- Μέσα στο προσεχές χρονικό διάστημα το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών ξεκινά το ερευνητικό πρόγραμμα προϋπολογισμού 1,5 εκατομμυρίου ευρώ.
- Ο χάρτης, το χρονοδιάγραμμα των ερευνών και τα προβλήματα χρηματοδότησης.
Μέσα δεκαετίας 1980. Ομάδα ειδικών του Ινστιτούτου Γεωμεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ) εντοπίζει ενδείξεις για την ύπαρξη στην ακτογραμμή του Βορείου Αιγαίου Τιτάνιου και Κοβάλτιου. Ωστόσο... εκείνη την εποχή η τεχνολογία για την εξόρυξη και κατεργασία των ορυκτών αυτών με την περίεργη ονομασία ήταν ανύπαρκτη. Αλλά και οι προτεραιότητες της πολιτείας ήταν εντελώς διαφορετικές.
Έτσι, το πόρισμα εκείνο των επιστημόνων, που φανέρωνε την ύπαρξη στις ελληνικές ακτογραμμές των σπάνιων γαιών στις οποίες στηρίζεται το κινεζικό οικονομικό θαύμα, μπήκε στο συρτάρι. Είκοσι χρόνια αργότερα, περίπου στα μέσα του 2000, οπότε η ζήτηση για έξυπνες ηλεκτρικές συσκευές- των οποίων βασικό συστατικό είναι οι σπάνιες γαίες- ξεκίνησε να αυξάνεται αλματωδώς ο φάκελος των δυσεύρετων αυτών στοιχείων θα ξανανοίξει στην Ευρώπη και με καθυστέρηση στην Ελλάδα.
Ζεσταίνει μηχανές το «Αιγαίο»
Στο πλαίσιο αυτό, στην Ελλάδα σε εξέλιξη βρίσκεται ένα φιλόδοξο εγχείρημα που συντονίζει το ΙΓΜΕ και εκτελεί το Ελληνικό Κέντρο
Θαλάσσιων Ερευνών. Με βάση το πόρισμα του 1980, η πολιτεία επιδιώκει να ανακαλύψει τι πράγματι κρύβουν οι ακτογραμμές του βορείου Αιγαίου. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι οι σπάνιες γαίες αποτέλεσαν το επίκεντρο της πρόσφατης συνάντησης του υπουργού ΠΕΚΑ Γιάννη Μανιάτη με τον πρέσβη της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας Zou Xiaoli.Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το Capital.gr, μέσα στις επόμενες εβδομάδες, το ωκεανογραφικό σκάφος Αιγαίο θα ξεκινήσει έρευνες, που θα περιλαμβάνουν γεωτρήσεις. Οι ειδικοί επιστήμονες θα συλλέξουν συγκεντρώσεις από τα λεγόμενα προσχωματικά κοιτάσματα βαρέων ορυκτών με στόχο να διαπιστώσουν εάν τα πιθανά κοιτάσματα είναι οικονομικά βιώσιμα.
Οι έρευνες θα λάβουν χώρα στους Κόλπους της Ιερισσού, του Στρυμονικού και της Καβάλας και αναμένεται να ολοκληρωθούν μέσα στο 2015, σύμφωνα με πληροφορίες.
Ωστόσο, δεν θα μπορούσαν να απουσιάσουν η γραφειοκρατία και τα χρηματοδοτικά προβλήματα. Το ερευνητικό αυτό πρόγραμμα, προϋπολογισμού 1,5 εκατ. ευρώ, αρχικά προγραμματιζόταν να ξεκινήσει πριν από ενάμιση χρόνο. Ωστόσο, λόγω προβλημάτων χρηματοδότησης «πάγωσε». Ακόμη και σήμερα εκκρεμεί η καταβολή από το Δημόσιο στο ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ. περίπου 200.000 ευρώ, ποσού απαραίτητου για να ξεκινήσουν οι έρευνες.
Απαιτείται ακόμη, να αντιμετωπιστούν ορισμένα γραφειοκρατικά εμπόδια που σχετίζονται με τη χρηματοδότηση του έργου από το ΕΣΠΑ, ωστόσο, πηγές που συμμετέχουν στο εγχείρημα αισιοδοξούν ότι τα όποια προβλήματα είναι πλήρως διαχειρίσιμα. Ήδη, πάντως, το ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ. έχει ολοκληρώσει αντίστοιχα ερευνητικά προγράμματα στην Μήλο και στην υποθαλάσσια περιοχή του Κολούμπο, του υποθαλάσσιου ενεργού ηφαιστείου που απέχει εξήμισι χιλιόμετρα από τη Σαντορίνη.
Το Eurare
Την ίδια στιγμή, σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται το ερευνητικό πρόγραμμα Eurare που χρηματοδοτεί η Ευρωπαϊκή Ένωση με στόχο τον εντοπισμό πιθανών κοιτασμάτων σπάνιων γαιών σε Γροιλανδία, Σουηδία, Φινλανδία και Ελλάδα.
Στο πρόγραμμα συμμετέχουν μεγάλα ερευνητικά κέντρα και εταιρείες-κολοσσοί. Πρόκειται για επτά γεωλογικά ινστιτούτα, έξι μεταλλευτικές εταιρείες, μεταξύ των οποίων η Αλουμίνιον της Ελλάδος Α.Ε. του ομίλου Μυτιληναίος, τρεις βιομηχανίες προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, στις οποίες συγκαταλέγονται η NOKIA, η Γερμανική MEAB Chemie Technik GmbH, η Φινλανδική Neorem Magnets Oy (NEOREM), τέσσερις επιχειρήσεις τεχνολογικών εφαρμογών και τέσσερα πανεπιστήμια από 11 χώρες της Ευρώπης. Στους τρεις Έλληνες εταίρους, το ΙΓΜΕ, το ΕΜΠ και το Αλουμίνιο της Ελλάδος αντιστοιχεί το 16% της συνολικής χρηματοδότησης.
Η απεξάρτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Κίνα που παράγει σχεδόν το 100% της παγκόσμιας προσφοράς σπάνιων γαιών, αποτελεί μία από τις πλέον βασικές προτεραιότητες που υπάρχουν στην ατζέντα της Angela Merkel, η οποία αντιλήφθηκε το τι διακυβεύεται μόλις πριν από μερικά χρόνια.
Σύμφωνα με παλαιότερο δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας Tagesspiegel, αφορμή για την «αφύπνιση» της Καγκελαρίου υπήρξε η σύγκρουση κινεζικού φορτηγού πλοίου με σκάφος της ιαπωνικής ακτοφυλακής. Οι Ιάπωνες συνέλαβαν τον Κινέζο πλοίαρχο και η Κίνα, για την οποία έκθεση της CIA προβλέπει ότι θα έχει μετατραπεί σε υπερδύναμη έως το 2030, προχώρησε σε εμπάργκο των εξαγωγών σπάνιων γαιών κατά της Ιαπωνίας.
Οι άγνωστες, μέχρι πριν από μερικά χρόνια, σπάνιες γαίες είναι μία ομάδα 17 μεταλλικών στοιχείων με παρόμοιες χημικές ιδιότητες και ασυνήθιστες ονομασίες, όπως Λανθάνιο, Πρασεοδύμιο και Προμήθειο. Αυτό που τα καθιστά περιζήτητα είναι η μοναδική χρησιμότητά τους σε εφαρμογές και προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, κινητά τηλέφωνα, φορητούς υπολογιστές, επαναφορτιζόμενες μπαταρίες ηλεκτρικών και υβριδικών αυτοκινήτων, ιατρικές συσκευές, αντιπυραυλικά συστήματα και μαγνήτες.
Του κ.Δημήτρη Δελεβέγκου
