Η ΔΥΣOΣΜΙΑ που «πνίγει» σε σχεδόν καθημερινή βάση το πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης προκαλεί δεκαετίες τώρα τις έντονες διαμαρτυρίες και τη δυσφορία των κατοίκων της.
Η εξέταση των στοιχείων μιας δεκαετίας από τους μετρητικούς σταθμούς της ατμοσφαιρικής ρύπανσης του δήμου Θεσσαλονίκης κατέδειξε τι προκαλεί τη δυσοσμία στην πόλη. Μάλιστα, επισημαίνεται πως και μελλοντικά τα πράγματα σχετικά με τη δυσοσμία είναι δυσοίωνα, καθώς προβλέπεται διόγκωση του προβλήματος.
Βυρσοδεψεία.Τα αέρια που κυρίως προκαλούν δυσοσμία, ειδικά στο αστικό περιβάλλον, είναι το υδρόθειο και η αμμωνία. Oι δύσοσμες ουσίες είναι συνήθως προϊόντα αναερόβιας αποδόμησης των αποβλήτων.
Διυλιστήρια και ΙΧ.Αλλες σημαντικές πηγές υδρόθειου (οσμή χαλασμένου αβγού) είναι η διύλιση και αποθήκευση πετρελαίου στα διυλιστήρια που λειτουργούν στη βιομηχανική περιοχή της Θεσσαλονίκης, καθώς και τα καυσαέρια των οχημάτων. Η τελευταία πηγή, αν και είναι η σημαντικότερη για την παραγωγή υδρόθειου, δεν προκαλεί ιδιαίτερες διαμαρτυρίες, αφού η παρατεταμένη παραμονή στο ρυπασμένο περιβάλλον των δρόμων της πόλης αμβλύνει, λόγω εθισμού, την ικανότητα ερεθισμού του οσφρητικού νεύρου σε υψηλά επίπεδα συγκεντρώσεων υδρόθειου, οπότε μόνο μια απότομη αύξηση των συγκεντρώσεων αυτών μπορεί να γίνει αντιληπτή.
Θερμαϊκός: ο τελικός αποδέκτης... Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια στην υπόθεση της δυσοσμίας της Θεσσαλονίκης εμπλέκεται και ο όρμος της Θεσσαλονίκης, με απροσδιόριστο μέχρι στιγμής μερίδιο συνεισφοράς. Η εμπλοκή αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία και η εξέλιξή της μπορεί να επηρεάσει στο μέλλον την ποιότητα του ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος σε όλη την πόλη. O όρμος της Θεσσαλονίκης αποτελεί τον τελικό αποδέκτη των αποβλήτων, που περιλαμβάνουν: 1. Υγρά απόβλητα βιομηχανιών και βιοτεχνιών. 2. Ακατέργαστα αστικά λύματα (βλάβη εγκαταστάσεων βιολογικού καθαρισμού). 3. Απόβλητα της ναυσιπλοΐας (μικρά σκάφη, τα μεγάλα σκάφη υπόκεινται σε αυστηρό έλεγχο). 4. Τις απορροές ψυκτικών πύργων βιομηχανικών μονάδων. 5. Τις κατακρημνίσεις (υγρές ή ξηρές) των ατμοσφαιρικών ρύπων. 6. Τα όμβρια νερά, που, αφού εκπλύνουν τους δρόμους, τους ελεύθερους χώρους και τις καλλιέργειες, καταλήγουν ρυπασμένα μέσω υπονόμων, τάφρων, χειμάρρων, ρεμάτων, ποταμών ή βυτιοφόρων κένωσης βόθρων στην περιοχή του Θερμαϊκού. 7. Τις απορροές των επεξεργασμένων νερών μονάδων βιολογικών καθαρισμών, που θεωρούνται σήμερα ρυπασμένα νερά, επειδή αλλοιώνουν βασικές φωτοχημικές παραμέτρους των νερών της θάλασσας (αλατότητα, θερμοκρασία κ.λπ.).
Ευτροφισμός.Το γέμισμα του Θερμαϊκού με ιζήματα και θρεπτικά υλικά, που μεταφέρονται από τα ποτάμια και άλλες πηγές, οδηγούν στο φαινόμενο του φυσικού ευτροφισμού, ο οποίος με την πάροδο του χρόνου, αν δεν αντιμετωπιστεί, κάνει τον υδάτινο αποδέκτη (Θερμαϊκό) ρηχότερο και τελικά -ύστερα από αιώνες και χιλιετίες- τον μετατρέπει σε έλος, όπως έχει γίνει άλλωστε σε αναρίθμητα οικοσυστήματα σε όλον τον πλανήτη. Πιο άμεσο και πιο σημαντικό είναι το φαινόμενο του ανθρώπινου ευτροφισμού, ειδικά στην περίπτωση του όρμου της Θεσσαλονίκης. οικοσυστήματος. Λύματα και βιομηχανίες Δυο είναι οι κύριες πηγές ευτροφισμού στον όρμο της Θεσσαλονίκης, σύμφωνα με το τμήμα Περιβάλλοντος του δήμου. Η πρώτη είναι η απορροή των αστικών λυμάτων και των βιομηχανικών αποβλήτων. Η λειτουργία βιολογικών καθαρισμών υποβαθμίζει τη σημασία αυτής της πηγής, χωρίς όμως να . Aκόμη και στην καλύτερη περίπτωση, όπου όλες οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων που έχουν σχεδιαστεί για την περιοχή της Θεσσαλονίκης τεθούν σε πλήρη λειτουργία, ποσοστά 60% του αζώτου και 70% του φωσφόρου θα καταλήγουν στη θάλασσα.
Ποτάμια.Δεύτερη πηγή ευτροφισμού θεωρείται το σύνολο των εκροών των ποταμών που εκβάλλουν στο Θερμαϊκό (Γαλλικός, Αξιός, Λουδίας, Αλιάκμονας). Στην περίπτωση του Θερμαϊκού αυτή η πηγή κρίνεται ως η σημαντικότερη. Είναι βέβαιο ότι ένα μέρος των λιπασμάτων που περιέχουν φωσφορικές και νιτρικές ενώσεις και χρησιμοποιούνται στις λεκάνες απορροής των ποταμών καταλήγουν τελικά στον κόλπο. Εξι επεισόδια σε τρία χρόνια Oλα αυτά δημιουργούν τον ευτροφισμό και την εκρηκτική αύξηση του πλαγκτόν, που αποκαλείται και «άνθιση του νερού» (water bloom), με αποτέλεσμα να αλλάζει χρώμα ολόκληρη η θάλασσα. Στον όρμο της Θεσσαλονίκης και στην περίοδο 1997 - 2007 καταγράφηκαν16 τέτοια επεισόδια, ορισμένα από τα οποία συνοδεύονταν από τοξικά φαινόμενα στις οστρακοκαλλιέργειες και στα ψάρια. Αμεση συνέπεια της «άνθισης του νερού» είναι η δημιουργία μιας πράσινης μάζας από φύκια και πλαγκτόν, που ξεβράζονται στην ακτή, σαπίζουν και προκαλούν δυσοσμία στις παράκτιες περιοχές, δηλαδή σε όλο το θαλάσσιο μέτωπο της Θεσσαλονίκης.
Χωρίς οξυγόνο.Oι καταστάσεις έλλειψης οξυγόνου και ευτροφισμού που παρατηρούνται στο Θερμαϊκό και είχαν ως αποτέλεσμα να ξεβράσει ο κόλπος ακόμη και νεκρά ψάρια, οδηγούν στην έκλυση αμμωνίας από την υδάτινη μάζα, που αποτελεί ακόμη μια πηγή δυσοσμίας (η αμμωνία έχει περισσότερο ερεθιστική και λιγότερο δυσάρεστη οσμή). Η νεκρή μάζα πλαγκτόν και φυκιών που δεν προλαβαίνει να αποδομηθεί και καθιζάνει στον πυθμένα του κόλπου, λόγω της ανυπαρξίας οξυγόνου, παράγει τοξικά, ενοχλητικά και δύσοσμα αέρια (μεθάνιο, μερκαπτάνες, αμμωνία και υδρόθειο).
Aπ’το κακό στο χειρότερο. Η μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας 390 ΜW, που κατασκευάζεται και θα λειτουργήσει στο βιομηχανικό συγκρότημα «Ελληνικά Πετρέλαια», θα χρησιμοποιεί ένα σύστημα ψύξης με θαλασσινό νερό. Ενα μεγάλο μέρος της ενέργειας που παράγεται σε μια τέτοια μονάδα μετατρέπεται σε θερμότητα στα συμπυκνωτικά συστήματά της, που στη συνέχεια εκπέμπεται στο περιβάλλον με τη μορφή θερμικών αποβλήτων. Η όλη διαδικασία θα οδηγήσει σε συνθήκες που ευνοούν την παραγωγή δύσοσμων αερίων, οπότε αντί να περιορίζεται η δυσοσμία στην πόλη θα αυξάνεται συνεχώς..
Ακούει κανείς..;
