- Υπογράφεται από τους υπουργούς Εξωτερικών Ελλάδας, Ιταλίας και Αλβανίας η διακυβερνητική συμφωνία για τον αγωγό Trans Adriatic Pipeline.
- Οι ημερομηνίες κλειδιά.
- Οι αγορές.
- Η μάχη με Nabucco
Αφού ξεπεράστηκαν εμπόδια της τελευταίας στιγμής, που ενδεχομένως θα οδηγούσαν σε αναβολή, αύριο υπογράφεται στο ΥΠΕΞ από τους υπουργούς Εξωτερικών Ελλάδας, Ιταλίας και.. και Αλβανίας, Δημήτρη Αβραμόπουλο, Τζούλιο Τέρτσι και Έντμοντ Παναρίτι, η διακυβερνητική συμφωνία για τον αγωγό Trans Adriatic Pipeline.
Με τη συμφωνία οι τρεις χώρες εκφράζουν τη βούλησή τους για τη διευκόλυνση κατασκευής του αγωγού, διαβεβαίωση που είναι απαραίτητη για να αξιολογηθεί ο φάκελος του έργου από την κοινοπραξία του κοιτάσματος Σαχ Ντενίζ στο Αζερμπαϊτζάν.
Εκτός από τη συμφωνία αυτή, η εταιρεία του ΤΑΡ και η ελληνική κυβέρνηση (ΥΠΕΚΑ, Υπ. Οικονομικών, Υπ. Ανάπτυξης) έχουν ξεκινήσει συζητήσεις για τους όρους που θα περιλαμβάνει η συμφωνία υποδοχής του αγωγού (host agreement).
H συμφωνία αυτή είναι επίσης ένα από τα προαπαιτούμενα για την αξιολόγηση του φακέλου του αγωγού από την κοινοπραξία του Σαχ Ντενίζ, καθώς θα προβλέπει τα σχετικά με τη φορολόγηση της εταιρείας του αγωγού και τις απαλλοτριώσεις και γενικότερα τις σχέσεις και το πλέγμα των εκατέρωθεν υποχρεώσεων, προκειμένου να κατασκευαστεί και να λειτουργεί απρόσκοπτα το έργο.
Ήδη παρόμοια συμφωνία έχει υπογράψει η εταιρεία του ΤΑΡ με την αλβανική κυβέρνηση, ενώ δεν απαιτείται για την Ιταλία, λόγω της πολύ μικρής διέλευσης που έχει ο αγωγός στο ιταλικό έδαφος (μόλις 5 χιλιόμετρα), έως ότου συνδεθεί με το εθνικό σύστημα.
Μετά την υπογραφή και αυτής της συμφωνίας, ξεκινάει η αντίστροφη μέτρηση για την επιλογή του αγωγού που θα μεταφέρει το αέριο του Σαχ Ντενίζ στην Ευρώπη, μεταξύ του σχεδίου Nabucco που διέρχεται από τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία και την Αυστρία και του ΤΑΡ, που διέρχεται από την Ελλάδα, την Αλβανία και καταλήγει υποθαλασσίως στη νότια Ιταλία, κοντά στην πόλη Λέτσε.
Επί ελληνικού εδάφους ο αγωγός θα διασχίζει περίπου 560 χιλιόμετρα, καθώς μετά και την τελευταία τροποποίηση του σχεδιασμού του θα ξεκινά από τα ελληνοτουρκικά σύνορα και όχι από την Κομοτηνή. Η έξοδός του προς την Αλβανία έχει σχεδιαστεί στο ύψος της Καστοριάς. Στην Αλβανία θα διασχίζει 209 χιλιόμετρα, τα 105 θα είναι υποβρύχιος αγωγός μεταξύ των αλβανικών ακτών και του Λέτσε Ιταλίας και τα τελευταία 5 χιλιόμετρα θα βρίσκονται στο ιταλικό έδαφος.
Οι ημερομηνίες-κλειδιά
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό της κοινοπραξίας του Σαχ Ντενίζ, οι επόμενες ημερομηνίες-κλειδιά για την επιλογή του αγωγού είναι η 31η Μαρτίου, οπότε οι εταιρείες των αγωγών TAP και Nabucco θα καταθέσουν τους πλήρεις φακέλους με τα τεχνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά των προτάσεών τους, στους οποίους θα πρέπει να περιλαμβάνονται και οι απαραίτητες διακρατικές συμφωνίες.
Η αξιολόγηση των προσφορών θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος Ιουνίου, ώστε στη συνέχεια να ακολουθήσει η υπογραφή της σύμβασης μεταφοράς του επιλεγέντος αγωγού με την κοινοπραξία παραγωγής αερίου (Σαχ Ντενίζ, ΒΡ, Statoil, Socar και άλλες). Στόχος είναι η ολοκλήρωση κατασκευής του αγωγού να συμπέσει με την έναρξη παραγωγής αερίου από το κοίτασμα, που υπολογίζεται για τα τέλη 2018 - αρχές 2019.
Σε ό,τι αφορά τις προτιμήσεις της κοινοπραξίας, υπέρ του ενός ή του άλλου αγωγού, τα στελέχη της ΒΡ και της Socar κρατούν κλειστά τα χαρτιά τους.
Σε πρόσφατες δηλώσεις του ο Al Cook, επικεφαλής της ΒΡ στο Αζερμπαϊτζάν, διαβεβαίωνε ότι και οι δύο αγωγοί στο παρόν στάδιο έχουν τις ίδιες πιθανότητες επιλογής. Ο ίδιος τονίζει επίσης ότι τα βασικά κριτήρια επιλογής θα είναι το κόστος και οι όροι μεταφοράς του αερίου μέσω του αγωγού, ενώ σε ερώτηση κατά πόσον θα μπορούσαν να κατασκευαστούν και οι δύο αγωγοί, δεν το απέκλεισε, αλλά τοποθέτησε την προοπτική αυτή στο απώτερο μέλλον.
Στο ίδιο ερώτημα ο Elshad Nasirov, αντιπρόεδρος της αζέρικης κρατικής εταιρείας Socar, ήταν πολύ πιο ξεκάθαρος, τονίζοντας ότι η ποσότητα των 10 δισ. κυβικών μέτρων που προορίζονται για εξαγωγή στην παρούσα φάση θα μεταφερθεί μόνο από έναν αγωγό.
Οι αγορές
Αναφορικά με τις αγορές, οι οποίες εξετάζονται για τη διάθεση του αερίου, στη μεν περίπτωση του Nabucco είναι αυτές της ΝΑ. και της Κεντρικής Ευρώπης και για τον ΤΑΡ της Ιταλίας και των βαλκανικών χωρών.
Αναφερόμενος στα θέματα αυτά, ο αντιπρόεδρος της Socar, Elshad Nasirov, με δηλώσεις του στο Μπακού στις 4 Φεβρουαρίου, τόνισε με έμφαση ότι για την εταιρεία του «είναι προτεραιότητα η πώληση όσο γίνεται περισσότερων ποσοτήτων αερίου στις βαλκανικές χώρες πρώτα από όλα επειδή οι χώρες εκδήλωσαν την πρόθεσή τους να αγοράσουν αέριο». Κατά δεύτερον, σύμφωνα με τον ίδιο, «για τον παραγωγό αερίου, κάθε χώρα ή εταιρεία που βρίσκεται κοντύτερα στο σημείο παραγωγής είναι προτιμητέος αγοραστής, καθώς το κόστος μεταφοράς προς αυτόν θα είναι μικρότερο».
Εμμέσως δηλαδή το ανώτατο στέλεχος της Socar δείχνει να προτιμά τις αγορές που βρίσκονται κατά μήκος του αγωγού Nabucco. Για το ίδιο θέμα, πάντως, στελέχη του ΤΑΡ επισημαίνουν ότι η διαδρομή μέσω της Ελλάδας προβλέπει διασυνδέσεις με το βουλγαρικό δίκτυο, άρα και ο ΤΑΡ προσφέρει τη δυνατότητα αυτή.
Τέλος, να σημειωθεί ότι η κοινοπραξία του Σαχ Ντενίζ έχει υπογράψει κατ' αρχάς συμφωνίες τόσο με τον ΤΑΡ όσο και με τον Nabucco, για την είσοδο εταιρειών που συμμετέχουν στην κοινοπραξία παραγωγής, στο μετοχικό κεφάλαιο όποιου από τους δύο αγωγούς επιλεγεί/Μ.Καιταντζίδης.
