Το "βαλκανικό όνειρο" των Ελλήνων επενδυτών..ξεθωριάζει επικίνδυνα.

Εντονος είναι ο προβληματισμός που επικρατεί στις διοικήσεις των ελληνικών πολυεθνικών εταιρειών με παρουσία στις οικονομίες της ΝΑ Ευρώπης, καθώς οι προβλέψεις των αναλυτών για την πορεία τους το 2009 κάθε άλλο παρά αισιόδοξες είναι. Το άλλοτε φανταχτερό «Ελντοράντο της Νέας Ευρώπης» κινδυνεύει, με το ξέσπασμα της πιστωτικής κρίσης, να εξελιχθεί σε εφιάλτη για τους έλληνες επιχειρηματίες, οι οποίοι έχουν διαθέσει τεράστια ποσά τα τελευταία χρόνια και αγωνιούν για τον χρόνο ανάκαμψης των χωρών αυτών. Το τέλος του 2008 θα βρει τις οικονομίες της περιοχής με υψηλά ελλείμματα και πληθωρισμό, υποτιμημένα νομίσματα, αυξημένα επιτόκια, μειούμενη ανάπτυξη και, το κυριότερο, σημαντικό έλλειμμα εμπιστοσύνης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Περισσότερες από 3.500 ελληνικές επιχειρήσεις έχουν επενδύσει στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της τουρκικής αγοράς, περί τα 14 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 6 δισ. ευρώ δαπανήθηκαν από τον τραπεζικό τομέα. Ως σήμερα τα κέρδη από τις δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν... αυξάνονται με εκθετικό ρυθμό, φθάνοντας το 2007 τα 1,3 δισ. ευρώ, ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος τους έχει ήδη επανεπενδυθεί. Σημαντικό πρόβλημα αναμένεται να έχουν οι ελληνικοί τραπεζικοί όμιλοι, το δίκτυο των οποίων ξεπερνά τα 1.200 καταστήματα στη ΝΑ Ευρώπη και στην Τουρκία, ενώ το μερίδιο αγοράς τους προσεγγίζει το 20%. Είναι προφανές ότι το πλήγμα στους ισολογισμούς των πιστωτικών ιδρυμάτων θα είναι καίριο σε περίπτωση που οι οικονομίες των χωρών στις οποίες έχουν παρουσία περάσουν σε ύφεση. Πόσο πιθανό είναι όμως αυτό το σενάριο; Οι περισσότεροι οικονομικοί αναλυτές, αν και παραμένουν απαισιόδοξοι για την περιοχή, εκτιμούν τώρα ότι ήταν υπερβολικές κάποιες προβλέψεις για αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης που διατυπώθηκαν. Ναι μεν αναγνωρίζουν ότι υπάρχουν σοβαρά προβλήματα, ωστόσο πιστεύουν ότι με την εξομάλυνση της αναταραχής στις διεθνείς χρηματαγορές, μετά και τις παρεμβάσεις των νομισματικών αρχών και των κυβερνήσεων σε ολόκληρο τον κόσμο, θα αρχίσει να φαίνεται φως στην άκρη του τούνελ. Μάλιστα, δεν είναι λίγοι οι οικονομολόγοι που τοποθετούν την ανάκαμψη το 2010, μετά τη σοβαρή επιβράδυνση που θα παρουσιαστεί το 2009. Οι εκτιμήσεις ανά χώρα ▅ ΡΟΥΜΑΝΙΑ: Αν και για το 2008 η οικονομία αναμένεται να παρουσιάσει ρυθμούς ανάπτυξης 8,5%, υψηλότερους των αναμενομένων, την ερχόμενη χρονιά οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για μείωσή τους τουλάχιστον στο μισό. Σήμερα ο πληθωρισμός φθάνει το 7,4%, ενώ το βασικό επιτόκιο της κεντρικής τράπεζας της χώρας βρίσκεται στο 10,25%. Ωστόσο το 2009 εκτιμάται ότι θα υπάρξει αποπληθωρισμός, λόγω της μείωσης των τιμών των εμπορευμάτων και των τροφίμων διεθνώς. Προς αυτή την κατεύθυνση θα συμβάλει και η ασθενέστερη εγχώρια ζήτηση. Από την άλλη, η μείωση της κατανάλωσης και η υποτίμηση του τοπικού νομίσματος θα βοηθήσουν στον περιορισμό του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο προσεγγίζει σήμερα το 14% του ΑΕΠ. ▅ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ: Ανάπτυξη 3,5% αναμένουν για το 2009 οι οικονομολόγοι στη βουλγαρική οικονομία από 7,1% στο α΄ εξάμηνο του 2008 και 6,5% στο σύνολο του έτους. Βασική αιτία της υποχώρησης των ρυθμών ανάπτυξης αποτελεί ο περιορισμός της κατανάλωσης, ως αποτέλεσμα της μείωσης των χορηγήσεων δανείων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Αμεση θα είναι η επίδραση στον πληθωρισμό, ο οποίος εκτιμάται ότι θα πέσει στο 10,5% από το υψηλό του 14,7% τον περασμένο Ιούνιο, ενώ για την αποκλιμάκωση των τιμών σημαντικό ρόλο θα παίξουν και η σημαντική πτώση των ενεργειακών τιμών και η αύξηση της αγροτικής παραγωγής στη χώρα. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών βρίσκεται σήμερα στο 21,5% του ΑΕΠ, ενώ για το 2009 αναμένεται οριακή μείωσή του, λόγω των λιγότερων εισαγωγών που θα πραγματοποιηθούν. ▅ ΤΟΥΡΚΙΑ: Περαιτέρω επιβράδυνση της οικονομίας, που ξεκίνησε στο β΄ τρίμηνο του 2008, θα υπάρξει την ερχόμενη χρονιά, ως αποτέλεσμα της υποχώρησης του παγκόσμιου ρυθμού ανάπτυξης. Από 4,6% το 2007, εφέτος η ανάπτυξη εκτιμάται ότι θα κλείσει στο 3,4%, ενώ για το 2009 άλλοι μιλάνε για οριακή αύξηση του ΑΕΠ, ενώ ορισμένοι κάνουν λόγο ακόμη και για ύφεση. Ανάκαμψη αναμένεται από το 2010. Η κατανάλωση θα περιοριστεί, ενώ το κλείσιμο της κάνουλας των δανείων από τον τραπεζικό τομέα αποτελεί μεγάλο «αγκάθι». Βέβαια η τουρκική κυβέρνηση βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Παγκόσμια Τράπεζα και αναμένεται να λάβει οικονομική βοήθεια το 2009, που θα αμβλύνει τις επιπτώσεις της κρίσης. «Αγκάθι» για την οικονομία αποτελεί ο υψηλός πληθωρισμός, ο οποίος θα ανέλθει περί το 10%, η αποκλιμάκωση του οποίου εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την πορεία της τουρκικής λίρας, η οποία κατά τη διάρκεια του τελευταίου τριμήνου του 2008 υποτιμήθηκε σημαντικά έναντι του δολαρίου. ▅ ΣΚΟΠΙΑ: Πτώση του ρυθμού ανάπτυξης στο 5,5% το 2008 και στο 4,6% το 2009 από 6,1% στο πρώτο τρίμηνο και 6,5% στο δεύτερο τρίμηνο της εφετινής χρονιάς «βλέπουν» για την οικονομία της πΓΔΜ οι αναλυτές. Αυτό θα έχει αποτέλεσμα και την υποχώρηση του πληθωρισμού στο 2,7% το 2009 από 6% εφέτος. ▅ ΑΛΒΑΝΙΑ: Πρόκειται για την οικονομία με τις μικρότερες οικονομικές σχέσεις με την περιοχή της ΝΑ Ευρώπης και ως εκ τούτου δεν θα επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από την κρίση. Ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να παραμείνει υψηλότερα του 6%, υποχωρώντας οριακά σε σχέση με το 2008. Σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της χώρας θα παίξουν οι επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα.