Το κακό σενάριο της Goldman και οι φόβοι για στασιμοπληθωρισμό
Η μετάλλαξη «Ομικρον» καταφέρει νέο πλήγμα στην αισιοδοξία και τείνει να διαψεύσει τις εκτιμήσεις ότι η παγκόσμια οικονομία θα μπει στο 2022 με πιο σταθερό βηματισμό. Υπονομεύει, έτσι, και τα σχέδια των ιθυνόντων να επικεντρωθούν στην ανάσχεση του πληθωρισμού και όχι τόσο στην αναιμική ζήτηση. Οι νέοι περιορισμοί στα ταξίδια θα πλήξουν την καταναλωτική και την επιχειρηματική εμπιστοσύνη, θα μειώσουν τη δραστηριότητα σε ορισμένες περιοχές, ακριβώς τη στιγμή που για πολλές οικονομίες αρχίζει η περίοδος των εορτών.
Οι αγορές αντέδρασαν άμεσα στο αναμενόμενο νέο οικονομικό πλήγμα. Οι προσδοκίες για αυξήσεις επιτοκίων των κεντρικών τραπεζών ΗΠΑ, Βρετανίας και Αυστραλίας μέσα στο νέο έτος μειώθηκαν κατά τουλάχιστον 10 μονάδες βάσης. Το τι πρόκειται να γίνει εναπόκειται στην κρίση των επιστημόνων, που θα εξετάσουν αν το νέο στέλεχος είναι ανθεκτικό στα εμβόλια και πόσο πιο μεταδοτικό είναι σε σύγκριση με το στέλεχος «Δέλτα», η διασπορά του οποίου δεν προκάλεσε νέα ύφεση στις οικονομίες. Το χειρότερο σενάριο θα είναι να απαιτηθούν νέα περιοριστικά μέτρα του είδους που προκάλεσε ύφεση και που θα εγκυμονεί νέες ρωγμές στην εφοδιαστική αλυσίδα και νέο πλήγμα στην ανακάμπτουσα ζήτηση. Κάτι τέτοιο θα επαναφέρει τον φόβο του στασιμοπληθωρισμού, αυτού του επικίνδυνου μείγματος πληθωρισμού και επιβράδυνσης της ανάπτυξης. Οικονομολόγοι της Goldman Sachs εξέτασαν τέσσερις διαφορετικές πιθανότητες, με χειρότερη εκείνη μιας εκτεταμένης μετάδοσης μέσα στο πρώτο τρίμηνο του νέου έτους. Στην περίπτωση αυτή εκτιμούν πως η παγκόσμια ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί κατά 2% σε τριμηνιαία βάση και θα είναι επομένως κατά 2,5 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη από την τελευταία πρόβλεψη του επενδυτικού κολοσσού. Στο σύνολο του 2022 η ανάπτυξη θα περιορισθεί στο 4,2% και θα είναι έτσι κατά 0,4 ποσοστιαία μονάδα κάτω από την έως τώρα πρόβλεψη. Το καλό σενάριο είναι να πρόκειται για μια μετάλλαξη που δεν είναι επιθετική, η οποία να αποδειχθεί ήπια και όχι τόσο επικίνδυνη όσο θεωρήθηκε εξαρχής. Η εμφάνισή της, όμως, αποτελεί υπενθύμιση του ότι η πανδημία εξακολουθεί να απειλεί την παγκόσμια οικονομία ενδεχομένως για μερικά χρόνια ακόμα.
Πολλοί οικονομολόγοι εκτιμούν πως το πλήγμα θα είναι μάλλον μικρότερο από εκείνο που ζήσαμε με την ύφεση του 2020.
Παράλληλα, οικονομολόγοι της Natixis SA «βλέπουν» άλλο κίνδυνο. «Δεν αντιμετωπίζουμε ακόμη στασιμοπληθωρισμό», τονίζει η Αλίσια Γκαρσία Ερέρο, οικονομολόγος της επενδυτικής με ειδικότητα στις οικονομίες Ασίας – Ειρηνικού. Προειδοποιεί, όμως, πως «αν παρέλθει ακόμη ένα έτος χωρίς διασυνοριακές μετακινήσεις και με όσα προβλήματα συνεπάγεται αυτό για την εφοδιαστική αλυσίδα, τότε μπορεί πράγματι να οδηγηθούμε σε στασιμοπληθωρισμό». Ακόμα κι έτσι, πάντως, πολλοί οικονομολόγοι εκτιμούν πως το πλήγμα θα είναι μάλλον μικρότερο από εκείνο που ζήσαμε με την ύφεση του 2020. Οι κυβερνήσεις, με μόνη εξαίρεση την Κίνα, δείχνουν απρόθυμες να επαναφέρουν τα lockdowns. Και η ύπαρξη των εμβολίων εξηγεί μερικώς αυτό που προδίδουν τα στοιχεία, ότι οι νέοι περιορισμοί στην Ευρώπη είναι πιο ευέλικτοι και πολύ λιγότερο επικίνδυνοι για την ανάπτυξη. Οπως τονίζει ο Ρομπ Σουμπαραμάν, επικεφαλής του τομέα ερευνών διεθνών αγορών στη Nomura Holdings, «επιχειρήσεις και νοικοκυριά έχουν προσαρμοστεί στους περιορισμούς και στα lockdowns και έτσι το πλήγμα μπορεί να μην είναι τόσο ισχυρό αυτή τη φορά».
Οπως υπογραμμίζει ο ίδιος, «αυτό σημαίνει πως όταν εκδηλώνεται νέο κύμα της πανδημίας, μπορεί να υπάρχουν τοπικά lockdowns, αυστηρότεροι περιορισμοί στις τοπικές μετακινήσεις και αυξημένη πιθανότητα να κλείσουν κάποια λιμάνια». Οσον αφορά την Κίνα, «έχει επιδείξει μια ικανότητα στη διαχείριση των νέων κυμάτων, αλλά το μακροπρόθεσμο οικονομικό κόστος θα συσσωρευτεί αν εμφανίζονται στελέχη με πολύ μεγάλη μεταδοτικότητα». Προτού εμφανιστεί η μετάλλαξη «Ομικρον», ορισμένοι οικονομολόγοι προέβλεπαν πως η ζήτηση θα στρεφόταν από τα διαρκή αγαθά στις υπηρεσίες και προπαντός στην ψυχαγωγία, στα ταξίδια και στον τουρισμό. Ισως αυτή η στροφή αναβληθεί τώρα, κάμπτοντας τις προοπτικές μιας παγκόσμιας ανάκαμψης που ήδη είναι ανόμοια. Το ΔΝΤ προειδοποίησε τον Οκτώβριο ότι η ανάκαμψη είχε ήδη αρχίσει να χάνει την κεκτημένη ταχύτητα και να παρουσιάζει όλο και περισσότερη ανομοιογένεια. Το Ταμείο υπολόγισε πως το ΑΕΠ των ανεπτυγμένων οικονομιών θα επιστρέψει στα προ πανδημίας επίπεδα μέσα στο 2022 και πιθανώς θα τα υπερβεί κατά 0,9% το 2024. Προέβλεψε επίσης πως οι αναδυόμενες και οι αναπτυσσόμενες αγορές θα υστερούν σε σύγκριση με τα προ πανδημίας επίπεδά τους κατά 5,5% το 2024.
Για τους ιθύνοντες, η δυσκολία στην αντιμετώπιση του νέου αυτού κύματος θα είναι το γεγονός ότι έχουν λιγότερες επιλογές μετά τα τεράστια προγράμματα στήριξης που εφάρμοσαν το περασμένο έτος. Μόνον λίγες κεντρικές τράπεζες έχουν τολμήσει να προχωρήσουν σε αύξηση των επιτοκίων τους μετά την ύφεση του περασμένου έτους και τα επιτόκια στις ανεπτυγμένες οικονομίες παραμένουν σε μηδενικά επίπεδα, που σημαίνει πως δεν έχουν περιθώρια να τα μειώσουν περαιτέρω για να στηρίξουν τις οικονομίες. Οι κυβερνήσεις έχουν ήδη επωμιστεί τεράστιο όγκο χρέους.
