Εφόσον όμως υπάρξει και τρίτο πακέτο στήριξης της ελληνικής οικονομίας, γιατί πολύ δύσκολα θα είμαστε έτοιμοι για να βγούμε στις αγορές για νέα δανεικά παρ' όλα όσα λέγονται, θα υπογραφεί και νέο μνημόνιο.
Το αντέχουμε;
Αυτό που συζητιόταν στο προσκήνιο και το παρασκήνιο, βγήκε προχθες ο Σόιμπλε και το είπε φωναχτά.Είπε ότι η Ελλάδα μάλλον θα χρειαστεί και τρίτο πακέτο στήριξης μετά το 2014, που τελειώνει το δεύτερο. Στην... πραγματικότητα, σχεδόν το εισηγήθηκε ο άνθρωπος, τονίζοντας ταυτόχρονα ότι θα είναι μικρότερο από τα προηγούμενα και όντως αυτό που ακούγεται είναι περί τα 10-15 δις ευρώ. Που σημαίνει ότι κάπως έτσι αναμένεται να είναι η συνέχεια, αν οι εξελίξεις είναι σχετικά ομαλές.
Εφόσον λοιπόν υπάρξει και τρίτο πακέτο στήριξης της ελληνικής οικονομίας, γιατί πολύ δύσκολα θα είμαστε έτοιμοι για να βγούμε στις αγορές για νέα δανεικά, παρ' όλα όσα λέγονται, θα υπογραφεί και νέο μνημόνιο. Χωρίς όμως να είναι βέβαιο ότι η παρακολούθηση της προσαρμογής της Ελλάδας στους όρους του μνημονίου θα ανατεθεί πάλι σε Τρόϊκα. Γιατί δεν αποκλείεται η νέα συμφωνία να μην περιλαμβάνει το ΔΝΤ, οπότε είναι πιθανό να δημιουργηθεί ενας νέος μηχανισμός ελέγχου, αποκλειστικά ευρωπαϊκός.
Αν αυτές οι εκτιμήσεις αποδειχθούν σωστές, η έξοδος του ΔΝΤ από την εικόνα θα οφείλεται μάλλον στη διένεξή του με τους ευρωπαίους και ειδικά με το Βερολίνο, σχετικά με το «κούρεμα». Είναι γνωστό ότι το ΔΝΤ επιμένει ότι πρέπει να γίνει νέο κούρεμα του ελληνικού χρέους για να καταστεί αυτό βιώσιμο το 2020, αλλά είναι εξίσου γνωστό ότι οι γερμανοί δεν συζητούν κάτι τέτοιο. Πολλοί νομίζουν ότι αυτό το «όχι» είναι προεκλογικό και ότι μετά τις εκλογές η νέα γερμανική κυβέρνηση – που προβλέπεται να είναι πάλι της Μέρκελ – θα αλλάξει στάση, αλλά κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου σίγουρο.
Κατ' αρχήν, δεν είναι στην πολιτική κουλτούρα των γερμανών και άλλων ευρωπαίων, να λένε «όχι» προεκλογικά και «ναι» μετεκλογικά. Δεσμεύονται από τις θέσεις που παίρνουν και από τις υπογραφές που βάζουν, πράγμα που δεν γίνεται αντιληπτό στην Ελλάδα. Πέρα από αυτό όμως, είναι αντικειμενικά εξαιρετικά δύσκολο για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που δάνειζαν ως τώρα την Ελλάδα με χαμηλά επιτόκια και μεγάλη περίοδο χάριτος, να πάνε στα κοινοβούλιά τους και να ζητήσουν έγκριση για κούρεμα των δανείων που έδιναν. Πρώτον, γιατί πολλές χώρες, όπως η Ισπανία, η Ιταλία και άλλες, δάνειζαν σε εμάς με χαμηλότερα επιτόκια από εκείνα που με τα οποία δανείζονταν οι ίδιες. Δεύτερον, γιατί αρκετές από αυτές, όπως η Σλοβακία, η Σλοβενία, η Εσθονία, έχουν πολύ μικρότερους βασικούς μισθούς από τους δικούς μας.
Άρα, το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, που τώρα πλέον στο πολύ μεγαλύτερο του μέρος είναι διακρατικό, λογικά αποκλείεται. Δεν αποκλέίεται ωστόσο, περαιτέρω μείωση του επιτοκίου, ή και ακόμη μεγαλύτερη περίοδος χάριτός για την αποπληρωμή του. Αυτό όμως ενδεχομένως να μην ικανοποιεί το ΔΝΤ, που από τον κανονισμό του δανείζει μόνον εφόσον το χρέος είναι βιώσιμο, πάντα με τον όρο ότι τα χρέη μίας χώρας προς αυτό είναι απαιτητά και δεν διαγράφονται και με δεδομένες τις αντιδράσεις που εκδηλώνονται στο εσωτερικό του (Βραζιλία) για την μέχρι τώρα θετική στάση του απέναντι στην Ελλάδα.
Τελικό συμπέρασμα: πάμε για νέα στήριξη, χωρίς συμμετοχή του ΔΝΤ, με άλλο μηχανισμό ελέγχου και όχι την Τρόικα, σε συμφωνία με τους ευρωπαίους εταίρους. Αυτό φαίνεται να το θέλει και η Αθήνα, η οποία, σύμφωνα με διάφορες πληροφορίες και ενδείξεις, επεξεργάζεταιο σχέδιο-πρόταση, που προϋποθέτει εκπλήρωση των υποχρεώσεών της σε διάφορους τομείς, αλλά και πρωτογενές πλεόνσμα. Γι' αυτό σκίζεται η κυβέρνηση...
Άγγελος Στάγκος
