Η διεύρυνση της Ε.Ε μπαίνει στο ψυγείο...

Με εξαίρεση την Κροατία και την Ισλανδία, που θα έχουν γίνει πλήρη μέλη μέχρι το τέλος του 2012, δεν υπάρχει σήμερα ούτε πολιτική βούληση, ούτε δυνατότητα να προχωρήσει η Ε.Ε. σε νέα διεύρυνση που θα περιλαμβάνει χώρες των δυτ.Βαλκανίων.

Στα όσα αποφασίσθηκαν στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων στις Βρυξέλλες στις αρχές της βδομάδας για την Τουρκία και την ΠΓΔΜ υπάρχει, εκτός από την πτυχή που αφορά την Αθήνα και τη Λευκωσία, ένα μήνυμα ευρύτερου ενδιαφέροντος που αφορά τη διεύρυνση συνολικά.
Με εξαίρεση την Κροατία και την Ισλανδία, που καλώς εχόντων των πραγμάτων θα... έχουν γίνει πλήρη μέλη μέχρι το τέλος του 2012, δεν υπάρχει σήμερα ούτε πολιτική βούληση, ούτε δυνατότητα να προχωρήσει η Ε.Ε. των «27» σε νέα διεύρυνση. Μόνον η Βρετανία εξακολουθεί να τάσσεται υπέρ μιας διεύρυνσης με ανοικτούς ορίζοντες.
Στο τέλος του 2012 η Ε.Ε. των «29» δεν θα μπορεί να δώσει συγκεκριμένο ενταξιακό ορίζοντα στις έξι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και ακόμη και στην καλύτερη εκδοχή εξέλιξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων δεν θα μπορεί να προσδιορίσει έστω και έναν απομακρυσμένο χρονικά ορίζοντα για την Αγκυρα.

Για να υπάρξει ουσιαστική επανεκκίνηση στη διεύρυνση πέραν της αναμενόμενης προσχώρησης του Ζάγκρεμπ και του Ρέικιαβικ απαιτούνται μια σειρά από προϋποθέσεις θεσμικές και εξωθεσμικές:

-Πρώτον, να δοκιμασθεί στην πράξη η λειτουργία της Συνθήκης της Λισαβόνας και να γίνει σαφές αν είναι επαρκής για τη συνέχεια της διεύρυνσης ή αν χρειάζεται Νέα Συνθήκη ή η διαμόρφωση ενός Σκληρού Πυρήνα, μιας Πρώτης Ταχύτητας που θα αποδραματοποιεί το κόστος των νέων προσχωρήσεων της Τουρκίας συμπεριλαμβανομένης.

-Δεύτερον, να υπάρξει συντονισμένη έξοδος από την Κρίση και την Ύφεση χωρίς μετωπική σύγκρουση Γαλλίας και Γερμανίας για τον περιορισμό των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, αλλά και χωρίς σοβαρές κοινωνικές και πολιτικές αναταράξεις τόσο στο Παρίσι όσο και στις άλλες χώρες που θα κληθούν να εφαρμόσουν περιοριστικές πολιτικές χωρίς προηγούμενο με δυσθεώρητο πολιτικό κόστος.

Σε αντίθεση με την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη που είχαν μετά το 1989-90 ως ακούραστο συνήγορο για την πλήρη ένταξή τους τη Γερμανία, σήμερα ουδείς -πλην της χώρας μας η οποία όμως δεν αρκεί για να διαμορφώσει την τελική απόφαση- δεν επείγεται για την ένταξη των δυτικών Βαλκανίων ούτε καν οι χώρες που παραδοσιακά εκδήλωναν ενδιαφέρον όπως η Αυστρία και η Ιταλία.

Αν, μάλιστα, συνεχισθεί η πορεία προσέγγισης Ουάσιγκτον-Μόσχας με την υπογραφή νέας συμφωνίας για την περικοπή των πυρηνικών οπλοστασίων, είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι ΗΠΑ και Ρωσία θα κινηθούν από κοινού σταθεροποιητικά στα Βαλκάνια, με την Ουάσιγκτον να αποδέχεται την ρωσική πρωτοκαθεδρία στα δίκτυα μεταφοράς ενέργειας και τη Μόσχα να συνεργάζεται για να κλείσει η εκκρεμότητα του Κοσσυφοπεδίου.

Ετσι, δεν θα υπάρχει ούτε το πρόσχημα και τα άλλοθι της επείγουσας ανάγκης ευρωπαϊκής συμβολής στη γεωπολιτική σταθεροποίηση της περιοχής, που επικαλούνται κατά κόρον οι ενδιαφερόμενες χώρες.

Σε ό,τι αφορά ειδικότερα την ΠΓΔΜ, είναι σαφές ότι διαλύονται οι φαντασιώσεις για κεντρικό ρόλο στο περιφερειακό σύστημα συμμαχιών των ΗΠΑ. Το μέγιστο που μπορεί να περιμένει η γειτονική χώρα από ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και Ε.Ε. δεν είναι η αδύνατη παγίωση του μεταβαλλόμενου εσωτερικού Στάτους Κβο ανάμεσα στους Σλαβομακεδόνες και τους Αλβανούς, αλλά η διαχείριση μιας ήπιας και αναίμακτης μετάβασης από το ενιαίο κράτος στη δικοινοτική ομοσπονδία.