς βραχίονες του Κρεμλίνου, για την απόκτηση συμμετοχής στη Cyprus Popular Bank.
Η VTB, που ήδη ελέγχει το 100% των μετοχών της Russian Commercial Bank Ltd (Cyprus) στη Λεμεσό, θα αποκτούσε, έτσι, και τραπεζική παρουσία στην Ελλάδα, κάτι που αποδεδειγμένα ενδιαφέρει τον ρωσικό παράγοντα. Ήδη, το 10% της Τράπεζας Κύπρου βρίσκεται στα χέρια του Ρώσου μεγιστάνα Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ, μέσω της Odella Resources, o οποίος φέρεται να συζήτησε το ενδεχόμενο να αποκτήσει τον έλεγχο και ελληνικών τραπεζών.
Το κεφάλαιο Σαββίδης και οι σχέσεις με τον Πούτιν
Ενδιαφέρον για τον Οργανισμό Λιμένος Θεσσαλονίκης, την Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης, τη ΣΕΚΑΠ και για επενδύσεις σε σιδηροδρομικές υποδομές έχει εκδηλώσει ο νέος ισχυρός άνδρας του ΠΑΟΚ, Ιβάν Σαββίδης. Υπό άλλες περιστάσεις, κάποιοι ίσως να μιλούσαν απλώς για... ευσεβείς πόθους.
Όμως το μέγεθος του ομογενούς επιχειρηματία και, κυρίως, οι στενοί δεσμοί που αποδεδειγμένα διαθέτει με τη ρωσική ηγεσία δεν επιτρέπουν να μείνουν απαρατήρητες οι δηλώσεις του.
Βουλευτής για δύο θητείες στη ρωσική Δούμα, προσωπικός φίλος του Βλαντιμίρ Πούτιν, ιδιοκτήτης του ομίλου επιχειρήσεων Agrocom (στον έλεγχο του οποίου βρίσκεται η Donskoy Tabak, η μεγαλύτερη καπνοβιομηχανία της Ρωσίας) και επί επταετία πρόεδρος της ποδοσφαιρικής ομάδας του Ροστόφ, ο επιχειρηματίας έχει δηλώσει πως η επένδυσή του στον ΠΑΟΚ «θα ενισχύσει οικονομικά και πολιτικά τις σχέσεις της Ρωσίας με την Ελλάδα, αφού οι επιχειρηματικές δραστηριότητες πρέπει να χρησιμοποιηθούν σαν ένα εργαλείο επιρροής».
Στις αρχές του χρόνου ενδιαφέρθηκε να αποκτήσει το πλειοψηφικό πακέτο μετοχών που κατείχε η ATEbank στην καπνοβιομηχανία ΣΕΚΑΠ, από την οποία η Donskoy Tabak αγόραζε καπνά.
Σχέσεις, όμως διατηρεί και με τον ιδιοκτήτη της βορειοελλαδίτικης «Ηλίας Παπαδόπουλος Α.Ε.», η οποία επίσης ενδιαφέρθηκε για τη ΣΕΚΑΠ. Τελικά, όλες οι προσπάθειες για την απόκτηση της συνεταιριστικής καπνοβιομηχανίας ήταν άκαρπες.
Ακολούθησε ο ΠΑΟΚ. Ο Σαββίδης, στο πλαίσιο της αύξησης κεφαλαίου, απέκτησε αρχικά το 51 % των μετοχών της ΠΑΕ έναντι 10 εκατ. ευρώ και σήμερα, μέσω της εταιρείας του ΔΙΜΕΡΑ, ελέγχει πλέον το 58% των μετοχών της «ασπρόμαυρης» ΠΑΕ.
Όπως έχει αναφέρει, πρόθεσή του είναι να γίνουν επενδύσεις για αθλητικό κέντρο και, ενδεχομένως, για γήπεδο, ύψους 50 εκατ. ευρώ, προσκαλώντας μεγάλες ρωσικές εταιρείες να μετάσχουν στο εγχείρημα.
* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 27ης Οκτωβρίου.
