"Βεβαίως και δεν υπάρχει κράτος στην Ελλάδα,διότι οι πάντες συνέβαλαν στην απαξίωση και τη σταδιακή του αποσύνθεση,επί δεκαετίες".
Toυ Κ.Ιορδανίδη
΄.
...Πολέμησε η Αριστερά το κράτος, ως «καταπιεστικό φορέα της δεξιάς» και ήταν από μιαν άποψη η μόνη παράταξη που ενήργησε με όρους «ιδεολογικούς» και την επίγνωση ότι δεν είχε ελπίδες να κατακτήσει την εξουσία, και ως εκ τούτου δεν είχε ανάγκη των κρατικών υπηρεσιών για να εφαρμόσει κυβερνητική πολιτική.
Πολέμησε την τότε υφιστάμενη δομή του κράτους το ΠΑΣΟΚ, όταν το 1981 εξελέγη κυβέρνηση, διότι ήθελε να αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο του Δημοσίου. Συμμάχησε με την κατώτερη και μέση υπαλληλία του Δημοσίου και κατήργησε τη θέση του Γενικού Γραμματέως των υπουργείων και την εσωτερική ιεραρχία με τον διορισμό «συμβούλων». Συμμάχησε με τους φοιτητές και το εκπαιδευτικό προσωπικό των Ανωτάτων Ιδρυμάτων εναντίον των καθηγητών, καταργώντας την έδρα και υποβάλλοντας την εκλογή των πρυτανικών αρχών στον έλεγχο του πλήθους.
Ανήλθε στην εξουσία ο κ. Κώστας Μητσοτάκης κατακεραυνώνοντας το «ανίκανο» και «διεφθαρμένο» κράτος-εργοδότη, ως εκφραστής των «φιλελευθέρων» αντιλήψεων. Πρακτικώς ελάχιστα επέτυχε, η ιδέα των επιχειρήσεων του δημοσίου τομέως υπονομεύθηκε· και όλα αυτά καλώς έως τον Σεπτέμβριο όταν διεπιστώθη οδυνηρώς στην πράξη και η καταστροφική ανεπάρκεια των ακραίων νεοφιλελεύθερων.
Αρχισε συνεπώς να δημιουργείται μία αντίληψη κράτους «α λα καρτ», από την οποία απουσίαζε ο ιδεολογικός πυρήνας. Αλλά ο κρατικός υπάλληλος για να λειτουργήσει πρέπει να....έχει πρωτίστως αίσθημα αποστολής, ότι είναι ο εκφραστής μιας τάξεως πραγμάτων, που υπερβαίνει την καθημερινότητα.
Αυτά βεβαίως θεωρητικώς και ελλιπώς εφαρμοζόμενα στην πράξη. Αλλά όταν ο κρατικός υπάλληλος δεν αναγνωρίζεται ως φορέας μιας ισχυρής αρχής, προς την οποία λογοδοτεί ο ίδιος, τότε η άσκηση του δημοσίου λειτουργήματος μετατρέπεται σε διαδικασία προαγωγής ιδίων συμφερόντων – αρχίζοντας από τον χρηματισμό και καταλήγοντας, στην καλυτέρα των περιπτώσεων, σε οκνηρία.
Το παρήγορο ή από μιαν άποψη το άκρως θλιβερό είναι η διαχρονικότης του προβλήματος. Ενας οξυδερκής παρατηρητής των ελληνικών πραγμάτων ο Κρίστοφερ Γουντχάους, στην εισαγωγή της μελέτης του «Το μήλον της έριδος» αναφέρει ότι ο μόνος που επιχείρησε να συστήσει κράτος ήταν ο Ιωάννης Μεταξάς, που είχε σύστημα ιδεολογικό συνολικό, πλην όμως απορριπτέο από όλες τις πολιτικές δυνάμεις. Συγκροτημένη κρατική αντίληψη, λειτουργική έως ένα σημείο, υφίστατο μετά τον πόλεμο έως τις αρχές της δεκαετίας του ‘60, αλλά αυτό ήταν συνέπεια εκτάκτων καταστάσεων μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου και της βαθύτερης επιθυμίας των πολιτών για τάξη και ευρυθμία.
Η χούντα των Συνταγματαρχών απαξίωσε πλήρως το μετεμφυλιακό, παρωχημένο «κράτος» και η ελευθεριότητα, που επικράτησε σταδιακώς στην μεταπολίτευση οδήγησε στην εξάρθρωση των υφισταμένων δομών.
Το κράτος που σήμερα υπάρχει στην Ελλάδα είναι αυτό που, εάν δεν επιθυμεί, ανέχεται και το πολιτικό σύστημα αλλά και το πλήθος, το οποίο, διατηρώντας το δικαίωμα προσωπικής και αυθαιρέτου συμπεριφοράς, αναγνωρίζει την εικόνα του στο Δημόσιο. Ο μη σεβόμενος πολίτης δεν έχει προφανώς ανάγκη σεβασμού. Τα υπόλοιπα είναι μάλλον θεωρητικά.
Πολέμησε την τότε υφιστάμενη δομή του κράτους το ΠΑΣΟΚ, όταν το 1981 εξελέγη κυβέρνηση, διότι ήθελε να αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο του Δημοσίου. Συμμάχησε με την κατώτερη και μέση υπαλληλία του Δημοσίου και κατήργησε τη θέση του Γενικού Γραμματέως των υπουργείων και την εσωτερική ιεραρχία με τον διορισμό «συμβούλων». Συμμάχησε με τους φοιτητές και το εκπαιδευτικό προσωπικό των Ανωτάτων Ιδρυμάτων εναντίον των καθηγητών, καταργώντας την έδρα και υποβάλλοντας την εκλογή των πρυτανικών αρχών στον έλεγχο του πλήθους.
Ανήλθε στην εξουσία ο κ. Κώστας Μητσοτάκης κατακεραυνώνοντας το «ανίκανο» και «διεφθαρμένο» κράτος-εργοδότη, ως εκφραστής των «φιλελευθέρων» αντιλήψεων. Πρακτικώς ελάχιστα επέτυχε, η ιδέα των επιχειρήσεων του δημοσίου τομέως υπονομεύθηκε· και όλα αυτά καλώς έως τον Σεπτέμβριο όταν διεπιστώθη οδυνηρώς στην πράξη και η καταστροφική ανεπάρκεια των ακραίων νεοφιλελεύθερων.
Αρχισε συνεπώς να δημιουργείται μία αντίληψη κράτους «α λα καρτ», από την οποία απουσίαζε ο ιδεολογικός πυρήνας. Αλλά ο κρατικός υπάλληλος για να λειτουργήσει πρέπει να....έχει πρωτίστως αίσθημα αποστολής, ότι είναι ο εκφραστής μιας τάξεως πραγμάτων, που υπερβαίνει την καθημερινότητα.
Αυτά βεβαίως θεωρητικώς και ελλιπώς εφαρμοζόμενα στην πράξη. Αλλά όταν ο κρατικός υπάλληλος δεν αναγνωρίζεται ως φορέας μιας ισχυρής αρχής, προς την οποία λογοδοτεί ο ίδιος, τότε η άσκηση του δημοσίου λειτουργήματος μετατρέπεται σε διαδικασία προαγωγής ιδίων συμφερόντων – αρχίζοντας από τον χρηματισμό και καταλήγοντας, στην καλυτέρα των περιπτώσεων, σε οκνηρία.
Το παρήγορο ή από μιαν άποψη το άκρως θλιβερό είναι η διαχρονικότης του προβλήματος. Ενας οξυδερκής παρατηρητής των ελληνικών πραγμάτων ο Κρίστοφερ Γουντχάους, στην εισαγωγή της μελέτης του «Το μήλον της έριδος» αναφέρει ότι ο μόνος που επιχείρησε να συστήσει κράτος ήταν ο Ιωάννης Μεταξάς, που είχε σύστημα ιδεολογικό συνολικό, πλην όμως απορριπτέο από όλες τις πολιτικές δυνάμεις. Συγκροτημένη κρατική αντίληψη, λειτουργική έως ένα σημείο, υφίστατο μετά τον πόλεμο έως τις αρχές της δεκαετίας του ‘60, αλλά αυτό ήταν συνέπεια εκτάκτων καταστάσεων μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου και της βαθύτερης επιθυμίας των πολιτών για τάξη και ευρυθμία.
Η χούντα των Συνταγματαρχών απαξίωσε πλήρως το μετεμφυλιακό, παρωχημένο «κράτος» και η ελευθεριότητα, που επικράτησε σταδιακώς στην μεταπολίτευση οδήγησε στην εξάρθρωση των υφισταμένων δομών.
Το κράτος που σήμερα υπάρχει στην Ελλάδα είναι αυτό που, εάν δεν επιθυμεί, ανέχεται και το πολιτικό σύστημα αλλά και το πλήθος, το οποίο, διατηρώντας το δικαίωμα προσωπικής και αυθαιρέτου συμπεριφοράς, αναγνωρίζει την εικόνα του στο Δημόσιο. Ο μη σεβόμενος πολίτης δεν έχει προφανώς ανάγκη σεβασμού. Τα υπόλοιπα είναι μάλλον θεωρητικά.
