Γυρνώντας στα της ελληνικής οικονομίας, στο ερώτημα του αν όλα αυτά που διαδραματίζονται αυτή την εποχή στη χώρα μας είναι ικανά για να μας βγάλουν από την κρίση και το αδιέξοδο, η απάντηση είναι όχι.
Από την αρχή αυτής της κρίσης σας έχω πει ότι για να λυθεί το ελληνικό πρόβλημα απαιτούνται πολλαπλές παρεμβάσεις σε πολλαπλά επίπεδα ταυτόχρονα.
Το ένα κομμάτι έχει να κάνει με την... αναδιάρθρωση της οικονομίας και του κράτους. Αυτό το κομμάτι απαιτεί αλλαγές στους θεσμούς και στους νόμους και στη λειτουργία του κράτους, με πρωταρχικό σκοπό να γίνει η χώρα ελκυστικός επενδυτικός προορισμός -κυρίως για εμάς και δευτερευόντως για ξένες επενδύσεις.
Σημειώστε ότι τα περισσότερα από αυτά που απαιτούνται να γίνουν δεν έχουν δημοσιονομικό κόστος, απλά αλλαγή στη λειτουργία του κράτους. Για παράδειγμα, το να απολύσεις επίορκους δημοσίους υπαλλήλους δεν έχει δημοσιονομικό κόστος. Και αν τα μισά που ακούμε αυτές τις μέρες, σχετικά με τα αδικήματα αυτών των επίορκων δημοσίων υπάλληλων αληθεύουν, τότε δεν έχουμε παρά τους εαυτούς μας να κατηγορήσουμε για την κατάντια αυτής της χώρας. Το να αλλάξουμε τον νόμο περί Ανωνύμων Εταιρειών του 1920 επίσης δεν έχει κόστος.
Οι διαρθρωτικές αλλαγές όμως δεν είναι αρκετές. Υπάρχουν πάρα πολλοί στον φιλελεύθερο χώρο που νομίζουν ότι αρκεί η Ελλάδα να απολύσει το πλεονάζον προσωπικό στο δημόσιο ή να κάνει μια αναδιάρθρωση των θεσμών και θα λυθεί το πρόβλημα. Μακάρι να ήταν τόσο εύκολα τα πράγματα και μακάρι να μπορούσε να λυθεί το πρόβλημα της Ελλάδος μόνο με απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων και με αλλαγές στους θεσμούς μας.
Σημειώστε ότι, απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων και αναδιάρθρωση των θεσμών μας, συμπεριλαμβανομένου του συντάγματος, πρέπει να γίνουνε έτσι και αλλιώς και είναι προαπαιτούμενα για την όποια ανάκαμψη αυτής της χώρας, αλλά δεν αρκούν.
Ένα άλλο πράγμα που πρέπει να γίνει είναι ότι πρέπει να σταματήσουμε τον νομισματικό αποπληθωρισμό και αποπληθωρισμό αξιών (asset deflation). Αν δεν μπαλώσουμε το σύστημα και δεν αναρρώσουμε νομισματικά, ακόμα και αν κάνουμε τα άλλα δυο προαπαιτούμενα, κατά την άποψή μου, ανάκαμψη δεν θα δούμε.
Για να σταματήσει ο αποπληθωρισμός που βλέπουμε, απαιτούνται ριζικές αλλαγές στο πως λειτουργεί η κεντρική τράπεζα και απαιτούνται λογικές “out of the box” σε αυτή τη συγκυρία. Αυτές οι συνταγές έχουν να κάνουν με την ανακεφαλαιοποίηση του συστήματος με την χρήση της κεντρικής τράπεζας και παράλληλα να διαγραφεί από το σύστημα όλο το “cyber” χρέος που δεν μπορεί να αποπληρωθεί.
Μπορεί σε προγενέστερες κρίσεις τα προβλήματα να είχαν αντιμετωπιστεί με διαφορετικά μέσα και εργαλεία, αλλά κάθε κρίση είναι ξεχωριστή και απαιτεί να προσαρμόσουμε τις πολιτικές μας καθώς και τα εργαλεία στη διάθεσή μας.
Και για να γίνω πιο συγκεκριμένος, αναφέρομαι σε πολιτικές τέτοιες που έχω περιγράψει στα άρθρα με τίτλο “Μια ολοκληρωμένη πρόταση για το ελληνικό αδιέξοδο”, Μέρος ΙΙ, Μέρος ΙΙΙ, Μέρος IV.
Εν ολίγοις αγαπητέ αναγνώστη, ακόμα και αν κάνουμε ότι λέει η Τρόικα, ακόμα και αν αλλάξουμε το σύνταγμά μας, ακόμα και αν απολύσουμε 200.000 δημοσίους υπαλλήλους (που έτσι και αλλιώς είναι προαπαιτούμενα), αν δεν λύσουμε το πρόβλημα του χρέους και της ρευστότητας (είναι δυο διαφορετικά θέματα) ανάκαμψη δεν θα δούμε.
Και επειδή δεν βλέπω να λύνονται τα προβλήματα αυτά -είτε των τραπεζών είτε της αναδιάρθρωσης της οικονομίας (για το χρέος είμαι πιο αισιόδοξος)- δεν είμαι σίγουρος ότι αρκεί να καεί μια γενιά για να ορθοποδήσουμε...
Του Γ.Καισάριου
