- Οι Καρυάτιδες ως διακόσμηση υπάρχουν στο Ερέχθειο, στους Δελφούς που βρίσκεται ο περίφημος θησαυρός των Σιφνίων, στο ιερό της Δήμητρας στην Ελευσίνα, στη Θεσσαλονίκη οι γνωστές «Μαγεμένες».
Της Αμφίπολης μπορεί να μοιάζουν με τις λυγερόκορμες του Ερεχθείου, όμως... όπως λένε οι ειδικοί που έχουν μελετήσει τα μνημεία του Ιερού Βράχου, προέρχονται από τοπικά εργαστήρια της Μακεδονίας και όχι αττικά, είναι μεταγενέστερες και εικάζουν ότι χρονολογούνται στα τέλη του 4ου αι. π.Χ.
Δεν προέρχονται από τα διάσημα αττικά εργαστήρια, ούτε όμως έχουν σχέση με εκείνες που βρέθηκαν σε θαλαμοειδή τύμβο στη Βουλγαρία το 2013.
Οι αρχαιολόγοι που αποκάλυψαν τότε τον τύμβο Σβέτσαρι, σε βάθος περίπου 15 μέτρων και σε ξύλινο κιβώτιο καμένα οστά, και εντυπωσιακά καλοδιατηρημένα χρυσά αντικείμενα, μπορεί να αιφνιδιάστηκαν με τις δικές τους... Καρυάτιδες οι οποίες βρέθηκαν στον τάφο του βασιλιά των Γετών, Δρομιχαίτη, αλλά οι ομοιότητες σταματούν εκεί. Εκείνες μοιάζουν να μιμούνται αρχαϊκές Κόρες αλλά είναι φανερό ακόμη και σε όσους δεν ανήκουν στην κοινότητα των αρχαιολόγων, ότι προέρχονται από κάποιο επαρχιακό εργαστήριο. Δεν έχουν τη χάρη των Καρυάτιδων της Αμφίπολης που αποκαλύφθηκαν ως το μπούστο, πολύ περισσότερο εκείνων στο Ερεχθείο ή του θησαυρού των Σιφνίων στους Δελφούς.
Βέβαια η σύζυγος του Δρομιχαίτη ήταν κόρη του Λυσίμαχου, στρατηγού του Μεγάλου Αλεξάνδρου. «Στην περίπτωση του τύμβου Σβέτσαρι ο ένας τάφος είναι δίπλα στον άλλον και δεν έχει ομοιότητες με αυτόν της Αμφίπολης» λένε αρχαιολόγοι που είδαν το μνημείο από κοντά.
Δεν πρόκειται για Καρυάτιδες αλλά για χορεύτριες με καλαθίστους που βρίσκονται στον διάκοσμο και όχι στην είσοδό του μνημείου όπως οι δύο της Αμφίπολης, υποστηρίζουν αρχαιολόγοι του ΥΠΠΟΑ.
Τι δείχνουν αυτές οι ομοιότητες: «Το γεγονός ότι είναι μεταγενέστερες επιβεβαιώνουν ακόμη μια φορά ότι τα αισθητικά πρότυπα ταξίδευαν από τόπο σε τόπο».
Για το ταφικό μνημείο στη θέση Καστά οι προσδοκίες όλων φούντωσαν εκ νέου. Ποιος θα μπορούσε να αντισταθεί μπροστά στην ομορφιά των δύο τελευταίων ευρημάτων;
Στο μεταξύ οι εικασίες ότι πρόκειται για ένα σπουδαίο μνημείο ισχυροποιούνται. Από τη μια ο τεράστιος περίβολος, το μέγεθος του τύμβου, οι Σφίγγες, οι Καρυάτιδες, και βέβαια επιτάφιο σήμα, το λιοντάρι, στην κορυφή.
Μπορεί να μην είχαμε δει ανάλογα ευρήματα σε μακεδονικούς τάφους, όμως όλο και περισσότεροι πια συμφωνούν πως σχετίζεται με μεγάλη προσωπικότητα (μάλλον αξιωματούχος) των χρόνων του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο λέοντας στην κορυφή δηλώνει σύμβολο ανδρείας.
Με την ολοκλήρωση της ανασκαφής και της μελέτης των ευρημάτων, αυτά θα απασχολήσουν τη διεθνή κοινότητα των αρχαιολόγων όπως έγινε και με τις Αιγές.
Ως τότε το δύσκολο έργο στην Αμφίπολη συνεχίζεται, υπό το βάρος πιέσεων και ανεξέλεγκτων προσδοκιών για μια αισιόδοξη είδηση στη ζοφερή καθημερινότητά μας.
Το θέμα δεν είναι μια πιεστική ανασκαφή αλλά η ασφάλεια του μνημείου και τα σταδιακά βήματα για την ανεύρεση και τεκμηρίωση κάθε νέου ευρήματος, απαντούν αρχαιολόγοι του υπουργείου, ενώ ανώτατο στέλεχος υπογραμμίζει πως σκοπός είναι να φτάσουν οριζόντια πίσω από τις δύο Καρυάτιδες κι ας καθυστερήσει η ανασκαφή του συνόλου. Ο δεύτερος σφραγιστικός τοίχος μπορεί να περιμένει γι’ αργότερα, αφού προτεραιότητα είναι η διασφάλιση του τύμβου και η συνέχιση των εργασιών προς τα μέσα. «Τα υπόλοιπα μπορούν να συνεχιστούν την άνοιξη».
Στο μεταξύ δεν γνωρίζουν αν το μνημείο έχει τρεις θαλάμους, ενώ δεν αποκλείουν την ανεύρεση τέταρτου.
Tης κ.Γ.Σύκα
