Για το ελληνικό σκέλος του αγωγού, η Gazprom είχε δημιουργήσει από το 2010 μικτή εταιρεία με το ΔΕΣΦΑ (South Stream Greece SA) με σκοπό να ξεκινήσουν οι προκαταρκτικές μελέτες για τον αγωγό, προκειμένου στη συνέχεια να ληφθεί η επενδυτική απόφαση.
Ωστόσο τον τελευταίο χρόνο οι σχετικές προεργασίες πάγωσαν.
Οριστικό «νιετ» είπε η ρωσική Gazprom στο ελληνικό σκέλος του αγωγού φυσικού αερίου South Stream.Οι εργασίες για την κατασκευή του νέου αγωγού, που θα μεταφέρει ρωσικό αέριο στην... Κεντρική Ευρώπη ξεκινούν σύντομα. Στο σχήμα συμμετέχουν εταιρείες όπως η ιταλική ΕΝΙ (20%), η γαλλική EDF (15%) και η γερμανική Wintershal (15%) για το υποθαλάσσιο σκέλος του, ενώ στο χερσαίο τμήμα του οι εθνικές εταιρείες των χωρών από τις οποίες διέρχεται, (Βουλγαρία, Σερβία, Σλοβενία, Ουγγαρία), με τις οποίες η Gazprom έχει συστήσει μικτές τοπικές εταιρείες.
Για το ελληνικό σκέλος του αγωγού, η Gazprom είχε δημιουργήσει από το 2010 μικτή εταιρεία με το ΔΕΣΦΑ (South Stream Greece SA) με σκοπό να ξεκινήσουν οι προκαταρκτικές μελέτες για τον αγωγό, προκειμένου στη συνέχεια να ληφθεί η επενδυτική απόφαση. Ωστόσο τον τελευταίο χρόνο οι σχετικές προεργασίες πάγωσαν.
Tην «ταφόπλακα» στο ελληνικού ενδιαφέροντος σκέλος του έργου, τελική κατάληξη του οποίου ήταν η Νότια Ιταλία, έβαλε στη διάρκεια συνέντευξης τύπου στη Μόσχα, ο επικεφαλής του project management της Gazprom Leonid Chugunov λέγοντας ότι δεν «πρόκειται να κατασκευάσουμε ένα άδειο αγωγό».
Από τις απαντήσεις που έδωσε σε σχετικά ερωτήματα που έθεσαν τόσο Έλληνες, όσο και Ιταλοί δημοσιογράφοι, το υψηλόβαθμο στέλεχος της Gazprom έκανε σαφές ότι ο αγωγός South Stream στοχεύει σε αγορές που προσφέρουν προοπτικές κατανάλωσης, όπως είναι αυτές των χωρών από τις οποίες διέρχεται, όπως και της Βόρειας Ιταλίας.
Η κατασκευή του σκέλους με κατεύθυνση της Νότια Ιταλία μέσω Ελλάδας, σύμφωνα με τον ίδιο δεν καλύπτει τα παραπάνω κριτήρια, καθώς ούτε στη Νότια Ιταλία και πολύ περισσότερο στην Ελλάδα, δεν πρόκειται να υπάρξουν καταναλώσεις (πελάτες) που θα απορροφούν τη μίνιμουμ ποσότητα του νότιου κλάδου, δηλαδή 8-10 δισ. κυβικά το χρόνο.
Έτσι, όπως είπε, εάν η Ελλάδα χρειάζεται επιπλέον ποσότητες ρωσικού αερίου, θα μπορεί να τις προμηθευτεί μέσω των υφιστάμενων διασυνδέσεων με Βουλγαρία και Τουρκία, χώρες που συνδέονται με τα παλαιά δίκτυα που κατασκευάστηκαν τη σοβιετική περίοδο, ή με νέα δίκτυα όπως του Blue Stream που τροφοδοτεί την Τουρκία μέσω της Μαύρης Θάλασσας.
Στον κ. Chugunov, επισημάνθηκε ωστόσο ότι η εταιρεία του ενδιαφέρεται για την απόκτηση της ΔΕΠΑ, καθώς είναι μία από τις τέσσερις συνολικά εταιρείες που κατέθεσαν μη δεσμευτική προσφορά στο πλαίσιο του διαγωνισμού του ΤΑΙΠΕΔ. Η απάντησή του ήταν ότι το ενδιαφέρον για τη ΔΕΠΑ δεν έχει σχέση με το πρόγραμμα του South Stream και ασχέτως του ποιος είναι ο ιδιοκτήτης της ΔΕΠΑ, η απόφαση έχει σχέση με την αγορά. Επανέλαβε δε ότι «δεν πρόκειται να κατασκευάσουμε έναν άδειο αγωγό».
Σε άλλες ερωτήσεις για την πολιτική τιμών της Gazprom στο φυσικό αέριο (βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με αρκετές χώρες) και για την έρευνα που ξεκίνησε σε βάρος της η Επιτροπή Ανταγωνισμού της ΕΕ, δεν θέλησε να κάνει κανένα σχόλιο, περιοριζόμενος αποκλειστικά στα θέματα του South Stream.
Η ακτινογραφία του αγωγού
O συγκεκριμένος αγωγός με μήκος 900 χιλιόμετρα στο βυθό της Μαύρης Θάλασσας και στη συνέχεια με διαδρομή από Βουλγαρία προς Βόρεια Ιταλία και Αυστρία, σχεδιάστηκε προκειμένου να μειώσει τη σημασία της Ουκρανίας και της Πολωνίας, ως χωρών μέσω των οποίων διοχετεύει το φυσικό αέριο προς την Ευρώπη. Για τον ίδιο λόγο εξ άλλου κατασκεύασε σε συνεργασία με γερμανικές εταιρείες τον αγωγό Nord Stream ο οποίος διασχίζει τη Βαλτική για να καταλήξει στη Γερμανία. Ο South Stream σχεδιάζεται για μεταφορά 63 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου το χρόνο.
Η έναρξη κατασκευών υπολογίζεται για τις αρχές του 2013, (ο πρόεδρος Πούτιν μίλησε για έναρξη στο τέλος του 2012). Οι πρώτες παραλαβές αερίου, σε ποσότητες 15 δισ. κυβικών, υπολογίζονται για το 2015, ενώ σε πλήρη λειτουργία (4 υποθαλάσσιοι σωλήνες) το 2018-19.
Για να προχωρήσει το όλο σχέδιο, η Ρωσία κατέβαλε σημαντικό διπλωματικό κεφάλαιο προκειμένου να συναινέσει η Τουρκία στη διέλευση του αγωγού από τη δική της ΑΟΖ στη Μαύρη Θάλασσα. Διαφορετικά η μοναδική άλλη ΑΟΖ που μπορούσε να αξιοποιηθεί ήταν αυτή της Ουκρανίας. Με αυτή η Ρωσία σε καμία περίπτωση δεν θα ήθελε να εμπλέξει σε σχέδια μεταφοράς του αερίου της, λόγω της χρόνιας διαμάχης για τους όρους της τράνζιτ διέλευσης, με αποκορύφωμα τη διακοπή τροφοδοσίας τον χειμώνα του 2009.
Όσο για το ελληνικό σκέλος του αγωγού, αυτό ανακοινώθηκε το 2008 από τον τότε Πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή μετά από συνάντηση με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στην Κωνσταντινούπολη, κυρίως ως αποτέλεσμα του ελληνικού ανοίγματος προς τη Ρωσία, παρά ως απόφαση με καθαρά οικονομικά κριτήρια.
Από τα γεγονότα, πάντως, γίνεται σαφές ότι η Ρωσία έχει αποδυθεί σε ένα αγώνα δρόμου προκειμένου να προλάβει κάθε άλλο σχέδιο από αυτά που προωθούν ΕΕ και ΗΠΑ, (Νότιος Διάδρομος για αέριο της Κασπίας), και να καλύψει τις νέες ανάγκες των αγορών της ΝΑ και Κεντρικής Ευρώπης. Τις περισσότερες από αυτές, που ανήκαν στο σοβιετικό μπλοκ, τις ήλεγχε με τις υποδομές που κατασκεύασε τις δεκαετίες 70 και 80.
Τις επιπλέον ανάγκες που προκύπτουν από την οικονομική ανάπτυξη, επιδιώκει να τις καλύψει με τα νέα σχέδια, στα οποία ωστόσο πρόθυμα συμμετέχουν μερικές από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές εταιρείες. Έτσι, μέσω της ενέργειας θα καταφέρει να διατηρήσει μέρος τουλάχιστον της επιρροής που είχε στην περιοχή κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου.
Επιπλέον θα πρέπει να σημειωθεί ότι ενώ τα σχέδια του Νότιου Διαδρόμου (υποψήφιοι οι αγωγοί Trans Adriatic Pipeline και Nabucco) για το αέριο της Κασπίας (Αζερμπαϊτζάν) προβλέπουν έναρξη παραδόσεων το 2018, και μάλιστα για ποσότητες 10 δισ. κυβικών μέτρων, η ρωσική Gazprom προβλέπει για την ίδια χρονιά 63 δισ. κυβικά και έναρξη παραδόσεων με 15 δισ. κυβικά από το 2015.
Τέλος, από όσα είπαν τα στελέχη της Gazprom για τα κριτήρια με τα οποία κατασκευάζονται οι αγωγοί, εφ΄όσον αυτά ισχύσουν και για τους παραγωγούς του Αζερμπαϊτζάν, προκύπτει ότι προτιμητέος δρόμος είναι αυτός που θα διασχίζει τις χώρες της ΝΑ Ευρώπης, δηλαδή ο Nabucco, κατάληξη του οποίου είναι ο «κόμβος» (hub) του Μπαουμγκάρτεν της Αυστρίας. Εκτός και αν οι μέτοχοι του Transadriatic (Statoil, EGL, E.ON), εξασφαλίσουν πελάτες και καλές τιμές στη Νότια Ιταλία.
