Οπως ακριβώς συμβαίνει σε κάθε πόλεμο ή έκτακτη ανάγκη, έτσι και στην παγκόσμια μάχη κατά της πανδημίας του COVID-19 η ζυγαριά γέρνει προσωρινά(;) υπέρ της ασφάλειας και εις βάρος των ελευθεριών και των δικαιωμάτων.
Ολοένα και περισσότερες κυβερνήσεις στρέφονται προς την παρακολούθηση για να περιορίσουν την εκθετική εξάπλωση του ιού, εμπνευσμένες από το παράδειγμα της Κίνας και της συστηματικής χρήσης λογισμικών παρακολούθησης κινητών συσκευών. Η ισορροπία μεταξύ της δημόσιας υγείας και των προσωπικών δεδομένων, ωστόσο, αποτελεί πρόκληση για τις δημοκρατίες του κόσμου, εγείροντας παράλληλα δεκάδες ερωτήματα: πώς ακριβώς χρησιμοποιούνται τα ιδιωτικά δεδομένα των χρηστών, για πόσο καιρό θα έχουν πρόσβαση οι Αρχές και, κυριότερο όλων, τι συμβαίνει με την ιδιωτικότητα μετά την πανδημία;
Φυσικά, οι απαντήσεις διαφέρουν ανάλογα με το καθεστώς και τις προϋπάρχουσες προσεγγίσεις. Δεδομένων των πρακτικών του Πεκίνου, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός πως οι μετακινήσεις όλων των πολιτών παρακολουθούνται στενά από τις κινεζικές αρχές μέσω των κινητών τους τηλεφώνων και των εφαρμογών Alipay και WeChat. Οι πολίτες χωρίζονται σε τρεις διαφορετικές ομάδες με βάση το ιατρικό τους ιστορικό και τις αλληλεπιδράσεις τους με πιθανά κρούσματα, ενώ οι κινήσεις τους παρακολουθούνται μέσω μηχανισμών εντοπισμού τοποθεσίας της κάθε συσκευής. Από την άλλη, η Μόσχα –η οποία ετέθη σε καραντίνα στις αρχές της εβδομάδας– υποχρεώνει όλους τους πολίτες που προσβλήθηκαν από τον ιό να κατεβάσουν στα τηλέφωνά τους μια εφαρμογή κοινωνικής παρακολούθησης, η οποία έχει πρόσβαση στις κλήσεις, στην τοποθεσία, στην κάμερα, στα αποθηκευμένα αρχεία και στις πληροφορίες δικτύου του κάθε χρήστη.
«Ανησυχούμε για την πιθανότητα της χρήσης της εφαρμογής μετά το πέρας της κρίσης για την παρακολούθηση των κινήσεων εκατομμυρίων ανθρώπων» σχολίασε, επί τούτου, ο Τομ Φίσερ, ανώτερος ερευνητής του κέντρου Privacy International, συμπληρώνοντας πως «πρόκειται για ένα πανίσχυρο εργαλείο κοινωνικού ελέγχου».
Οι δημοκρατίες συμμετέχουν και αυτές στην προσωρινή άρση ελευθεριών και δικαιωμάτων. Στο πλαίσιο των περιοριστικών μέτρων, η Νότια Κορέα δημιούργησε ένα ηλεκτρονικό σύστημα ειδοποίησης το οποίο χαρτογραφεί πιθανές διαδρομές των κρουσμάτων με βάση τα δεδομένα GPS των συσκευών τους, τις συναλλαγές των πιστωτικών τους καρτών, και αναλύσεις από κάμερες παρακολούθησης. Επειτα από μια εμβληματική δικαστική διαμάχη, το Ισραήλ ενέκρινε την επέκταση των τεχνολογιών κατασκοπείας και καταπολέμησης της τρομοκρατίας στους ασθενείς του κορωνοϊού, επιτρέποντας στις αρχές προστασίας την πρόσβαση στην τοποθεσία και σε ορισμένα δεδομένα των τηλεφώνων τους. Ο Ισραηλινός Σύνδεσμος για τα Αστικά Δικαιώματα έκανε λόγο για «ένα επικίνδυνο και ολισθηρό κατήφορο που σαφώς απαιτεί περαιτέρω συζήτηση στον δημόσιο διάλογο».
Η Ευρώπη θεωρείται η παγκόσμια ασπίδα προστασίας της ιδιωτικότητας – κατ’ επέκταση οι αντιδράσεις έχουν υπάρξει πιο ισορροπημένες, παρότι εξίσου πρωτόγνωρες. «Οι κανόνες προστασίας δεδομένων όπως το GDPR δεν πρέπει να εμποδίζουν τα μέτρα καταπολέμησης της πανδημίας», ανέφερε η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Προστασίας Δεδομένων Αντρέα Γέλινεκ, υπογραμμίζοντας, ωστόσο, πως ακόμη και σε εξαιρετικές περιόδους, οι Αρχές πρέπει να διασφαλίζουν την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και τη νόμιμη επεξεργασία των εκάστοτε δεδομένων. Η επίσημη ανακοίνωση της Ε.Ε. επισήμανε, επίσης, πως κάθε αντίστοιχη νομοθεσία έκτακτης ανάγκης πρέπει να παρθεί υπό την προϋπόθεση ότι αποτελεί «αναγκαίο και αναλογικό μέτρο», ενώ τόνισε πως αν θεσπιστούν τέτοιου είδους πρακτικές, κάθε κράτος-μέλος υποχρεούται να θέσει σε εφαρμογή επαρκείς δικλίδες ασφαλείας όπως τη χορήγηση του δικαιώματος προσφυγής στους πολίτες.
Περίπλοκη διαδικασία
Στην πράξη, η εφαρμογή της ευρωπαϊκής φιλοσοφίας αποδεικνύεται πιο περίπλοκη. Η Γερμανία αναμένεται να κυκλοφορήσει τη δική της εφαρμογή παρακολούθησης των ασθενών του κορωνοϊου, έπειτα από εκτενή συζήτηση στην Μπούντεσταγκ. Ωστόσο, οι απόψεις για τα όρια του νέου μέτρου εξακολουθούν να διίστανται, με τις δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου για την προστασία των δεδομένων, Ούλριχ Κέλμπερ, να έρχονται σε άμεση αντίθεση με αυτές του υπουργού Υγείας, Γενς Σπαν.
Στη Λομβαρδία της Ιταλίας, από την άλλη, οι τοπικές αρχές αναλύουν τις τοποθεσίες που μεταδίδονται από τα κινητά τηλέφωνα των πολιτών από τα μέσα του Μαρτίου. Σύμφωνα με δηλώσεις Ιταλού αξιωματούχου στους New York Times, περίπου το 40% δεν υπακούει στους περιορισμούς σε ικανοποιητικό βαθμό με βάση τις παρατηρήσεις των Αρχών.
Πιο ανησυχητική όλων είναι αναμφίβολα η περίπτωση της Ουγγαρίας. Τη Δευτέρα, η χώρα ενέκρινε νέα νομοθεσία η οποία επιτρέπει στον πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπαν εξουσίες αντίστοιχες με αυτές ενός δικτάτορα και διοίκηση μέσω διαταγμάτων, χωρίς ρητό χρονικό όριο, με την πρόφαση της καταπολέμησης του κορωνοϊού. Η νέα ουγγρική νομοθεσία επιβάλλει επίσης πολυετή φυλάκιση σε άτομα που δημοσιοποιούν πληροφορίες που οι Αρχές θεωρούν ανακριβείς ή που θα μπορούσαν να προκαλέσουν ανησυχία σε μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Οι νέοι αυτοί κανόνες μπορούν να αρθούν μονάχα με τις ψήφους των δύο τρίτων του Κοινοβουλίου και την υπογραφή του Ούγγρου προέδρου.
Οι εξελίξεις έχουν προκαλέσει αναστάτωση και πονοκέφαλο στις Βρυξέλλες, με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να δηλώνει πως «τα μέτρα έκτακτης ανάγκης δεν πρέπει να λαμβάνονται εις βάρος των θεμελιωδών αρχών και αξιών που ορίζονται στις συνθήκες». Ωστόσο, προς το παρόν, οι ευρωπαϊκές αντιδράσεις παραμένουν ήπιες. Το αιώνιο δίλημμα της σωστής εξισορρόπησης μεταξύ ασφάλειας και ελευθεριών επανέρχεται παγκοσμίως στο προσκήνιο, και οι απαντήσεις είναι πιο περίπλοκες από ποτέ άλλοτε.
Τεστ κορωνοϊού ...μόνο μέσω Google!
Στις ΗΠΑ, μια ιστοσελίδα προκαταρκτικού ελέγχου για συμπτώματα του κορωνοϊού προκαλεί σημαντικές ανησυχίες γύρω από την ιδιωτικότητα και τη διαχείριση δεδομένων. Η πλατφόρμα σχεδιάστηκε από τη Verily –τη θυγατρική εταιρεία της Google που ασχολείται με τις βιοεπιστήμες– και ήρθε στο προσκήνιο στις 13 Μαρτίου, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, όταν ο Αμερικανός πρόεδρος ανέφερε πως ο τιτάνας της Σίλικον Βάλεϊ συνεργάστηκε με την αμερικανική κυβέρνηση για τη δημιουργία ενός συστήματος προκαταρκτικού ελέγχου για τον COVID-19. Σήμερα, σε τέσσερις διαφορετικές πολιτείες της χώρας ο προκαταρκτικός έλεγχος της Verily είναι απαραίτητος για την πρόσβαση των πιθανών ασθενών σε τεστ για κορωνοϊό.
Για την πρόσβαση ενός χρήστη στην ιστοσελίδα, ωστόσο, είναι απολύτως απαραίτητη η σύνδεση μέσω ενός λογαριασμού της Google. Μάλιστα, οι ενδιαφερόμενοι που θέλουν να πραγματοποιήσουν τον προκαταρκτικό έλεγχο αλλά δεν διαθέτουν λογαριασμό της Google, δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να δημιουργήσουν ένα account, ενώ στις τέσσερις περιοχές ένας λογαριασμός της Google είναι ο μόνος τρόπος για να ξεκλειδώσει κανείς την πρόσβαση στα πολυπόθητα τεστ.
Σύμφωνα με τους όρους της πλατφόρμας, υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους η Verily και ο εταιρικός της γονέας μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα ιατρικά δεδομένα που παρέχουν οι χρήστες. Ο ιστότοπος της Verily περιέχει έναν μακρύ κατάλογο των φορέων με εξουσιοδοτημένη πρόσβαση, ο οποίος περιλαμβάνει κλινικά εργαστήρια, το υπουργείο Δημόσιας Υγείας της Καλιφόρνιας, τις ομοσπονδιακές και τις τοπικές αρχές υγείας, και φυσικά τους παρόχους υπηρεσιών της Google. Σύμφωνα με δεκάδες αναλυτές, το εργαλείο της Google δημιουργήθηκε –τουλάχιστον εν μέρει– επειδή η εταιρεία επιθυμεί να αναπτύξει τα δεδομένα της στον χώρο της ιατρικής, έτσι ώστε να εισέλθει δυναμικά στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης./πηγή Καθημερινή
Ολοένα και περισσότερες κυβερνήσεις στρέφονται προς την παρακολούθηση για να περιορίσουν την εκθετική εξάπλωση του ιού, εμπνευσμένες από το παράδειγμα της Κίνας και της συστηματικής χρήσης λογισμικών παρακολούθησης κινητών συσκευών. Η ισορροπία μεταξύ της δημόσιας υγείας και των προσωπικών δεδομένων, ωστόσο, αποτελεί πρόκληση για τις δημοκρατίες του κόσμου, εγείροντας παράλληλα δεκάδες ερωτήματα: πώς ακριβώς χρησιμοποιούνται τα ιδιωτικά δεδομένα των χρηστών, για πόσο καιρό θα έχουν πρόσβαση οι Αρχές και, κυριότερο όλων, τι συμβαίνει με την ιδιωτικότητα μετά την πανδημία;
Φυσικά, οι απαντήσεις διαφέρουν ανάλογα με το καθεστώς και τις προϋπάρχουσες προσεγγίσεις. Δεδομένων των πρακτικών του Πεκίνου, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός πως οι μετακινήσεις όλων των πολιτών παρακολουθούνται στενά από τις κινεζικές αρχές μέσω των κινητών τους τηλεφώνων και των εφαρμογών Alipay και WeChat. Οι πολίτες χωρίζονται σε τρεις διαφορετικές ομάδες με βάση το ιατρικό τους ιστορικό και τις αλληλεπιδράσεις τους με πιθανά κρούσματα, ενώ οι κινήσεις τους παρακολουθούνται μέσω μηχανισμών εντοπισμού τοποθεσίας της κάθε συσκευής. Από την άλλη, η Μόσχα –η οποία ετέθη σε καραντίνα στις αρχές της εβδομάδας– υποχρεώνει όλους τους πολίτες που προσβλήθηκαν από τον ιό να κατεβάσουν στα τηλέφωνά τους μια εφαρμογή κοινωνικής παρακολούθησης, η οποία έχει πρόσβαση στις κλήσεις, στην τοποθεσία, στην κάμερα, στα αποθηκευμένα αρχεία και στις πληροφορίες δικτύου του κάθε χρήστη.
«Ανησυχούμε για την πιθανότητα της χρήσης της εφαρμογής μετά το πέρας της κρίσης για την παρακολούθηση των κινήσεων εκατομμυρίων ανθρώπων» σχολίασε, επί τούτου, ο Τομ Φίσερ, ανώτερος ερευνητής του κέντρου Privacy International, συμπληρώνοντας πως «πρόκειται για ένα πανίσχυρο εργαλείο κοινωνικού ελέγχου».
Οι δημοκρατίες συμμετέχουν και αυτές στην προσωρινή άρση ελευθεριών και δικαιωμάτων. Στο πλαίσιο των περιοριστικών μέτρων, η Νότια Κορέα δημιούργησε ένα ηλεκτρονικό σύστημα ειδοποίησης το οποίο χαρτογραφεί πιθανές διαδρομές των κρουσμάτων με βάση τα δεδομένα GPS των συσκευών τους, τις συναλλαγές των πιστωτικών τους καρτών, και αναλύσεις από κάμερες παρακολούθησης. Επειτα από μια εμβληματική δικαστική διαμάχη, το Ισραήλ ενέκρινε την επέκταση των τεχνολογιών κατασκοπείας και καταπολέμησης της τρομοκρατίας στους ασθενείς του κορωνοϊού, επιτρέποντας στις αρχές προστασίας την πρόσβαση στην τοποθεσία και σε ορισμένα δεδομένα των τηλεφώνων τους. Ο Ισραηλινός Σύνδεσμος για τα Αστικά Δικαιώματα έκανε λόγο για «ένα επικίνδυνο και ολισθηρό κατήφορο που σαφώς απαιτεί περαιτέρω συζήτηση στον δημόσιο διάλογο».
Η Ευρώπη θεωρείται η παγκόσμια ασπίδα προστασίας της ιδιωτικότητας – κατ’ επέκταση οι αντιδράσεις έχουν υπάρξει πιο ισορροπημένες, παρότι εξίσου πρωτόγνωρες. «Οι κανόνες προστασίας δεδομένων όπως το GDPR δεν πρέπει να εμποδίζουν τα μέτρα καταπολέμησης της πανδημίας», ανέφερε η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Προστασίας Δεδομένων Αντρέα Γέλινεκ, υπογραμμίζοντας, ωστόσο, πως ακόμη και σε εξαιρετικές περιόδους, οι Αρχές πρέπει να διασφαλίζουν την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και τη νόμιμη επεξεργασία των εκάστοτε δεδομένων. Η επίσημη ανακοίνωση της Ε.Ε. επισήμανε, επίσης, πως κάθε αντίστοιχη νομοθεσία έκτακτης ανάγκης πρέπει να παρθεί υπό την προϋπόθεση ότι αποτελεί «αναγκαίο και αναλογικό μέτρο», ενώ τόνισε πως αν θεσπιστούν τέτοιου είδους πρακτικές, κάθε κράτος-μέλος υποχρεούται να θέσει σε εφαρμογή επαρκείς δικλίδες ασφαλείας όπως τη χορήγηση του δικαιώματος προσφυγής στους πολίτες.
Περίπλοκη διαδικασία
Στην πράξη, η εφαρμογή της ευρωπαϊκής φιλοσοφίας αποδεικνύεται πιο περίπλοκη. Η Γερμανία αναμένεται να κυκλοφορήσει τη δική της εφαρμογή παρακολούθησης των ασθενών του κορωνοϊου, έπειτα από εκτενή συζήτηση στην Μπούντεσταγκ. Ωστόσο, οι απόψεις για τα όρια του νέου μέτρου εξακολουθούν να διίστανται, με τις δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου για την προστασία των δεδομένων, Ούλριχ Κέλμπερ, να έρχονται σε άμεση αντίθεση με αυτές του υπουργού Υγείας, Γενς Σπαν.
Στη Λομβαρδία της Ιταλίας, από την άλλη, οι τοπικές αρχές αναλύουν τις τοποθεσίες που μεταδίδονται από τα κινητά τηλέφωνα των πολιτών από τα μέσα του Μαρτίου. Σύμφωνα με δηλώσεις Ιταλού αξιωματούχου στους New York Times, περίπου το 40% δεν υπακούει στους περιορισμούς σε ικανοποιητικό βαθμό με βάση τις παρατηρήσεις των Αρχών.
Πιο ανησυχητική όλων είναι αναμφίβολα η περίπτωση της Ουγγαρίας. Τη Δευτέρα, η χώρα ενέκρινε νέα νομοθεσία η οποία επιτρέπει στον πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπαν εξουσίες αντίστοιχες με αυτές ενός δικτάτορα και διοίκηση μέσω διαταγμάτων, χωρίς ρητό χρονικό όριο, με την πρόφαση της καταπολέμησης του κορωνοϊού. Η νέα ουγγρική νομοθεσία επιβάλλει επίσης πολυετή φυλάκιση σε άτομα που δημοσιοποιούν πληροφορίες που οι Αρχές θεωρούν ανακριβείς ή που θα μπορούσαν να προκαλέσουν ανησυχία σε μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Οι νέοι αυτοί κανόνες μπορούν να αρθούν μονάχα με τις ψήφους των δύο τρίτων του Κοινοβουλίου και την υπογραφή του Ούγγρου προέδρου.
Οι εξελίξεις έχουν προκαλέσει αναστάτωση και πονοκέφαλο στις Βρυξέλλες, με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να δηλώνει πως «τα μέτρα έκτακτης ανάγκης δεν πρέπει να λαμβάνονται εις βάρος των θεμελιωδών αρχών και αξιών που ορίζονται στις συνθήκες». Ωστόσο, προς το παρόν, οι ευρωπαϊκές αντιδράσεις παραμένουν ήπιες. Το αιώνιο δίλημμα της σωστής εξισορρόπησης μεταξύ ασφάλειας και ελευθεριών επανέρχεται παγκοσμίως στο προσκήνιο, και οι απαντήσεις είναι πιο περίπλοκες από ποτέ άλλοτε.
Τεστ κορωνοϊού ...μόνο μέσω Google!
Στις ΗΠΑ, μια ιστοσελίδα προκαταρκτικού ελέγχου για συμπτώματα του κορωνοϊού προκαλεί σημαντικές ανησυχίες γύρω από την ιδιωτικότητα και τη διαχείριση δεδομένων. Η πλατφόρμα σχεδιάστηκε από τη Verily –τη θυγατρική εταιρεία της Google που ασχολείται με τις βιοεπιστήμες– και ήρθε στο προσκήνιο στις 13 Μαρτίου, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, όταν ο Αμερικανός πρόεδρος ανέφερε πως ο τιτάνας της Σίλικον Βάλεϊ συνεργάστηκε με την αμερικανική κυβέρνηση για τη δημιουργία ενός συστήματος προκαταρκτικού ελέγχου για τον COVID-19. Σήμερα, σε τέσσερις διαφορετικές πολιτείες της χώρας ο προκαταρκτικός έλεγχος της Verily είναι απαραίτητος για την πρόσβαση των πιθανών ασθενών σε τεστ για κορωνοϊό.
Για την πρόσβαση ενός χρήστη στην ιστοσελίδα, ωστόσο, είναι απολύτως απαραίτητη η σύνδεση μέσω ενός λογαριασμού της Google. Μάλιστα, οι ενδιαφερόμενοι που θέλουν να πραγματοποιήσουν τον προκαταρκτικό έλεγχο αλλά δεν διαθέτουν λογαριασμό της Google, δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να δημιουργήσουν ένα account, ενώ στις τέσσερις περιοχές ένας λογαριασμός της Google είναι ο μόνος τρόπος για να ξεκλειδώσει κανείς την πρόσβαση στα πολυπόθητα τεστ.
Σύμφωνα με τους όρους της πλατφόρμας, υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους η Verily και ο εταιρικός της γονέας μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα ιατρικά δεδομένα που παρέχουν οι χρήστες. Ο ιστότοπος της Verily περιέχει έναν μακρύ κατάλογο των φορέων με εξουσιοδοτημένη πρόσβαση, ο οποίος περιλαμβάνει κλινικά εργαστήρια, το υπουργείο Δημόσιας Υγείας της Καλιφόρνιας, τις ομοσπονδιακές και τις τοπικές αρχές υγείας, και φυσικά τους παρόχους υπηρεσιών της Google. Σύμφωνα με δεκάδες αναλυτές, το εργαλείο της Google δημιουργήθηκε –τουλάχιστον εν μέρει– επειδή η εταιρεία επιθυμεί να αναπτύξει τα δεδομένα της στον χώρο της ιατρικής, έτσι ώστε να εισέλθει δυναμικά στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης./πηγή Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου