Λένε πως ο απαισιόδοξος άνθρωπος είναι ένας καλά πληροφορημένος αισιόδοξος.
Ενίοτε, υπάρχει μια δόση αλήθειας σε αυτόν τον ισχυρισμό.
Στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, δεν χρειάζεται να είμαστε «καλά πληροφορημένοι» για να απαισιοδοξούμε.
Οι αφορμές πολλές, οι περιπτώσεις συνανθρώπων μας που δοκιμάζονται σκληρά ακόμη περισσότερες. Η δε εικόνα που παρουσιάζει η ελληνική πολιτική τάξη, με ελάχιστες εξαιρέσεις, είναι απογοητευτική. Υπό μία έννοια, το πιο... βολικό είναι να κουρνιάζεις στη γωνιά της απαισιοδοξίας σου, υποδυόμενος ένα σύγχρονο Νοστράδαμο ή μια Κασσάνδρα.
Αυτό, όμως, είναι εύκολο. Και, δυστυχώς, είναι κάτι που ως έθνος ξέρουμε να κάνουμε καλά από παλιά: βρίσκουμε νόημα στη σύγκρουση, στη ρήξη, αλλά όχι στη σύνθεση, στη δημιουργία. Βρίσκουμε νόημα στην ανερμάτιστη θεωρητικολογία, αλλά όχι στην πρακτική. Δοξάζουμε το παρελθόν αγνοώντας το παρόν, αρνούμενοι το μέλλον. Αγιοποιούμε τον επαίτη και δαιμονοποιούμε τον άνθρωπο που διεκδικεί με προσωπικό αγώνα την καθημερινή υπέρβασή του, την αυτάρκειά του. Βρίσκουμε νόημα στην έννοια του θύματος, αλλά όχι στην ανησυχία της ελπίδας, της επιλογής και της απόφασης – διότι τα τελευταία προϋποθέτουν το βάρος της ευθύνης. Και όπως καλά ξέρουμε, για κάποιον που μονίμως αισθάνεται ότι είναι θύμα φταίει πάντοτε κάποιος άλλος.
Πολύ συχνά όντως ευθύνεται κάποιος άλλος.
Το ερώτημα, όμως, παραμένει: εμείς τι κάνουμε. Διότι η απαισιοδοξία φαίνεται πως μας έχει γίνει τρόπος σκέψης και ζωής, ανεξαρτήτως της ροής των πραγμάτων. Ωστόσο, ποτέ άλλοτε δεν θα έπρεπε να είμαστε πιο απαισιόδοξοι απ’ ότι λίγα χρόνια πριν, όταν βυθιζόμασταν σε μια καταναλωτική, αντιπαραγωγική αδράνεια, όταν η έννοια «καθήκον» κηλιδωνόταν, ενώ η έννοια «δικαίωμα» χρησιμοποιόταν τόσο καταχρηστικά, που η αξία της καταβαραθρωνόταν. Και όχι μόνον από απλούς πολίτες αλλά –πρωτίστως– από την άρχουσα πολιτική τάξη. Κάπως έτσι φτάσαμε στο σημερινό εκατομμύριο των ανέργων και των απλήρωτων συνανθρώπων μας. Από αυτή τη σκοπιά, ο απαισιόδοξος του 2004 ήταν όντως ένας καλά ενημερωμένος ή μάλλον ένας καλά υποψιασμένος αισιόδοξος.
Αρκετά, όμως, με το δίπολο αισιοδοξία - απαισιοδοξία. Ας πάψουμε να δραματοποιούμε τις ανεπάρκειές μας και ας κάνουμε κάτι για να τις ξεφορτωθούμε. Μόνον εύκολο δεν θα είναι. Ωστόσο, δεν έχουμε άλλη επιλογή. Ο πλανήτης αλλάζει δραστικά, αλλά όχι γραμμικά: πάντοτε ο κόσμος πήγαινε από το καλό στο καλύτερο, μονάχα μπροστά προχωρούσαμε ως είδος – όχι, όμως, δίχως τις παρενθέσεις του αίματος και της αδικίας, τα βήματα σημειωτόν που φέρνει ο φόβος.
Μη μας ξεγελούν τα πισωγυρίσματα, η πορεία είναι προς τα μπροστά.
Και οι Ελληνες, πέρα από αισιοδοξίες και απαισιοδοξίες, ας πάψουμε να είμαστε βυθισμένοι σε τούτη τη μόνιμη, ναρκισσιστική άρνηση και ας προσπαθήσουμε να αποτελέσουμε κομμάτι του κόσμου που αλλάζει.
Καλή χρονιά!
Σ.Αντ.
gr-salonika
Του κ.Η.Μαγκλίνη
