Την ελπίδα του ότι εντός του Μαρτίου θα υπάρξει λύση στο ζήτημα του βορείου Κοσόβου εκφράζει ο υπουργός Εξωτερικών του Κοσόβου Ενβέρ Χότζα.
Ο κοσοβάρος πολιτικός, σε συνέντευξη που παραχώρησε.. στο «Βήμα», ξεκαθαρίζει ότι η Πρίστινα δεν συζητά, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα της ΕΕ, θέματα καθεστώτος, εδαφικής κυριαρχίας και ανεξαρτησίας. Είναι όμως ανοιχτή σε διάλογο ώστε οι Σέρβοι του Κοσόβου, είτε μένουν στο Βορρά είτε στον Νότο, να απολαμβάνουν ευρεία δικαιώματα. Και απαντώντας σε ερώτηση για τις καταγγελίες περί λαθρεμπορίου και εγκληματικότητας, αναφέρει ότι τώρα μπαίνουν οι βάσεις για μία σταθερή οικονομία.
«Το Βήμα» συνάντησε τον κ. Χότζα μετά το τέλος μίας πολύ ενδιαφέρουσας κλειστής συνάντησης που είχε οργανωθεί από το ΕΛΙΑΜΕΠ και αφού προηγουμένως ο κοσοβάρος πολιτικός είχε συναντηθεί με τον έλληνα υπουργό Εξωτερικών κ. Δ. Αβραμόπουλο. Εκεί είχε ανακοινωθεί ότι θα ανοίξει Γραφείο Εμπορικών Υποθέσεων του Κοσόβου στην Αθήνα, μία κίνηση που, παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα παραμένει μεταξύ των χωρών της ΕΕ που δεν έχουν αναγνωρίσει το Κόσοβο ως ανεξάρτητο κράτος, συνιστά κρίσιμη εξέλιξη και αναβαθμίζει τις σχέσεις των δύο πλευρών.
«Η Ελλάδα σημαίνει πολλά για εμάς. Όχι μόνο από πολιτική άποψη, αλλά και από άποψη γεωγραφίας» λέει ο κ. Χότζα. Η ιδέα λειτουργίας ενός Γραφείου Εμπορικών Υποθέσεων άρχισε να συζητείται πριν από μερικούς μήνες. «Συναντηθήκαμε με τον έλληνα ομόλογό μου τον περασμένο Σεπτέμβριο στην Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Συζητήσαμε τρόπους για να έχουμε μία πραγματιστική και πρακτική προσέγγιση για την ενίσχυση των σχέσεων σε σειρά τομέων όπως η οικονομία, το εμπόριο, η εκπαίδευση, ο πολιτισμός και ο τουρισμός. Εξετάσαμε και τους πιθανούς διαύλους για μία τέτοια επικοινωνία. Μεταξύ αυτών ήταν το άνοιγμα ενός Γραφείου Συνδέσμου και είμαι ευχαριστημένος που ο κ. Αβραμόπουλος υποστήριξε αυτή την ιδέα» σημειώνει.
Σήμερα δραστηριοποιούνται 76 ελληνικές επιχειρήσεις στο Κόσοβο. Ορισμένες, στους τομείς της ενέργειας, των κατασκευών και των ορυχείων είναι μεγάλες. «Θα θέλαμε κι άλλους έλληνες επενδυτές» μας λέει. «Πιστεύουμε ότι μπορούν να αυξηθούν οι ελληνικές εξαγωγές στο Κόσοβο, ενώ μικρομεσαίες επιχειρήσεις από την Ελλάδα και το Κόσοβο θα μπορούσαν να δημιουργήσουν κοινοπραξίες και να δημιουργήσουν δουλειές. Πολλοί άνεργοι από την Ελλάδα και εξειδικευμένο προσωπικό, θα μπορούσαν να εργαστούν στο Κόσοβο».
Τα βλέμματα των Βρυξελλών είναι στραμμένα στον διάλογο Βελιγραδίου – Πρίστινας υπό την αιγίδα της Κάθριν Άστον. «Είμαστε πολύ αφοσιωμένοι σε αυτό τον διάλογο. Θεωρούμε ότι είναι ο καλύτερος τρόπος να επιλυθούν τα προβλήματα μεταξύ δύο “ανεξαρτήτων χωρών”. Δεν συζητάμε για καθεστώς, εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία. Αυτό που συζητάμε είναι πως θα έχουμε μία κανονική κατάσταση στο βόρειο Κόσοβο, πώς θα ενσωματώσουμε τους Σέρβους που ζουν εκεί με βάση και το Σχέδιο Αχτισάαρι που τους παρέχει ευρεία δικαιώματα ως κοινότητα» τονίζει ο κ. Χότζα.
«Πιστεύω», συνεχίζει, «ότι στην επόμενη συνάντηση στις 20 Μαρτίου θα βρεθεί λύση. Έχουμε ήδη κάνει τα τελευταία χρόνια σημαντική πρόοδο που ουδείς την περίμενε. Επιτύχαμε συμφωνία για τη διασυνοριακή συνεργασία. Χτίσαμε τέσσερις συνοριακές διαβάσεις. Με αυτό το βήμα η Σερβία ουσιαστικά αποδέχθηκε την πραγματικότητα ενός ανεξάρτητου Κοσόβου» παρατηρεί, αν και είναι βέβαιο ότι το Βελιγράδι δεν συμφωνεί με κάτι τέτοιο.
Αν οι συνομιλίες αυτές προχωρήσουν, τότε λογικά θα έλθει και η στιγμή να κλείσει οριστικά το ζήτημα του καθεστώτος. Αυτό ίσως συμβεί με τη Σερβία να έχει ήδη λάβει ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ. Ο κ. Χότζα πάντως είναι αρκετά σαφής όσον αφορά στο τελικό καθεστώς (final status): «Νομίζω ότι ουδείς επιθυμεί να δημιουργηθεί μία Σερβική Δημοκρατία στο Κόσοβο κατά το μοντέλο της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης. Όλοι βλέπουν ότι αυτό το μοντέλο έχει προβλήματα και πολλοί θεωρούν τη Σερβική Δημοκρατία στη Βοσνία ως failed state. Δεν μπορούμε να διακρίνουμε τους Σέρβους του βορείου Κοσόβου από εκείνους που ζουν στο υπόλοιπο Κόσοβο. Ειδικό καθεστώς στο Βορρά θα μετατρέψει το Κόσοβο σε δυσλειτουργικό κράτος και η διεθνής κοινότητα συμφωνεί σε αυτό».
Και οι κατηγορίες ότι το Κόσοβο παραμένει κέντρο λαθρεμπορίου και υψηλής εγκληματικότητας; Ο κ. Χότζα επιλέγει να απαντήσει έμμεσα. «Σε σύγκριση με άλλες ομόσπονδες Δημοκρατίες της πρώην Γιουγκοσλαβίας που σήμερα είναι ανεξάρτητα κράτη, το Κόσοβο βρίσκεται την τελευταία πενταετία σε διαδικασία state building. Δημιουργήσαμε δημοκρατικούς θεσμούς, ενσωματώσαμε τις κοινότητες που ζουν εκεί και σήμερα η κατάσταση είναι πολύ καλύτερη σε σχέση με το 2002 και το 2003» σημειώνει.
Αυτό που εκείνος θεωρεί σημαντικό είναι ότι «σε σχέση με άλλες χώρες της περιοχής έχουμε καταφέρει να έχουμε μακροοικονομική και δημοσιονομική σταθερότητα. Όλοι φοβούνταν ότι θα αποτυγχάναμε αλλά είχαμε ανάπτυξη 5% τα τελευταία τρία χρόνια. Πριν την ανεξαρτησία είχαμε 1%. Δεν λέω ότι αυτό σημαίνει πολλά, διότι ξεκινάμε από πολύ χαμηλά».
Και καταλήγει: «Επιδιώκουμε να οικοδομήσουμε εκπαιδευτικό σύστημα και σύστημα πρόνοιας. Ακόμη ψηφίζουμε τους σχετικούς νόμους. Προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα στα οποία αναφερθήκατε και τα οποία ως ένα σημείο έχουν τη βάση τους στο γεγονός ακόμη και στο πλαίσιο της πρώην Γιουγκοσλαβίας το Κόσοβο ήταν από τις περιοχές με τις χαμηλότερες επενδύσεις. Κατασκευάσαμε έναν υπερσύγχρονο αυτοκινητόδρομο προς τα Τίρανα και εντός του 2013 κατασκευάζουμε άλλον έναν που θα συνδέει την Πρίστινα με τα Σκόπια, με χρήματα από τον προϋπολογισμό μας. Δίνουμε δισεκατομμύρια δολάρια για αυτούς. Δεν μπορούμε να καλύψουμε τις ανάγκες όλων, αλλά βάζουμε τις βάσεις».
