σμός από την απόφαση του Ελσίνκι (Δεκέμβριος 1999) είναι πενιχρός.Η Αγκυρα προχωρεί προς την Ε. Ε. με τη σημαία των επεκτατικών της διεκδικήσεων αναπεπταμένη. Η Αθήνα δηλώνει ότι η τουρκική συμπεριφορά δεν συνάδει με την ευρωπαϊκή αρχή των σχέσεων καλής γειτονίας, αλλά αυτού του είδους οι δηλώσεις προκαλούν ειρωνικά χαμόγελα στην αντίπερα όχθη. Παρ’ όλα αυτά, η ελληνική υποστήριξη προς την υποψηφιότητα της Τουρκίας παραμένει ένθερμη. Πάγια τακτική των Τούρκων είναι να προκαλούν ένταση και ενίοτε κρίση, με σκοπό να εγείρουν και να κατοχυρώνουν πολιτικά τις επεκτατικές διεκδικήσεις τους. Στη συνέχεια καλούν την Αθήνα να διαπραγματευθεί, δηλαδή να μοιράσει τα ελληνικά κυριαρχικά και διοικητικά δικαιώματα, τα οποία οι ίδιοι έχουν προηγουμένως θέσει σε αμφισβήτηση. Αυτό έκαναν το 1996 στα Ιμια.
Η κυβέρνηση Σημίτη αιφνιδιάσθηκε πλήρως. Η εν λόγω κρίση δεν ήταν μόνον ένα τεστ της αντοχής και των προθέσεών της. Για πρώτη φορά η Αγκυρα, όχι μόνο διεκδίκησε έδαφος, αλλά και δημιούργησε τετελεσμένο, εγγράφοντας πολιτική υποθήκη. Εκείνη η κρίση διατηρεί την επικαιρότητά... τηςεττης επειδή οι Τούρκοι επιχειρούν τώρα να δημιουργήσουν αντίστοιχο τετελεσμένο στις κατοικημένες νησίδες Αγαθονήσι και Φαρμακονήσι. Στα Ιμια, το βασικό σφάλμα της Αθήνας ήταν η στρατιωτικοποίηση της κρίσης. Οι βραχονησίδες και των δύο κρατών είναι πολλές και είναι αδύνατο να φυλάσσονται. Από τη στιγμή, όμως, που εστάλη άγημα στη μία βραχονησίδα, ήταν στοιχειώδες να τοποθετηθούν στρατιώτες και στη διπλανή, όπου αργότερα αποβιβάσθηκαν οι Τούρκοι κομάντος. Αντ’ αυτού ανέθεσε σε ναυτικές μονάδες να επιτηρήσουν την περιοχή για να αποτρέψουν την αποβίβαση. Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι τη νύκτα και σε κακές καιρικές συνθήκες ήταν σχετικά εύκολο να ξεφύγει από την προσοχή μία λέμβος με κομάντος και να δημιουργηθεί η εντύπωση μιας τουρκικής στρατιωτικής επιτυχίας.
Η εκδίωξη των Τούρκων κομάντος με στρατιωτικά μέσα κατά πάσα πιθανότητα θα προκαλούσε σύρραξη κι αυτό θα χρεωνόταν στην Ελλάδα. Για να εξισορροπήσει το τουρκικό πλεονέκτημα, το μόνο που μπορούσε να κάνει τότε η Αθήνα ήταν να αποβιβάσει Ελληνες κομάντος σε κάποια κοντινή τουρκική βραχονησίδα, προκειμένου η διαπραγμάτευση να διεξαχθεί επί ίσοις όροις. Αντ’ αυτού, η Αθήνα είχε ουσιαστικά δεχθεί τη φόρμουλα «όχι στρατιώτες, όχι πλοία, όχι σημαίες» πριν αποβιβασθούν οι Τούρκοι κομάντος. Στη συνέχεια, χρησιμοποίησε σαν δικαιολογία το ψευδές δίλημμα «πόλεμος ή συμβιβασμός».
Η πείρα έχει αποδείξει ότι όσο η Αθήνα υποχωρεί τόσο εδραιώνεται η πεποίθηση των Τούρκων πως η απειλή χρήσης στρατιωτικής βίας φέρνει αποτελέσματα. Στην πραγματικότητα, όμως, είναι πολύ πιο απρόθυμοι να προκαλέσουν σύγκρουση απ’ όσο θέλουν να δείχνουν. Απλώς, γνωρίζουν άριστα την πολιτική τέχνη να χρησιμοποιούν την απειλή του θερμού επεισοδίου για να δημιουργούν τετελεσμένα.
(Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα"Καθημερινή"Κείμενο του Σταύρου Λυγερού.)
