Συνεχίζουμε σήμερα την παρουσίαση κειμένων μεγάλων αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων και ιστορικών με ένα πολύ ενδιαφέρον απόσπασμα από τον "Ιππαρχικό" του Ξενοφώντα. Με την πραγματεία αυτή ο Ξενοφώντας απευθύνεται στον ίππαρχο, τον αρχηγό του ιππικού. Μετά τις οδηγίες για τον τρόπο προετοιμασίας και εκπαίδευσης του στρατιωτικού αυτού σώματος, ο συγγραφέας περνά στα καθήκοντα του ιππάρχου τόσο σε καιρό ειρήνης όσο και κατά τον πόλεμο και παρέχει πολύτιμες συμβουλές για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων καταστάσεων.ΞΕΝ Ιππαρ 4.13–4.20
Μτφρ. Α. Τυφλόπουλος:
"Aλλά, βέβαια, χαρακτηριστικό του συνετού αρχηγού είναι να μην εκτίθεται ποτέ σε κίνδυνο με τη θέλησή του, εκτός από την περίπτωση όπου φαίνεται καθαρά ότι θα βρεθεί σε πλεονεκτικότερη θέση από τους εχθρούς· η προσφορά υπηρεσιών στους εχθρούς όσον αφορά αυτό που θέλουν περισσότερο θα χαρακτηριζόταν δικαίως προδοσία των συμμάχων μάλλον παρά ανδρεία. Συνετό είναι και να επιτίθεται κανείς στο αδύναμο σημείο των εχθρών, ακόμη και αν βρίσκεται σε προκεχωρημένη θέση. Γιατί η πολύ μεγάλη κούραση είναι λιγότερο επικίνδυνη από τον αγώνα εναντίον ισχυρότερων. Aν όμως ο εχθρός εισχωρήσει κάπου μεταξύ φιλικών οχυρώσεων, ακόμη και αν είναι... πολύ ισχυρότερος, καλό είναι είτε να του επιτεθείς εκεί που δεν το περιμένει είτε και από τις δύο πλευρές ταυτόχρονα. Γιατί όταν οι άλλοι αποχωρούν, όσοι προελαύνουν και από τις δύο πλευρές θα διασκορπίσουν τους εχθρούς και θα σώσουν τους φίλους. Aποτελεί παλαιό ρητό ότι είναι καλό να επιχειρήσει κανείς να μάθει τα σχέδια των εχθρών στέλνοντας κατασκόπους· και εγώ θεωρώ ότι το καλύτερο είναι ο ίδιος να επιχειρήσει, αν υπάρχει κανένα ασφαλές παρατηρητήριο, αφού παρατηρήσει τους εχθρούς να διαπιστώσει τι κάνουν λάθος. Kαι όταν κάτι μπορεί να καταληφθεί κρυφά πρέπει να στέλνει όσους είναι ικανοί να το πράξουν, και όπου υπάρχει η δυνατότητα αιφνιδιαστικής κατάληψης πρέπει να αποστέλλονται αυτοί που θα την πραγματοποιήσουν. Στην περίπτωση πάλι που κατά την πορεία των εχθρών ένα ασθενέστερο από τη δική του δύναμη τμήμα τους ξεκόψει ή παίρνοντας θάρρος σκορπίσει, ούτε το γεγονός αυτό δεν πρέπει να ξεφύγει από την προσοχή του· πάντοτε, βέβαια, ο ισχυρότερος κυνηγά τον ασθενέστερο. Mπορεί κανείς, αν δώσει προσοχή, να
τα καταλάβει αυτά, καθώς και τα άγρια ζώα που καταλαβαίνουν πολύ λιγότερα από τον άνθρωπο, για παράδειγμα, τα γεράκια μπορούν, αφού αρπάξουν ό,τι είναι απροστάτευτο, να αποσυρθούν σε ασφαλές σημείο προτού συλληφθούν, και οι λύκοι κυνηγούν όσα δεν φρουρούνται και αρπάζουν όσα δεν βρίσκονται υπό επιτήρηση, ενώ αν τους ορμήσει κανένας σκύλος και τους κυνηγήσει, εφόσον είναι πιο αδύναμος από αυτούς, του επιτίθενται, εφόσον, όμως, είναι πιο δυνατός, φεύγει παίρνοντας μαζί του ό,τι μπόρεσε να αποκτήσει φεύγει. Όταν, πάλι, οι λύκοι αψηφήσουν τους φύλακες, αφού παραταχθούν με τρόπο ώστε μερικοί να απομακρύνουν τους φύλακες και οι υπόλοιποι να επιδοθούν στην αρπαγή, έτσι αποκτούν την τροφή τους. Eφόσον τα άγρια ζώα μπορούν να αποσπάσουν τη λεία τους τόσο έξυπνα, δεν είναι εύλογο ο άνθρωπος να φαίνεται πως είναι σοφότερος από αυτά που και τα ίδια τα συλλαμβάνει χρησιμοποιώντας διάφορα τεχνάσματα;
τα καταλάβει αυτά, καθώς και τα άγρια ζώα που καταλαβαίνουν πολύ λιγότερα από τον άνθρωπο, για παράδειγμα, τα γεράκια μπορούν, αφού αρπάξουν ό,τι είναι απροστάτευτο, να αποσυρθούν σε ασφαλές σημείο προτού συλληφθούν, και οι λύκοι κυνηγούν όσα δεν φρουρούνται και αρπάζουν όσα δεν βρίσκονται υπό επιτήρηση, ενώ αν τους ορμήσει κανένας σκύλος και τους κυνηγήσει, εφόσον είναι πιο αδύναμος από αυτούς, του επιτίθενται, εφόσον, όμως, είναι πιο δυνατός, φεύγει παίρνοντας μαζί του ό,τι μπόρεσε να αποκτήσει φεύγει. Όταν, πάλι, οι λύκοι αψηφήσουν τους φύλακες, αφού παραταχθούν με τρόπο ώστε μερικοί να απομακρύνουν τους φύλακες και οι υπόλοιποι να επιδοθούν στην αρπαγή, έτσι αποκτούν την τροφή τους. Eφόσον τα άγρια ζώα μπορούν να αποσπάσουν τη λεία τους τόσο έξυπνα, δεν είναι εύλογο ο άνθρωπος να φαίνεται πως είναι σοφότερος από αυτά που και τα ίδια τα συλλαμβάνει χρησιμοποιώντας διάφορα τεχνάσματα;
