Σημαντικές επιπτώσεις είχε η κρίση και στους μεγάλους λιανεμπορικούς ομίλους όπως προκύπτει από την ανάλυση των οικονομικών στοιχείων του δείγματος των 78 επιχειρήσεων σούπερ μάρκετ που...δραστηριοποιούνται στη χώρα μας, στο πλαίσιο της ετήσιας έκδοσης Πανόραμα των Ελληνικών Σούπερ Μάρκετ 2010, που μόλις κυκλοφόρησε.Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τις επισημάνσεις της έρευνας, τα αποτελέσματα του 2009 διαφοροποιούνται ανά εταιρεία, ανάλογα με τις στρατηγικές της κινήσεις και τη δυνατότητα προσαρμογής της στις νέες οικονομικές συνθήκες. Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί προδημοσίευση μέρους του σχετικού κειμένου, όπως παρουσιάζεται, μεταξύ άλλων, στο Πανόραμα.
Αναλυτικά, αύξηση 1,15% ή 97,35 εκατ. ευρώ κατέγραψε στη χρήση 2009 ο κύκλος εργασιών των 10 μεγαλύτερων ομίλων και εταιρειών του δείγματος (εφεξής, οι «10 Μεγάλοι»), για να βελτιωθεί σε 8,58 δισ. ευρώ. Μεταξύ αυτών, τη δυναμικότερη διεύρυνση πωλήσεων κατέγραψε η Α-Β Βασιλόπουλος (10,18%) και την ταχύτερη αποκλιμάκωση αυτών παρουσίασε το Μάκρο (11,14%). Οι τέσσερις εταιρείες/όμιλοι, που κατέγραψαν κάμψη πωλήσεων στην παρελθούσα χρήση (Καρφούρ Μαρινόπουλος, Ατλάντικ, Μάκρο, Dia), ήταν οι ίδιες, των οποίων το κόστος πωληθέντων υποχώρησε.
Το συγκεκριμένο μέγεθος, τελικά αυξήθηκε κατά 0,81% (54,59 εκατ. ευρώ) για το σύνολο των 10 μεγαλύτερων ομίλων/εταιρειών, ενώ τα ολικά τους μικτά αποτελέσματα εκμετάλλευσης ανήλθαν σε 1,97 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας άνοδο 3,74% ή 70,89 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με τη χρήση 2008. Τον ταχύτερο ρυθμό ανόδου ολικών μεικτών κερδών κατέγραψε ο Βασιλόπουλος (15,52%) και το γρηγορότερο ρυθμό αποκλιμάκωσης αυτών η Ατλάντικ (6,60%).
Σε επίπεδο ολικού μικτού περιθωρίου, η πραγματικότητα είναι κάπως διαφορετική: κορυφαία αντίστοιχη «επίδοση» κατέγραψε για τη χρήση 2009 η Μασούτης (28,76% από 27,69% το 2008), διπλάσια της αντίστοιχης για τη Μάκρο (14,41%). Παρά ταύτα, το τελευταίο κατέγραψε τη μεγαλύτερη βελτίωση ολικού μεικτού περιθωρίου -πάντα σε σύγκριση με τη χρήση 2008- κατά 1,44 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ μόνο η Μετρό εμφάνισε υποχώρηση του αντίστοιχου μεγέθους (0,34 ποσοστιαίες μονάδες).
Αύξηση 1,15% ή 97,35 εκατ. ευρώ κατέγραψε στη χρήση 2009 ο κύκλος εργασιών των 10 μεγαλύτερων ομίλων και εταιρειών του δείγματος (εφεξής, οι «10 Μεγάλοι»), για να βελτιωθεί σε 8,58 δισ. ευρώ. Μεταξύ αυτών, τη δυναμικότερη διεύρυνση πωλήσεων κατέγραψε η Α-Β Βασιλόπουλος (10,18%) και την ταχύτερη αποκλιμάκωση αυτών παρουσίασε το Μάκρο (11,14%). Οι τέσσερις εταιρείες/όμιλοι, που κατέγραψαν κάμψη πωλήσεων στην παρελθούσα χρήση (Καρφούρ Μαρινόπουλος, Ατλάντικ, Μάκρο, Dia), ήταν οι ίδιες, των οποίων το κόστος πωληθέντων υποχώρησε.
Το συγκεκριμένο μέγεθος, τελικά αυξήθηκε κατά 0,81% (54,59 εκατ. ευρώ) για το σύνολο των 10 μεγαλύτερων ομίλων/εταιρειών, ενώ τα ολικά τους μικτά αποτελέσματα εκμετάλλευσης ανήλθαν σε 1,97 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας άνοδο 3,74% ή 70,89 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με τη χρήση 2008. Τον ταχύτερο ρυθμό ανόδου ολικών μεικτών κερδών κατέγραψε ο Βασιλόπουλος (15,52%) και το γρηγορότερο ρυθμό αποκλιμάκωσης αυτών η Ατλάντικ (6,60%).
Σε επίπεδο ολικού μικτού περιθωρίου, η πραγματικότητα είναι κάπως διαφορετική: κορυφαία αντίστοιχη «επίδοση» κατέγραψε για τη χρήση 2009 η Μασούτης (28,76% από 27,69% το 2008), διπλάσια της αντίστοιχης για τη Μάκρο (14,41%). Παρά ταύτα, το τελευταίο κατέγραψε τη μεγαλύτερη βελτίωση ολικού μεικτού περιθωρίου -πάντα σε σύγκριση με τη χρήση 2008- κατά 1,44 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ μόνο η Μετρό εμφάνισε υποχώρηση του αντίστοιχου μεγέθους (0,34 ποσοστιαίες μονάδες).
Κάμψη 1,72% του λειτουργικού περιθωρίου
Πενταπλάσιο ρυθμό ανόδου σε σύγκριση με αυτόν της διεύρυνσης των πωλήσεων, παρουσίασαν το 2009 οι συνολικές δαπάνες των 10 Μεγάλων (5,86% έναντι 1,15%, αντίστοιχα), με τελικό αποτέλεσμα την αξιόλογη υποχώρηση κατά 16,79% των μερικών αποτελεσμάτων εκμετάλλευσής τους (λειτουργικά κέρδη) και την κάμψη σε 1,72% (από 2,10%) του λειτουργικού τους περιθωρίου.
Ευμεγέθη άνοδο 11,76% κατέγραψαν τα έξοδα διοικητικής λειτουργίας των 10 Μεγάλων στην παρελθούσα χρήση, για να αυξηθούν με ρυθμό άνω του 10% σε τέσσερις περιπτώσεις (Καρφούρ Μαρινόπουλος, Α-Β Βασιλόπουλος, Ατλάντικ και
Μάκρο), αν και μόνον σε μία εξ αυτών αυξήθηκε ταυτόχρονα και ο κύκλος εργασιών (Α-Β Βασιλόπουλος: 10,18%). Η Αφοί Βερόπουλοι ξεχωρίζει σε αυτόν τον τομέα, καθώς ενώ αύξησε -έστω και οριακά (0,95%) τις πωλήσεις της, περιόρισε το διοικητικό της κόστος κατά 5,60%.
Από μια διαφορετική σκοπιά, το τελευταίο μέγεθος, ήταν μεγαλύτερο «βαρίδι» στην περίπτωση της Μάκρο, της οποίας τα διοικητικά έξοδα ανήλθαν στο 5,04% (από 3,99%) του κύκλου εργασιών της, έναντι αντίστοιχου δείκτη μόλις 1,39% (από 1,37%) για την Πέντε, πάντα μεταξύ των 10 Μεγάλων, για τους οποίους ο συγκεκριμένος δείκτης επιδεινώθηκε σε 3,59% (από 3,25%).
Στο 17,60% των πωλήσεων ανήλθε ο δείκτης εξόδων διάθεσης
Ηπιότερη των διοικητικών εξόδων διεύρυνση κατά 4,74%, κατέγραψαν τα έξοδα λειτουργίας διάθεσης των 10 Μεγάλων, τα οποία αυξήθηκαν ταχύτερα (13,60%) στην περίπτωση της Μασούτης και μάλιστα κατά 2,73 φορές γρηγορότερα σε σύγκριση με την άνοδο των πωλήσεών της (4,99%). Μεταξύ των 10 Μεγάλων, μόνο στις περιπτώσεις των Καρφούρ Μαρινόπουλο και Ατλάντικ η μεταβολή (υποχώρηση) των εξόδων διάθεσης ήταν μικρότερη σε σύγκριση με τη μεταβολή (υποχώρηση) του κύκλου εργασιών.
Τα έξοδα διάθεσης αντιστοιχούν σχεδόν στο ένα τέταρτο των πωλήσεων της Dia (23,93% από 22,48%), έναντι αντίστοιχου δείκτη μόλις 9,75% για τη Μάκρο και 14,55% για τη Μετρό. Ο ίδιος δείκτης για το σύνολο των 10 Μεγάλων, διευρύνθηκε σε 17,60% (από 17%). Ο δείκτης εξόδων διάθεσης υποχώρησε το 2009 σε σύγκριση με το 2008 μόνο στη Μάκρο, της οποίας η κάμψη των εξόδων λειτουργίας διάθεσης ήταν μεγαλύτερη της υποχώρησης των πωλήσεων (11,56% έναντι 11,14%, αντίστοιχα).
Κορυφαίο λειτουργικό περιθώριο από την Α-Β Βασιλόπουλος
Μεταξύ των 10 Μεγάλων, οι συνολικές λειτουργικές δαπάνες είτε αυξήθηκαν ταχύτερα από τις πωλήσεις (Α-Β Βασιλόπουλος, Μασούτης, Πέντε, Μετρό, Σκλαβενίτης), είτε αυξήθηκαν ταυτόχρονα με υποχώρηση πωλήσεων (Καρφούρ Μαρινόπουλος, Ατλάντικ, Dia), είτε μειώθηκαν βραδύτερα από την κάμψη πωλήσεων (Μάκρο).
Πρακτικά, οι λειτουργικές δαπάνες αποτέλεσαν παράγοντα επιδείνωσης των λειτουργικών κερδών, όλων των 10 Μεγάλων. Τελικά, όπως και το 2008, τρεις εξ αυτών κατέγραψαν λειτουργικές ζημίες (Μάκρο, Ατλάντικ, Dia), ενώ, εκ των υπολοίπων επτά, το μεγαλύτερο λειτουργικό περιθώριο κερδοφορίας κατέγραψε η Α-Β Βασιλόπουλος (4%, από 3,45% το 2008) και το μικρότερο η Καρφούρ (0,51%, από 1,83%).
Αποσβέσεις: Αύξηση στο 1,92% των πωλήσεων
Ταχύτερα των πωλήσεων αυξήθηκαν το 2009 οι συνολικές αποσβέσεις των 10 Μεγάλων (7,58% έναντι 1,15%, αντίστοιχα), για να αυξηθούν τελικά στο 1,92% (από 1,81%) των πρώτων. Σε απόλυτη αξία, οι αποσβέσεις υποχώρησαν σε σύγκριση με το 2008 μόνο στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ Μάκρο (-0,68%), Καρφούρ Μαρινόπουλος (-5,18%) και Αφοί Βερόπουλοι (-8,11%), ενώ τη μεγαλύτερη άνοδο αυτών κατέγραψε η Σκλαβενίτης (48,85% ή 5,02 εκατ. ευρώ).
Ως στοιχείο κόστους -που επηρεάζει τα προ φόρων αποτελέσματα- οι αποσβέσεις μεταξύ των 10 Μεγάλων κατέγραψαν την υψηλότερη αναλογία τους ως προς τις πωλήσεις στις περιπτώσεις των Dia (2,49% από 2,26%) και Μασούτης (2,32% από 2,21%). Δυναμικά αυξημένη αξία αποσβέσεων παραπέμπει σε «επιθετική» προσθήκη ακινητοποιήσεων (επενδύσεις), οι οποίες μεσοπρόθεσμα αποδίδουν -ή τουλάχιστον, αυτός είναι ο στόχος- βελτιωμένα περιθώρια κερδοφορίας.
Από την άλλη πλευρά, η διαχρονική μεταβολή των αποσβέσεων ενίοτε οφείλεται και σε μεταβολή της ακολουθούμενης σχετικής λογιστικής πρακτικής. Παρά την ταχεία αύξηση των αποσβέσεων της Σκλαβενίτης, αυτές και πάλι διαμορφώθηκαν στη χαμηλότερη μεταξύ των 10 Μεγάλων αναλογία ως προς τις πωλήσεις (1,32% από 0,94%).
Αξιόλογη υποχώρηση σε 1,14% του καθαρού περιθωρίου
Στο τέλος της παρελθούσης χρήσης, η Μάκρο κατέστη ζημιογόνος σε επίπεδο καθαρών προ φόρων αποτελεσμάτων, πέραν των άλλων δύο ζημιογόνων εταιρειών-ομίλων (Ατλάντικ και Dia) που είχαν πραγματοποιήσει ζημίες και στη χρήση 2008. Ακόμα και μεταξύ των υπολοίπων επτά κερδοφόρων εταιρειών-ομίλων, αύξηση καθαρών προ φόρων αποτελεσμάτων παρουσίασαν μόνο οι Σκλαβενίτης (41,28%) και Βασιλόπουλος (27,27%).
Ιδιαίτερα για την περίπτωση της Σκλαβενίτης, στην εντυπωσιακή άνοδο της προ φόρων κερδοφορίας της, συνετέλεσε καθοριστικά η υποχώρηση κατά 57,20% ή κατά 13,06 εκατ. ευρώ των χρεωστικών της τόκων το 2009, μετά από συνολικό περιορισμό τραπεζικών δανείων και υποχρεώσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης κατά 20,62 εκατ. ευρώ, που ακολούθησε υποχώρηση του ιδίου αθροίσματος κατά 18,14 εκατ. ευρώ στη χρήση 2008.
Σε επίπεδο καθαρού (προ φόρων) περιθωρίου, το μεγαλύτερο αντίστοιχο δείκτη μεταξύ των 10 Μεγάλων κατέγραψε η Βασιλόπουλος (3,54% από 3,07% το 2008), παίρνοντας τη «σκυτάλη» από τη Μετρό (2,27% από 3,80%). Ανεξάρτητα από το πρόσημό του, το καθαρό περιθώριο βελτιώθηκε μόνον στις περιπτώσεις των Σκλαβενίτης και A-B Βασιλόπουλος, ενώ ο ίδιος δείκτης περιορίστηκε δραστικά σε 1,14% (από 1,56%) για το σύνολο των 10 Μεγάλων.
Βασιλόπουλος: «Εξωτική» απόδοση ιδίων κεφαλαίων 33,15%
Για τις 10 μεγαλύτερες εταιρείες/ομίλους, η απόδοση ιδίων κεφαλαίων υπέστη σημαντικό πλήγμα στη χρήση 2009, για να περιοριστεί σε 9,02% (από 12,14%). Για τη Βασιλόπουλος, η απόδοση ιδίων κεφαλαίων διαμορφώθηκε στο «εξωτικό» επίπεδο του 33,15%, το οποίο μάλιστα βελτιώθηκε από το επίπεδο του 30,17% για τη χρήση 2008. Ιδιαίτερα υψηλός ήταν ο αντίστοιχος δείκτης και για τη Μασούτης (26,61% από 34,41%).
Επισημαίνεται, ότι η A-B Βασιλόπουλος και η Μασούτης, στη χρήση 2009 κατέγραψαν παράλληλα και αύξηση ιδίων κεφαλαίων κατά 15,81% και 13,08%, αντίστοιχα. Στους 7 από τους 10 Μεγάλους με κέρδη το 2009, τη χαμηλότερη απόδοση ιδίων κεφαλαίων κατέγραψαν οι Αφοί Βερόπουλοι (3,43% από 5,18%) και Καρφούρ Μαρινόπουλος (1,64% από 6,64%).
Στοιχεία ενεργητικού-παθητικού που ξεχωρίζουν:
Από τα στοιχεία ενεργητικού, ενδιαφέρον, μεταξύ άλλων, παρουσιάζουν η δυναμική διεύρυνση του συνόλου παγίου ενεργητικού των Μετρό (23,36%) και Μασούτης (21,56%), η δυναμική διεύρυνση του συνόλου απαιτήσεων της Καρφούρ Μαρινόπουλος (26,35%), ο διπλασιασμός του συνόλου διαθεσίμων των Σκλαβενίτης (99,89%) και Μάκρο (99,40%) -οι οποίες τελικά παρουσιάζουν τον υψηλότερο δείκτη άμεσης ρευστότητας (0,32 και 0,64, αντίστοιχα)- αλλά και η ταχεία αύξηση του συνόλου ενεργητικού της Μασούτης (15,21%).
Στην πλευρά του παθητικού, ξεχωρίζουν μεταξύ άλλων η αύξηση του συνόλου τραπεζικού δανεισμού των Μασούτης (27,82%) και Καρφούρ Μαρινόπουλος (20,08%), η υποχώρηση της καθαρής θέσης των Μάκρο (-22,70%) και Ατλάντικ (-22,62%), η διεύρυνση των υποχρεώσεων προς προμηθευτές της Α-Β Βασιλόπουλος κατά 23,93% (μετά από άνοδο πωλήσεων κατά 10,18%), αλλά και η υποχώρηση κατά 11,46% του συνόλου των πιστώσεων της αγοράς προς το Μάκρο.
