Αν όλες οι προβλέψεις για το αποτέλεσμα των σημερινών ενδιάμεσων εκλογών στις ΗΠΑ επιβεβαιωθούν και οι Ρεπουμπλικάνοι αυξήσουν κι άλλο τη δύναμή τους στη Βουλή των... Αντιπροσώπων και κερδίσουν τις έξι έδρες που χρειάζονται στη Γερουσία, προκειμένου να γίνουν πλειοψηφία, τότε τα επόμενα δύο χρόνια έως τις προεδρικές εκλογές του 2016, ο Μπαράκ Ομπάμα θα είναι... δεσμώτης των Ρεπουμπλικάνων, αδύναμος αν όχι ανίκανος να περάσει από το Κογκρέσο τις νομοθεσίες που επιθυμεί.
Οπως επισημαίνεται, εξάλλου, η χώρα έφτασε στο «λουκέτο» το 2013 μετά την ασυμφωνία Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων για τον προϋπολογισμό, ενώ οι Δημοκρατικοί είχαν τον έλεγχο της Γερουσίας, οπότε το μέλλον δεν διαγράφεται και με τα φωτεινότερα χρώματα για τον Ομπάμα και το Δημοκρατικό Κόμμα και τη δυνατότητά τους να ασκούν πραγματική εξουσία.
Το περιοδικό Economist περιέγραψε την κατάσταση πολύ γλαφυρά: «Μέχρι σήμερα, ο Ομπάμα διέθετε την ασφάλεια μιας Δημοκρατικής Γερουσίας, η οποία μπλόκαρε τις προτάσεις της Ρεπουμπλικάνικης Βουλής. Εάν αυτή η ασφάλεια εκλείψει, τότε θα είναι αναγκασμένος να υπογράφει κάθε νόμο που θα του στέλνει το Κογκρέσο ή, αντιθέτως, να του ασκεί βέτο. Το αποτέλεσμα θα είναι είτε να προκληθεί πολιτική παραλυσία (...) είτε οι δύο πλευρές να αναγκαστούν να βρουν κοινό έδαφος για να περάσουν ορισμένα μέτρα κοινής λογικής».
Αν και δεν είναι απίθανο να υπάρξει προσπάθεια για εξεύρεση κοινού εδάφους -δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που θεωρούν ότι οι Ρεπουμπλικάνοι προκειμένου να διεκδικήσουν με αξιώσεις την προεδρία το 2016 θα πρέπει να είναι πιο υποχωρητικοί-, είναι εξίσου βέβαιο πως θα «πολεμήσουν» λυσσαλέα νομοσχέδια όπως η αύξηση του ομοσπονδιακού βασικού μισθού, ο νόμος για τη μισθολογική ισότητα, οι νόμοι κατά των διακρίσεων εις βάρος των ομοφυλόφιλων στον χώρο εργασίας ή να τροποποιήσουν τους περιβαλλοντικούς κανόνες ώστε να ενισχυθεί η παραγωγή πετρελαίου.
Χάνει και τη Γερουσία τώρα ο Ομπάμα
Κι αν οι κινήσεις της επόμενης ημέρας είναι προς το παρόν προϊόν πολιτικών εκτιμήσεων, το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν σχεδόν... βέβαιο πριν από τις εκλογές.
Ωρες πριν ανοίξουν οι κάλπες, σχεδόν όλες οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ήττα και στα δύο σώματα του Κογκρέσου και μάλιστα η ιστοσελίδα FiveThirtyEight του Νέιτ Σίλβερ, γκουρού της στατιστικής που το 2012 ήταν από τους λίγους που είχαν προβλέψει την άνετη νίκη του Ομπάμα, έδωσε κάτι περισσότερο από 70% πιθανότητες στους Ρεπουμπλικάνους να κερδίσουν τις έδρες που χρειάζονται για να πλειοψηφήσουν στη Γερουσία.
Τις τελευταίες ημέρες, το ενδιαφέρον μετατοπίστηκε σε 10 Πολιτείες, όπου η μάχη έμοιαζε αμφίρροπη, ωστόσο, σχεδόν δύο «χάθηκαν» λίγες ώρες πριν αρχίσει η εκλογική διαδικασία. Πρόκειται για την Αϊόβα, όπου η υποψήφια των Ρεπουμπλικάνων, Τζόνι Ερνστ (διάσημη επειδή κάποτε είχε υπερηφανευτεί on camera ότι στα νιάτα της ευνούχιζε γουρούνια), είχε ανοίξει την ψαλίδα επτά μονάδες σε μια Πολιτεία όπου ο Ομπάμα είχε κερδίσει και το 2008 και το 2012, και το Κολοράντο όπου οι Δημοκρατικοί έδωσαν μεγάλη μάχη, προκειμένου να εξασφαλίσουν τον ισπανόφωνο πληθυσμό, τις γυναίκες και τους νέους που αποτελούν και παραδοσιακούς ψηφοφόρους τους.
Η όλη προεκλογική εκστρατεία των Ρεπουμπλικάνων εξελίχθηκε ουσιαστικά σε δημοψήφισμα για την πολιτική Ομπάμα και δικαίως, αφού η δημοτικότητά του δεν ξεπερνά το 42%, ενώ είναι ακόμα μικρότερη, στο 35%, μεταξύ εκείνων που δήλωναν ότι σκοπεύουν να ψηφίσουν.
Εξαιτίας αυτών των «χαμηλών πτήσεων» στα ποσοστά της δημοφιλίας του, ο Ομπάμα ήταν απών από την προεκλογική εκστρατεία, περιορίζοντας τις εμφανίσεις του σε γκαλά συγκέντρωσης χρημάτων και εκεί απέδειξε ότι διαθέτει ακόμα το... άγγιγμα του Μίδα, καταφέρνοντας να συγκεντρώσει 25 εκατ. δολάρια.
ΠΑΚΤΩΛΟΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΑΛΠΕΣ
Εφτασαν τα 4 δισ. δολάρια οι ενισχύσεις
Στις σημερινές εκλογές, κατά τις οποίες οι Αμερικανοί καλούνται να εκλέξουν το σύνολο των 435 βουλευτών της Βουλής των Αντιπροσώπων, 33 από τους 100 γερουσιαστές (από τους οποίους 21 είναι Δημοκρατικοί, 10 Ρεπουμπλικάνοι και 2 ανεξάρτητοι), 36 κυβερνήτες, 46 πολιτειακά νομοθετικά σώματα και πολυάριθμους δημάρχους και τοπικούς άρχοντες, άτυπος πρωταγωνιστής ήταν για ακόμα μία φορά το χρήμα.
Για ακόμα μία φορά διατέθηκε γενναιόδωρα ένας πακτωλός ιδιωτικού χρήματος, καθώς σύμφωνα με εκτιμήσεις του Ινστιτούτου Center for Responsive Politics (που παρακολουθεί την πορεία του... χρήματος σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις), θα έχουν ξοδευτεί σχεδόν 4 δισεκατομμύρια δολάρια, όταν στις προηγούμενες ενδιάμεσες εκλογές του 2010 το αντίστοιχο ποσό ήταν 3,6 δισ. δολάρια.
Οι Ρεπουμπλικάνοι θα έχουν ξοδέψει τα περισσότερα, κάτι περισσότερο από 2 δισ. και οι Δημοκρατικοί 1,8 δισ., ενώ 29 δωρητές θα έχουν διαθέσει πάνω από 1 εκατ. δολ. ο καθένας αποκλειστικά και μόνον στις τοπικές εκλογές που θα γίνουν σε 46 πολιτείες για την ανάδειξη κυβερνητών και πολιτειακών κοινοβουλίων (τα μεγαλύτερα ποσά υπολογίζεται ότι έχουν πέσει στο Ιλινόις και το Τέξας).
Το ρεκόρ, πάντως, των πιο πολυδάπανων εκλογών κρατούν (προφανώς μέχρι τις επόμενες) οι προεδρικές του 2012, οπότε και ξοδεύτηκαν 6,2 δισ. δολάρια.
Το 2012
Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων εκείνων των εκλογών προέκυψε ότι το 93% των πολιτικών που κατέλαβαν μια θέση στη Βουλή των Αντιπροσώπων δαπάνησαν 1,5 εκατ. δολάρια κι αυτοί που κατέκτησαν τότε μια έδρα στη Γερουσία πλήρωσαν την εκλογή τους κατά μέσον όρο 10,2 εκατ. δολάρια.
Ο χορός των εκατομμυρίων που πάντα χαρακτήριζε τις αμερικανικές εκλογές έγινε πιο φρενήρης μετά το 2010 όταν απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου έδωσε το «πράσινο φως» ώστε ομάδες συμφερόντων να μπορούν να δαπανούν απεριόριστα ποσά σε εκστρατείες υπέρ ή κατά υποψηφίων αίροντας τους περιορισμούς που ίσχυαν έως τότε.
Η λογική της απόφασης ήταν ότι αυτή η πρακτική αποτελεί κομμάτι του συνταγματικού δικαιώματος της ελευθερίας της έκφρασης.
Με αυτή τη λογική, νομιμοποιήθηκαν τα «μαύρα» ταμεία και, ως συνέπεια, ενώ το 2006 μόνο το 1% των εκατομμυρίων που διατέθηκαν στις εκλογές προερχόταν από «άγνωστες πηγές», το 2010 εκπροσωπούσαν το 44%.
Σε αυτές τις εκλογές, και έως τον Σεπτέμβριο, οι οργανώσεις άγνωστων χρηματοδοτών είχαν διαθέσει περισσότερα από 78 εκατ. δολάρια μόνο σε πολιτική διαφήμιση, που αντιστοιχεί στο 56% του συνόλου όσων δαπάνησαν όλες οι ομάδες συμφερόντων σε ανάλογες δράσεις.
Υπάρχουν πάντως και οι επώνυμοι μεγα-χρηματοδότες, όπως ο δισεκατομμυριούχος Τομ Στάγιερ, ιδρυτής hedge fund, «πράσινος» μεγαλοεπενδυτής και Δημοκρατικός στις πολιτικές του πεποιθήσεις. Υπολογίζεται ότι σε ενδιάμεσες εκλογές θα «ποντάρει» συνολικά 1 δισ. δολάρια, αποτελώντας έτσι το αντίβαρο στους αδελφούς Κοχ, «χρυσούς» χρηματοδότες των Ρεπουμπλικάνων (κυρίως των υπερσυντηρητικών του Tea Party).
ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΚΑΤΣΑΡΟΥ
