ισχυρή είναι η εντύπωση στην κοινή γνώμη ότι στην πραγματικότητα το ΠΑΣΟΚ, αν και ζητούσε επίμονα εκλογές από τις αρχές του περασμένου χρόνου, δεν διέθετε επεξεργασμένο σχέδιο εξόδου από την κρίση.Μια ιδιομορφία α λα ελληνικά καταγράφεται στις πρώτες 100 μέρες διακυβέρνησης της χώρας από το ΠΑΣΟΚ, εν μέσω βαθιάς κρίσης: Ενώ ο πολιτικός χρόνος κυλάει ασυνήθιστα γοργά, οι κυβερνητικοί ρυθμοί εμφανίζουν αρρυθμίες που μερικές φορές προοιωνίζονται... έμφραγμα.
Οι προειδοποιήσεις είναι σαφείς.
Οι πρώτες 100 μέρες φέρνουν στο προσκήνιο μια εντελώς διαφορετική εικόνα από τους οραματικούς λόγους της προεκλογικής περιόδου.
Η...αρχική κυβερνητική ατζέντα για την οικονομία έχει πλήρως μεταλλαχθεί με όρους κάθε άλλο παρά ευνοϊκούς.
Η σκληρή οικονομική πραγματικότητα είναι η μονάδα μέτρησης της αποτελεσματικότητας του κυβερνητικού έργου το πρώτο τρίμηνο μετά την εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ. Η διαχείριση της οικονομικής κρίσης αναδεικνύεται -και θα είναι επί μακρόν- το πιο σκληρό πεδίο δοκιμασίας της κυβέρνησης, που επιχείρησε από την αρχή να πείσει εαυτή ότι μπορούσε με ένα «μείγμα» προεκλογικών παροχών και κάποιων (μετεκλογικής έμπνευσης...) φορολογικών μέτρων να περάσει τις συμπληγάδες.
Υπαναχωρήσεις
Η ανάδειξη του ελλείμματος όμως -που ξεπέρασε το 12%- επιδείνωσε τις ήδη τραυματισμένες σχέσεις με την Κομισιόν. Οι πιέσεις για αλλαγή πλεύσης κλιμακώθηκαν ασφυκτικά, αλλά η κυβέρνηση λάμβανε κάθε φορά το μήνυμα κατά το δοκούν. Αποτέλεσμα; Η απόφαση για πάγωμα των μισθών στο Δημόσιο άνω των 2.000 ευρώ συνάντησε την αντίδραση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του ΠΑΣΟΚ, με αποτέλεσμα το μέτρο να άγεται και να φέρεται? Η λήψη μέτρων για περιορισμό των δαπανών μεταφερόταν από μέρα σε μέρα, μέχρι οι ελεγκτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης να απαιτήσουν μετρήσιμες μειώσεις για το 2010. Ακόμα και σε κρίσιμα ζητήματα όπως στην εφαρμογή της συμφωνίας με την Cosco για το λιμάνι του Πειραιά, η κυβέρνηση πλήρωσε το πολιτικό κόστος προεκλογικών δεσμεύσεων για αλλαγή της συμφωνίας και οι φορολογούμενοι το κόστος εθελουσίας εξόδου δεκάδων εργαζομένων.Η κλιμάκωση του «προγράμματος των 100 ημερών» έφερε έναν καταιγισμό φορο-μέτρων και μια αστείρευτη φιλολογία για τις αποδείξεις, αντί της ταχύτατης προώθησης ενός δίκαιου φορολογικού νομοσχεδίου.
Τελικά, ο πρωθυπουργός έφτασε από τις εξαγγελίες του Ζαππείου για τετραετές πρόγραμμα μείωσης του ελλείμματος, να αποφασίσει τριετές σχέδιο δράσης. Ήταν ακριβώς η στιγμή που καταγράφηκε επιτέλους ουσιαστική μείωση στα spreads και σημαντική άνοδος στο Χρηματιστήριο. Όμως, τώρα πλέον μιλάμε για απώλεια των 100 πρώτων ημερών. Μέσα σ' αυτό το διάστημα, η κρίση εμπιστοσύνης με τους εταίρους μας επιδεινώθηκε. Η κυβέρνηση εμφανίστηκε σε ό,τι αφορά την οικονομική της πολιτική να πατάει σε δύο βάρκες. Οι αντιφατικές προθέσεις για τη φορολόγηση των καταθέσεων ώθησαν στην έξοδο πάνω από 5 δισ. ευρώ στις ελβετικές τράπεζες.
Δυσεπίλυτος γρίφος
Εν τέλει, το τριετές πρόγραμμα σωτηρίας εμφανίστηκε ως αποτέλεσμα κοινοτικών πιέσεων και όχι ως επιλογή της κυβέρνησης.
Όσο για την αδράνεια που επέδειξε, αυτή «πληρώθηκε» με το πάρτι των κερδοσκόπων, αλλά και τη μετατροπή του «ελληνικού προβλήματος» σε δυσεπίλυτο γρίφο για την ευρωζώνη. Ο δρόμος για την αποκατάσταση της αξιοπιστίας της χώρας παραμένει ακόμα μακρύς και οι βασικές εξαγγελίες του Γ. Παπανδρέου για ανάταξη της οικονομίας με αναπτυξιακές πρωτοβουλίες, για ρευστότητα που θα ανακουφίσει τους μικρομεσαίους και ενδυνάμωση της πράσινης ανάπτυξης, ζητούμενο. Κι ακόμη, ισχυρή είναι η εντύπωση στην κοινή γνώμη ότι στην πραγματικότητα το ΠΑΣΟΚ, αν και ζητούσε επίμονα εκλογές από τις αρχές του περασμένου χρόνου, δεν διέθετε επεξεργασμένο σχέδιο εξόδου από την κρίση.
Αυτό δεν μπορεί παρά να υποσκάπτει το πρωθυπουργικό προφίλ και την ευρέως αποδεκτή άποψη ότι διαθέτει τη βούληση να αλλάξει τα δεδομένα με την υπέρβαση ενός αναπτυξιακού μοντέλου, που προεκλογικά βεβαίωνε ότι είναι νεκρό.
Χαμένοι στην... επικοινωνία
Οι πρώτες 100 ημέρες φανερώνουν μεγάλες ενδοκυβερνητικές αδυναμίες στο συντονισμό και την επικοινωνιακή πολιτική. Το επιτελείο του πρωθυπουργού στο Μαξίμου δεν θυμίζει σε τίποτε ομάδα, την ώρα που ακόμα και ο συντονισμός υπουργών για τα αυτονόητα είναι προβληματικός.
Το θέμα είναι τελικά ότι η κυβέρνηση διέθετε από την αρχή δύο μεγάλα όπλα: Την άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία -με διαφορά μάλιστα εξαιρετικά μεγάλη έναντι της ΝΔ- και την εδραιωμένη πεποίθηση στους πολίτες για το βάθος και έκταση της κρίσης στην οικονομία και τους θεσμούς, απότοκους της εξαιρετικά προβληματικής διακυβέρνησης του τόπου από τη ΝΔ, από το 2004.
Αυτά τα πολιτικά πλεονεκτήματα δεν στάθηκαν επαρκή να δώσουν στο ΠΑΣΟΚ την ώθηση για μια ρεαλιστική στροφή σε πολιτικές ουσίας. Η πορεία των 100 ημερών αφήνει πολλούς ανοιχτούς λογαριασμούς για το 2010, που σε καμιά περίπτωση δεν ισοδυναμούν πλέον με λευκή επιταγή για την κυβέρνηση...
Επί ξυρού ακμής οι θεσμικές αλλαγές
Η «θεσμική επανάσταση» είναι ο δεύτερος «τόμος» του απολογισμού των πρώτων 100 ημερών, που εγκαινιάστηκε με την πρώτη ανοιχτή συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, με τον Συνήγορο του Πολίτη να εκθέτει στους υπουργούς τα κακώς κείμενα στη Δημόσια Διοίκηση -και όχι μόνον. Στον τομέα αυτό, η κυβέρνηση έδειξε ότι «πατάει» καλύτερα τους πρώτους μήνες της θητείας της. Η δημόσια διαβούλευση των νομοσχεδίων, η ανάρτηση των κυβερνητικών αποφάσεων στο διαδίκτυο, τα ανοιχτά υπουργικά συμβούλια είναι ασφαλώς εργαλεία που δίνουν έναν τόνο διαφάνειας στις κυβερνητικές δράσεις. Ακόμα και ο τρόπος επιλογής των γενικών γραμματέων εμπεριείχε νέα δείγματα γραφής, αν και οι περισσότεροι δεν μπόρεσαν να κατανοήσουν γιατί ακόμα και σήμερα υπάρχουν κενές θέσεις γενικών γραμματέων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στη λειτουργία της προβληματικής Δημόσιας Διοίκησης.
Όμως τα δύσκολα μόλις τώρα αρχίζουν σε δύο κρίσιμα μέτωπα, αυτά του εκλογικού νόμου και της αλλαγής του Χάρτη της Αυτοδιοίκησης. Εδώ οι αντιδράσεις διαπερνούν οριζόντια το πολιτικό σύστημα και ακόμη και εντός του ΠΑΣΟΚ οι παρενέργειες διαγράφονται απειλητικές. Στην πραγματικότητα, το «θεσμικό πείραμα» του Γ. Παπανδρέου θα κριθεί τις επόμενες 100 μέρες, συμπεριλαμβανομένου και του έργου που θα αποδώσουν οι εξεταστικές επιτροπές, στην κατεύθυνση της διαφάνειας.
Ευτ.Παλληκάρης.
imerisia
Η σκληρή οικονομική πραγματικότητα είναι η μονάδα μέτρησης της αποτελεσματικότητας του κυβερνητικού έργου το πρώτο τρίμηνο μετά την εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ. Η διαχείριση της οικονομικής κρίσης αναδεικνύεται -και θα είναι επί μακρόν- το πιο σκληρό πεδίο δοκιμασίας της κυβέρνησης, που επιχείρησε από την αρχή να πείσει εαυτή ότι μπορούσε με ένα «μείγμα» προεκλογικών παροχών και κάποιων (μετεκλογικής έμπνευσης...) φορολογικών μέτρων να περάσει τις συμπληγάδες.
Υπαναχωρήσεις
Η ανάδειξη του ελλείμματος όμως -που ξεπέρασε το 12%- επιδείνωσε τις ήδη τραυματισμένες σχέσεις με την Κομισιόν. Οι πιέσεις για αλλαγή πλεύσης κλιμακώθηκαν ασφυκτικά, αλλά η κυβέρνηση λάμβανε κάθε φορά το μήνυμα κατά το δοκούν. Αποτέλεσμα; Η απόφαση για πάγωμα των μισθών στο Δημόσιο άνω των 2.000 ευρώ συνάντησε την αντίδραση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του ΠΑΣΟΚ, με αποτέλεσμα το μέτρο να άγεται και να φέρεται? Η λήψη μέτρων για περιορισμό των δαπανών μεταφερόταν από μέρα σε μέρα, μέχρι οι ελεγκτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης να απαιτήσουν μετρήσιμες μειώσεις για το 2010. Ακόμα και σε κρίσιμα ζητήματα όπως στην εφαρμογή της συμφωνίας με την Cosco για το λιμάνι του Πειραιά, η κυβέρνηση πλήρωσε το πολιτικό κόστος προεκλογικών δεσμεύσεων για αλλαγή της συμφωνίας και οι φορολογούμενοι το κόστος εθελουσίας εξόδου δεκάδων εργαζομένων.Η κλιμάκωση του «προγράμματος των 100 ημερών» έφερε έναν καταιγισμό φορο-μέτρων και μια αστείρευτη φιλολογία για τις αποδείξεις, αντί της ταχύτατης προώθησης ενός δίκαιου φορολογικού νομοσχεδίου.
Τελικά, ο πρωθυπουργός έφτασε από τις εξαγγελίες του Ζαππείου για τετραετές πρόγραμμα μείωσης του ελλείμματος, να αποφασίσει τριετές σχέδιο δράσης. Ήταν ακριβώς η στιγμή που καταγράφηκε επιτέλους ουσιαστική μείωση στα spreads και σημαντική άνοδος στο Χρηματιστήριο. Όμως, τώρα πλέον μιλάμε για απώλεια των 100 πρώτων ημερών. Μέσα σ' αυτό το διάστημα, η κρίση εμπιστοσύνης με τους εταίρους μας επιδεινώθηκε. Η κυβέρνηση εμφανίστηκε σε ό,τι αφορά την οικονομική της πολιτική να πατάει σε δύο βάρκες. Οι αντιφατικές προθέσεις για τη φορολόγηση των καταθέσεων ώθησαν στην έξοδο πάνω από 5 δισ. ευρώ στις ελβετικές τράπεζες.
Δυσεπίλυτος γρίφος
Εν τέλει, το τριετές πρόγραμμα σωτηρίας εμφανίστηκε ως αποτέλεσμα κοινοτικών πιέσεων και όχι ως επιλογή της κυβέρνησης.
Όσο για την αδράνεια που επέδειξε, αυτή «πληρώθηκε» με το πάρτι των κερδοσκόπων, αλλά και τη μετατροπή του «ελληνικού προβλήματος» σε δυσεπίλυτο γρίφο για την ευρωζώνη. Ο δρόμος για την αποκατάσταση της αξιοπιστίας της χώρας παραμένει ακόμα μακρύς και οι βασικές εξαγγελίες του Γ. Παπανδρέου για ανάταξη της οικονομίας με αναπτυξιακές πρωτοβουλίες, για ρευστότητα που θα ανακουφίσει τους μικρομεσαίους και ενδυνάμωση της πράσινης ανάπτυξης, ζητούμενο. Κι ακόμη, ισχυρή είναι η εντύπωση στην κοινή γνώμη ότι στην πραγματικότητα το ΠΑΣΟΚ, αν και ζητούσε επίμονα εκλογές από τις αρχές του περασμένου χρόνου, δεν διέθετε επεξεργασμένο σχέδιο εξόδου από την κρίση.
Αυτό δεν μπορεί παρά να υποσκάπτει το πρωθυπουργικό προφίλ και την ευρέως αποδεκτή άποψη ότι διαθέτει τη βούληση να αλλάξει τα δεδομένα με την υπέρβαση ενός αναπτυξιακού μοντέλου, που προεκλογικά βεβαίωνε ότι είναι νεκρό.
Χαμένοι στην... επικοινωνία
Οι πρώτες 100 ημέρες φανερώνουν μεγάλες ενδοκυβερνητικές αδυναμίες στο συντονισμό και την επικοινωνιακή πολιτική. Το επιτελείο του πρωθυπουργού στο Μαξίμου δεν θυμίζει σε τίποτε ομάδα, την ώρα που ακόμα και ο συντονισμός υπουργών για τα αυτονόητα είναι προβληματικός.
Το θέμα είναι τελικά ότι η κυβέρνηση διέθετε από την αρχή δύο μεγάλα όπλα: Την άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία -με διαφορά μάλιστα εξαιρετικά μεγάλη έναντι της ΝΔ- και την εδραιωμένη πεποίθηση στους πολίτες για το βάθος και έκταση της κρίσης στην οικονομία και τους θεσμούς, απότοκους της εξαιρετικά προβληματικής διακυβέρνησης του τόπου από τη ΝΔ, από το 2004.
Αυτά τα πολιτικά πλεονεκτήματα δεν στάθηκαν επαρκή να δώσουν στο ΠΑΣΟΚ την ώθηση για μια ρεαλιστική στροφή σε πολιτικές ουσίας. Η πορεία των 100 ημερών αφήνει πολλούς ανοιχτούς λογαριασμούς για το 2010, που σε καμιά περίπτωση δεν ισοδυναμούν πλέον με λευκή επιταγή για την κυβέρνηση...
Επί ξυρού ακμής οι θεσμικές αλλαγές
Η «θεσμική επανάσταση» είναι ο δεύτερος «τόμος» του απολογισμού των πρώτων 100 ημερών, που εγκαινιάστηκε με την πρώτη ανοιχτή συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, με τον Συνήγορο του Πολίτη να εκθέτει στους υπουργούς τα κακώς κείμενα στη Δημόσια Διοίκηση -και όχι μόνον. Στον τομέα αυτό, η κυβέρνηση έδειξε ότι «πατάει» καλύτερα τους πρώτους μήνες της θητείας της. Η δημόσια διαβούλευση των νομοσχεδίων, η ανάρτηση των κυβερνητικών αποφάσεων στο διαδίκτυο, τα ανοιχτά υπουργικά συμβούλια είναι ασφαλώς εργαλεία που δίνουν έναν τόνο διαφάνειας στις κυβερνητικές δράσεις. Ακόμα και ο τρόπος επιλογής των γενικών γραμματέων εμπεριείχε νέα δείγματα γραφής, αν και οι περισσότεροι δεν μπόρεσαν να κατανοήσουν γιατί ακόμα και σήμερα υπάρχουν κενές θέσεις γενικών γραμματέων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στη λειτουργία της προβληματικής Δημόσιας Διοίκησης.
Όμως τα δύσκολα μόλις τώρα αρχίζουν σε δύο κρίσιμα μέτωπα, αυτά του εκλογικού νόμου και της αλλαγής του Χάρτη της Αυτοδιοίκησης. Εδώ οι αντιδράσεις διαπερνούν οριζόντια το πολιτικό σύστημα και ακόμη και εντός του ΠΑΣΟΚ οι παρενέργειες διαγράφονται απειλητικές. Στην πραγματικότητα, το «θεσμικό πείραμα» του Γ. Παπανδρέου θα κριθεί τις επόμενες 100 μέρες, συμπεριλαμβανομένου και του έργου που θα αποδώσουν οι εξεταστικές επιτροπές, στην κατεύθυνση της διαφάνειας.
Ευτ.Παλληκάρης.
imerisia
