Ολοκληρωμένο «μανιφέστο» αμφισβήτησης της ελληνικής υφαλοκρηπίδας συνιστά η ρηματική διακοίνωση που κατέθεσε στον ΟΗΕ η Τουρκία, εις απάντηση της ελληνικής διακοίνωσης της 20ής Φεβρουαρίου.Είναι η πρώτη φορά μετά το 1976 όπου η αντιπαράθεση για την υφαλοκρηπίδα μετατίθεται στο βήμα του ΟΗΕ, με... την παράθεση και την καταγραφή των θέσεων των δύο χωρών.
Χωρίς να κρύβει εκπλήξεις, το κείμενο που κατέθεσε η Τουρκία σηκώνει ένα «τείχος» στην οποιαδήποτε σοβαρή προσπάθεια συνεννόησης των δύο χωρών ώστε να προχωρήσει η διαδικασία οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας.
Διπλωματικές πηγές, πάντως, χαρακτήριζαν αναμενόμενο το τουρκικό κείμενο και το ενδιαφέρον τώρα στρέφεται στο εάν η Τουρκία θα επιχειρήσει να προχωρήσει πέραν του διαβήματος, αποστέλλοντας το νέο ερευνητικό σκάφος που απέκτησε, το «Barbaros Hayettin Pasa», για έρευνες στις περιοχές του Καστελόριζου και της Ρόδου.
Τα βασικά σημεία της τουρκικής ρηματικής διακοίνωσης είναι τα εξής:
•Με το επιχείρημα ότι τα νησιά δεν δικαιούνται θαλασσίων ζωνών πέραν των χωρικών υδάτων τους, η Τουρκία επιμένει ότι οι άδειες ερευνών που έχει εκδώσει το 2009 και το 2012 (για περιοχές στο όριο των 6 ν.μ. από το Καστελόριζο και λίγο κάτω από τα 12 ν.μ. από τη Ρόδο) αφορούν σε τουρκική υφαλοκρηπίδα.
•Απορρίπτεται ως «παραπλανητική και αβάσιμη» η «τροπολογία Μανιάτη» (Ν. 4001/2011), η οποία ορίζει ότι σε περίπτωση μη οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών η Ελλάδα θεωρεί ως εξωτερικό όριο της υφαλοκρηπίδας της τη μέση γραμμή, όπως προβλέπει το Δίκαιο της Θάλασσας.
Η Τουρκία αντιθέτως επικαλείται την αρχή της ευθυδικίας στη συμφωνία οριοθέτησης μεταξύ κρατών με έναντι κείμενες ή παρακείμενες ακτές, ζητώντας και ειδικές ρυθμίσεις (για περίκλειστες ή ημίκλειστες θάλασσες), κάνοντας επιλεκτική χρήση αρχών του Δικαίου της Θάλασσας, το οποίο, όμως, δεν έχει αποδεχθεί.
Η Τουρκία επισημαίνει ότι ο ελληνικός νόμος δεν έχει νομικό αποτέλεσμα και δεν προδικάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα που έχει «εξ υπαρχής και αυτοδικαίως» (ipso facto και ab initio) στις περιοχές υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο. Η Τουρκία με τον τρόπο αυτό θέλει να αποφύγει τη δημιουργία τετελεσμένων από τη χώρα μας (που ήδη έχει ξεκινήσει τις έρευνες στο Ιόνιο και νοτίως της Κρήτης) και σε περιοχές ανατολικά της Κρήτης.
Δικαιώματα
•Η Τουρκία επαναλαμβάνει τη θέση (που είχε διατυπώσει αρχικά το 2005 αντιδρώντας στη συμφωνία οριοθέτησης της ΑΟΖ Κύπρου - Αιγύπτου) ότι έχει κυριαρχικά δικαιώματα στις θαλάσσιες ζώνες στην Ανατολική Μεσόγειο οι οποίες βρίσκονται δυτικά του μεσημβρινού 32ο 16΄18? που διέρχεται ακριβώς από το όριο των χωρικών υδάτων της Κύπρου.
•Η Τουρκία επισήμως καταγράφει αυτό που θεωρεί ως εξωτερικό όριο της υφαλοκρηπίδας της με τρόπο, όμως, που υπερκαλύπτει σημαντικότατο μέρος της ελληνικής υφαλοκρηπίδας νότια του Καστελόριζου και μεταξύ της Κρήτης και της Κύπρου.
Η Τουρκία δηλώνει ότι το όριο της υφαλοκρηπίδας της είναι η μέση γραμμή (σ.σ.: την οποία απορρίπτει όταν την επικαλείται η Ελλάδα) της απόστασης μεταξύ τουρκικής και αιγυπτιακής ακτής και δυτικά το όριο θα καθαριστεί από τις μελλοντικές συμφωνίες οριοθέτησης στο Αιγαίο, αλλά και στη Μεσόγειο μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων κρατών, με τρόπο που θα λαμβάνει υπόψη τις «ειδικές συνθήκες».
ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
