Οι εξελίξεις στην Ουκρανία παίρνουν πλέον δραματική τροπή, ίσως με κάποια δόση υπερβολής, για την ειρήνη στην Ευρώπη.
Το λιγότερο πάντως που θα δούμε κα θα ζήσουμε θα είναι μία πολύ μεγάλη ένταση στις σχέσεις Ρωσίας και Δύσης, κάτι που ήδη συμβαίνει και κλιμακώνεται, καθώς η πρώτη δεν δείχνει διατεθειμένη να ανεχθεί να πλήττονται ζωτικά της συμφέροντα ασφάλειας και... οικονομίας, ούτε και πληθυσμούς που θεωρεί «δικούς» της –ρώσους, ρωσόφιλους-ρωσόφωνους και ορθόδοξους – να απειλούνται. Κυρίως δε, δεν πρόκειται να αποδεχθεί απομάκρυνση της Κριμαίας από την άμεση επιρροή της και τα γεγονότα το αποδεικνύουν.
Καμία κυβέρνηση της Μόσχας δεν θα το δεχόταν, όσο και να απειλούν έμμεσα ή άμεσα με κυρώσεις και άλλα απροσδιόριστα μέτρα η Ουάσινγκτον, η Ευρωπαϊκή ΄Ενωση και το ΝΑΤΟ.
Ήδη είναι φανερό ότι ρωσικές δυνάμεις χωρίς διακριτικά ελέγχουν τα πάντα στην Κριμαία, όπου ο πληθυσμός είναι κατά συντριπτική πλειοψηφία ρωσικός και εκεί βρίσκονται οι ναυτικές ρωσικές βάσεις στη Μαύρη Θάλασσα (τις νοικιάζουν από την Ουκρανία ως το 2042, σύμφωνα με πρόσφατη συμφωνία).
Η Κριμαία ανήκε πάντα στη Ρωσία και μόνο το 1954 όταν ο ρωσο - ουκρανός Χρουστσώφ άλλαξε τα εσωτερικά σύνορα της τότε Σοβιετικής Ένωσης βρέθηκε στην Ουκρανία.
Να σημειωθεί ότι στο παρελθόν οι δυτικοί έχουν κάνει αρκετές απόπειρες να αποσπάσουν την Κριμαία από τον έλεγχο της Ρωσίας και έχουν αποτύχει.
Το 1854 οι αγγλογάλοι και οι οθωμανοί έσπασαν τα μούτρα τους στον «πόλεμο της Κριμαίας»,
το 1919 οι δυτικοί έστειλαν στρατεύματα (μαζί τους και η Ελλάδα) για να βοηθήσουν του Λευκούς στον εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε την Οκτωβριανή Επανάσταση και φυσικά το έβαλαν στα πόδια όταν επικράτησαν οι μπολσεβίκοι,
το 1941 ο Χίτλερ κατέλαβε την Κριμαία στην προσπάθειά του να φτάσει στα πετρέλαια του Καυκάσου και στη συνέχεια απωθήθηκε και τώρα γίνεται νέα απόπειρα.
Όλα αυτά πάντως ήταν αναμενόμενα από τη στιγμή που ξέσπασε η κρίση στο Κίεβο και με τον αντιρωσικό χαρακτήρα που πήρε υπό την αιγίδα της Πολωνίας και της Γερμανίας σε πρώτο πλάνο, αλλά και με τις ευλογίες των ΗΠΑ που από την πρώτη στιγμή δεν έκρυψαν ούτε τις προτιμήσεις τους, ούτε τις προθέσεις τους υπέρ των εξεγερθέντων και κατά του Γαννουκόβιτς και της κυβέρνησής του.
Ο στόχος ήταν αναμφίβολα η απόσπαση της Ουκρανίας από τη σφαίρα της ρωσικής επιρροής, ακόμα και χρησιμοποιώντας ακροδεξιούς και ναζιστές.
Το αποτέλεσμα είναι πολύ αμφισβητούμενης νομιμότητας. Εκείνο που δεν συζητείται είναι ο έντονος αντιρωσισμός που επικρατεί ανέκαθεν στις ΗΠΑ και σε πρωτεύουσες της Ευρώπης. Ασχέτως του πως παρουσιάζουν τα πράγματα τα δυτικά διεθνή μήντια που είναι φανερά «στρατευμένα».
Όπως είπε ένας γάλλος δημοσιογράφος τις προάλλες στη γαλλική τηλεόραση, στην Ουκρανία χάθηκε για άλλη μία φορά η δημοσιογραφική αντικειμενικότητα.
Το ερώτημα είναι τώρα αν και που θα βρεθεί κάποια ισορροπία. Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, το σίγουρο είναι ότι για την Κριμαία δεν μπορεί να γίνει λόγος. Θα παραμείνει ρωσική, ή υπό άμεσο έλεγχο της Ρωσίας, ακόμη και αν χρειαστεί να γίνει πόλεμος.
Το πιθανότερο είναι όμως ότι η Ουκρανία θα διχοτομηθεί τυπικά ή και ουσιαστικά μεταξύ της Δυτικής και της Ανατολικής Ουκρανίας, με την πρώτη να περάσει στη σφαίρα επιρροής της Δύσης, εντασσόμενη κάποια στιγμή στο όχι μακρινό μέλλον, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ η δεύτερη θα παραμείνει στη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας, ή θα απορροφηθεί από αυτήν.
Αυτό το σενάριο προβλέπεται ως σφόδρα πιθανό στο περίφημο βιβλίο του Σάμιουελ Π. Χάντινγκτον «Η σύγκρουση των πολιτισμών και ο ανασχηματισμός της παγκόσμιας τάξης» που κυκλοφόρησε το 1996 (στα ελληνικά το 1998), γιατί η Ουκρανία χωρίζεται σχεδόν στη μέση από μία «πολιτισμική συνοριακή γραμμή», μεταξύ Καθολικών και Ουνιτών (Οι Ουνίτες διατηρούν ορθόδοξο τελετουργικό, αλλά αναγνωρίζουν τον Πάπα ως αρχηγό της εκκλησίας τους) από τα μία πλευρά και Ορθοδόξων από την άλλη.
Όπως συνέβαινε και στη Γιουγκοσλαβία, μεταξύ Σλοβενίας και Κροατίας από τη μία πλευρά και Σερβίας από την άλλη, αλλά και μεταξύ Μουσουλμάνων, Κροατών και Σέρβων στη Βοσνία...
Κατά τον Χάντινγκτον, η Ευρώπη τελειώνει εκεί που τελειώνει η Δυτική Χριστιανοσύνη (Καθολικισμός και προτεσταντισμός) και εκεί που αρχίζει το Ισλάμ και η Ορθοδοξία.
Πρόκειται για μία γραμμή που στο βορρά χωρίζει την Φινλανδία από τη Ρωσία και τα Βαλτικά κράτη επίσης από τη Ρωσία, περνά από τη μέση της Ουκρανίας, διαχωρίζοντας την ουνιτική Δύση από την ορθόδοξη Ανατολή, συνεχίζει μέσα από τη Ρουμανία, διαχωρίζοντας στην Τρανσυλβανία τους καθολικούς Ούγγρους από τους υπόλοιπους και καταλήγει στη γραμμή του Σχίσματος των Εκκλησιών που διαχώρισε τους Σλοβένους και τους Κροάτες από τους Σέρβους.
Αυτή την άποψη την αποδέχονται πολλοί ευρωπαίοι διανοούμενοι χωρίς να το φωνάζουν και ουσιαστικά επαναφέρει σε ισχύ λίγο – πολύ τα όρια μέχρι τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν υπήρχε η Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία των Αψβούργων.
Με αυτή την έννοια, η απορρόφηση – επάνοδος των χωρών της Κεντρικής Ανατολικής) Ευρώπης, μεταξύ των οποίων και η Ουκρανία, στην αγκαλιά των Δυτικοευρωπαίων ήταν πρώτιστο μέλημα και βλέπουμε ότι υλοποιείται από τότε που κατέρρευσαν τα κομμουνιστικά κράτη. Αυτή η αγκαλιά ονομάζεται Ευρωπαϊκή ΄Ενωση και το ΝΑΤΟ έχει βασική αποστολή, μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου, να εμποδίσει την επιβολή του ρωσικού πολιτικού και στρατιωτικού ελέγχου στην κεντρική Ευρώπη. Φυσικά, στην «παρεμπόδιση» περιλαμβάνεται και η απόσπαση χωρών από τον ρωσικό έλεγχο, όπως φαίνεται καθαρά από την κρίση στην Ουκρανία.
Όπως είπαμε, αυτά και πολλά άλλα (κάνει αναφορές και στην Ελλάδα που την χαρακτηρίζει μη δυτική χώρα, η οποία αποκλίνει από τις δυτικές νόρμες, παρ' όλο που έχει μπει στις δομές της Δύσης, Ευρωπαϊκή ΄Ενωση και ΝΑΤΟ) υποστηρίζει από το 1996 ο Σάμιουελ Χάντινγκτον (καθηγητής του Χάρβαρντ και αυτός), παρουσιάζοντας την άποψή περί του χαρακτήρα των εντάσεων που θα ακολουθούσαν τον Ψυχρό Πόλεμο.
Τα γεγονότα τον δικαιώνουν.
Μένει όμως να δούμε αν το διαζύγιο που αναμένεται μεταξύ Ανατολικής (για την Κριμαία δεν υπάρχει θέμα) και Δυτικής Ουκρανίας θα είναι κοινή συναινέσει μετά την ένταση ή αιματηρό και πόσο αιματηρό, αν Δύση και Ρωσία αποφασίσουν να συντηρήσουν ένα κατ΄ όνομα εμφύλιο πόλεμο.
Και στη συνέχεια πως θα ανορθώσει οικονομικά τη Δυτική Ουκρανία η Δύση.
Δεν φτάνει προφανώς να πηγαίνει στο Κίεβο για να προσφέρει τη στήριξή του ο Κέρι.
Του κ.Άγ.Στάγκου
- Τι αναφέρει στο περίφημο βιβλίο «Η σύγκρουση των πολιτισμών και ο ανασχηματισμός της παγκόσμιας τάξης» ο Σ.Π. Χάντινγκτον
- Κυκλοφόρησε το 1996 ...και δείχνει να επαληθεύεται αυτές τις μέρες.
Το λιγότερο πάντως που θα δούμε κα θα ζήσουμε θα είναι μία πολύ μεγάλη ένταση στις σχέσεις Ρωσίας και Δύσης, κάτι που ήδη συμβαίνει και κλιμακώνεται, καθώς η πρώτη δεν δείχνει διατεθειμένη να ανεχθεί να πλήττονται ζωτικά της συμφέροντα ασφάλειας και... οικονομίας, ούτε και πληθυσμούς που θεωρεί «δικούς» της –ρώσους, ρωσόφιλους-ρωσόφωνους και ορθόδοξους – να απειλούνται. Κυρίως δε, δεν πρόκειται να αποδεχθεί απομάκρυνση της Κριμαίας από την άμεση επιρροή της και τα γεγονότα το αποδεικνύουν.
Καμία κυβέρνηση της Μόσχας δεν θα το δεχόταν, όσο και να απειλούν έμμεσα ή άμεσα με κυρώσεις και άλλα απροσδιόριστα μέτρα η Ουάσινγκτον, η Ευρωπαϊκή ΄Ενωση και το ΝΑΤΟ.
Ήδη είναι φανερό ότι ρωσικές δυνάμεις χωρίς διακριτικά ελέγχουν τα πάντα στην Κριμαία, όπου ο πληθυσμός είναι κατά συντριπτική πλειοψηφία ρωσικός και εκεί βρίσκονται οι ναυτικές ρωσικές βάσεις στη Μαύρη Θάλασσα (τις νοικιάζουν από την Ουκρανία ως το 2042, σύμφωνα με πρόσφατη συμφωνία).
Η Κριμαία ανήκε πάντα στη Ρωσία και μόνο το 1954 όταν ο ρωσο - ουκρανός Χρουστσώφ άλλαξε τα εσωτερικά σύνορα της τότε Σοβιετικής Ένωσης βρέθηκε στην Ουκρανία.
Να σημειωθεί ότι στο παρελθόν οι δυτικοί έχουν κάνει αρκετές απόπειρες να αποσπάσουν την Κριμαία από τον έλεγχο της Ρωσίας και έχουν αποτύχει.
Το 1854 οι αγγλογάλοι και οι οθωμανοί έσπασαν τα μούτρα τους στον «πόλεμο της Κριμαίας»,
το 1919 οι δυτικοί έστειλαν στρατεύματα (μαζί τους και η Ελλάδα) για να βοηθήσουν του Λευκούς στον εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε την Οκτωβριανή Επανάσταση και φυσικά το έβαλαν στα πόδια όταν επικράτησαν οι μπολσεβίκοι,
το 1941 ο Χίτλερ κατέλαβε την Κριμαία στην προσπάθειά του να φτάσει στα πετρέλαια του Καυκάσου και στη συνέχεια απωθήθηκε και τώρα γίνεται νέα απόπειρα.
Όλα αυτά πάντως ήταν αναμενόμενα από τη στιγμή που ξέσπασε η κρίση στο Κίεβο και με τον αντιρωσικό χαρακτήρα που πήρε υπό την αιγίδα της Πολωνίας και της Γερμανίας σε πρώτο πλάνο, αλλά και με τις ευλογίες των ΗΠΑ που από την πρώτη στιγμή δεν έκρυψαν ούτε τις προτιμήσεις τους, ούτε τις προθέσεις τους υπέρ των εξεγερθέντων και κατά του Γαννουκόβιτς και της κυβέρνησής του.
Ο στόχος ήταν αναμφίβολα η απόσπαση της Ουκρανίας από τη σφαίρα της ρωσικής επιρροής, ακόμα και χρησιμοποιώντας ακροδεξιούς και ναζιστές.
Το αποτέλεσμα είναι πολύ αμφισβητούμενης νομιμότητας. Εκείνο που δεν συζητείται είναι ο έντονος αντιρωσισμός που επικρατεί ανέκαθεν στις ΗΠΑ και σε πρωτεύουσες της Ευρώπης. Ασχέτως του πως παρουσιάζουν τα πράγματα τα δυτικά διεθνή μήντια που είναι φανερά «στρατευμένα».
Όπως είπε ένας γάλλος δημοσιογράφος τις προάλλες στη γαλλική τηλεόραση, στην Ουκρανία χάθηκε για άλλη μία φορά η δημοσιογραφική αντικειμενικότητα.
Το ερώτημα είναι τώρα αν και που θα βρεθεί κάποια ισορροπία. Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, το σίγουρο είναι ότι για την Κριμαία δεν μπορεί να γίνει λόγος. Θα παραμείνει ρωσική, ή υπό άμεσο έλεγχο της Ρωσίας, ακόμη και αν χρειαστεί να γίνει πόλεμος.
Το πιθανότερο είναι όμως ότι η Ουκρανία θα διχοτομηθεί τυπικά ή και ουσιαστικά μεταξύ της Δυτικής και της Ανατολικής Ουκρανίας, με την πρώτη να περάσει στη σφαίρα επιρροής της Δύσης, εντασσόμενη κάποια στιγμή στο όχι μακρινό μέλλον, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ η δεύτερη θα παραμείνει στη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας, ή θα απορροφηθεί από αυτήν.
Αυτό το σενάριο προβλέπεται ως σφόδρα πιθανό στο περίφημο βιβλίο του Σάμιουελ Π. Χάντινγκτον «Η σύγκρουση των πολιτισμών και ο ανασχηματισμός της παγκόσμιας τάξης» που κυκλοφόρησε το 1996 (στα ελληνικά το 1998), γιατί η Ουκρανία χωρίζεται σχεδόν στη μέση από μία «πολιτισμική συνοριακή γραμμή», μεταξύ Καθολικών και Ουνιτών (Οι Ουνίτες διατηρούν ορθόδοξο τελετουργικό, αλλά αναγνωρίζουν τον Πάπα ως αρχηγό της εκκλησίας τους) από τα μία πλευρά και Ορθοδόξων από την άλλη.
Όπως συνέβαινε και στη Γιουγκοσλαβία, μεταξύ Σλοβενίας και Κροατίας από τη μία πλευρά και Σερβίας από την άλλη, αλλά και μεταξύ Μουσουλμάνων, Κροατών και Σέρβων στη Βοσνία...
Κατά τον Χάντινγκτον, η Ευρώπη τελειώνει εκεί που τελειώνει η Δυτική Χριστιανοσύνη (Καθολικισμός και προτεσταντισμός) και εκεί που αρχίζει το Ισλάμ και η Ορθοδοξία.
Πρόκειται για μία γραμμή που στο βορρά χωρίζει την Φινλανδία από τη Ρωσία και τα Βαλτικά κράτη επίσης από τη Ρωσία, περνά από τη μέση της Ουκρανίας, διαχωρίζοντας την ουνιτική Δύση από την ορθόδοξη Ανατολή, συνεχίζει μέσα από τη Ρουμανία, διαχωρίζοντας στην Τρανσυλβανία τους καθολικούς Ούγγρους από τους υπόλοιπους και καταλήγει στη γραμμή του Σχίσματος των Εκκλησιών που διαχώρισε τους Σλοβένους και τους Κροάτες από τους Σέρβους.
Αυτή την άποψη την αποδέχονται πολλοί ευρωπαίοι διανοούμενοι χωρίς να το φωνάζουν και ουσιαστικά επαναφέρει σε ισχύ λίγο – πολύ τα όρια μέχρι τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν υπήρχε η Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία των Αψβούργων.
Με αυτή την έννοια, η απορρόφηση – επάνοδος των χωρών της Κεντρικής Ανατολικής) Ευρώπης, μεταξύ των οποίων και η Ουκρανία, στην αγκαλιά των Δυτικοευρωπαίων ήταν πρώτιστο μέλημα και βλέπουμε ότι υλοποιείται από τότε που κατέρρευσαν τα κομμουνιστικά κράτη. Αυτή η αγκαλιά ονομάζεται Ευρωπαϊκή ΄Ενωση και το ΝΑΤΟ έχει βασική αποστολή, μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου, να εμποδίσει την επιβολή του ρωσικού πολιτικού και στρατιωτικού ελέγχου στην κεντρική Ευρώπη. Φυσικά, στην «παρεμπόδιση» περιλαμβάνεται και η απόσπαση χωρών από τον ρωσικό έλεγχο, όπως φαίνεται καθαρά από την κρίση στην Ουκρανία.
Όπως είπαμε, αυτά και πολλά άλλα (κάνει αναφορές και στην Ελλάδα που την χαρακτηρίζει μη δυτική χώρα, η οποία αποκλίνει από τις δυτικές νόρμες, παρ' όλο που έχει μπει στις δομές της Δύσης, Ευρωπαϊκή ΄Ενωση και ΝΑΤΟ) υποστηρίζει από το 1996 ο Σάμιουελ Χάντινγκτον (καθηγητής του Χάρβαρντ και αυτός), παρουσιάζοντας την άποψή περί του χαρακτήρα των εντάσεων που θα ακολουθούσαν τον Ψυχρό Πόλεμο.
Τα γεγονότα τον δικαιώνουν.
Μένει όμως να δούμε αν το διαζύγιο που αναμένεται μεταξύ Ανατολικής (για την Κριμαία δεν υπάρχει θέμα) και Δυτικής Ουκρανίας θα είναι κοινή συναινέσει μετά την ένταση ή αιματηρό και πόσο αιματηρό, αν Δύση και Ρωσία αποφασίσουν να συντηρήσουν ένα κατ΄ όνομα εμφύλιο πόλεμο.
Και στη συνέχεια πως θα ανορθώσει οικονομικά τη Δυτική Ουκρανία η Δύση.
Δεν φτάνει προφανώς να πηγαίνει στο Κίεβο για να προσφέρει τη στήριξή του ο Κέρι.
Του κ.Άγ.Στάγκου
