αρχίσουν και πάλι σκέψεις περί επένδυσης σε μετοχές του Χ.Α.Αξίζει όμως να αναλάβει κανείς το ρίσκο ειδικά εν μέσω της παρούσας κρίσης;
Κάποιος παλιός και πολύ έμπειρος χρηματιστής συνήθιζε να λέει: «Για να κερδίσεις στο Χρηματιστήριο, χρειάζονται τρία σωματικά προσόντα:
Πρώτον μυαλό, το οποίο έχει το μεγαλύτερο ποσοστό των επενδυτών.
Δεύτερον...γερό στομάχι για να αντέχεις τις διακυμάνσεις, το οποίο διαθέτει το 30% των επενδυτών και τρίτον «κωλοφαρδία» την οποία διαθέτει μόνο ενα πολύ μικρό ποσοστό των επενδυτών».
Το σωματικό προσόν της «κωλοφαρδίας» λοιπόν, δηλαδή της τύχης είναι το βασικό πλεονέκτημα στο χρηματιστηριακό παιχνίδι. Αν και υπο τις σημερινές συνθήκες αστάθειας και αιφνιδίων ανατροπών (πχ Αίγυπτος και ενδεχόμενο ντόμινο στον Αραβικό κόσμο) τελικά αυτό που χρειάζεται οπωσδήποτε είναι το γερό στομάχι για να αντέχουμε στις διακυμάνσεις.
Ας δούμε τι κινήσεις μας υπαγορεύουν το μυαλό, το στομάχι και η κωλοφαρδία σήμερα:
Το μυαλό
Αν βγάλουμε απο τη μέση την υπόθεση της Αιγύπτου και των κινδύνων που κρύβει, το 2011 θα μπορούσε να είναι ένα έτος ισχυρής ανάκαμψης του ελληνικού χρηματιστηρίου. Οι αγορές προεξοφλούν κατά ενα εξάμηνο περίπου τις εξελίξεις και αυτό που φαίνεται τώρα είναι οτι σε έξι μήνες το πολύ – ίσως και πολύ νωρίτερα- η Ευρωαική Ένωση θα έχει ξεπεράσει την κρίση του χρέους. Θα έχουν ληφθεί οι αποφάσεις για επιμήκυνση του χρέους της Ελλάδας και της Ιρλανδίας, θα έχει σχηματοποιηθεί ο μόνιμος μηχανισμός στήριξης, θα έχει περιγραφεί το σύστημα επαναγοράς ομολόγων απο τις υπερχρεωμένες χώρες, θα έχουν περάσει οι μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα και θα έχουν συμφωνηθεί οι απαιτήσεις της Γερμανίας για ενιαία φορολογική αντιμετώπιση των επιχειρήσεων και των ιδιωτών, για ενσωμάτωση των ορίων του ελλείμματος στα εθνικά Συντάγματα, για επιμήκυνση των ορίων συνταξιοδότησης. Εφόσον όλα ατά έχουν γίνει, ο κίνδυνος πτώχευσης θα έχει εκμηδενισθεί και η Ευρώπη θα προχωράει στη δεύτερη φάση της οικονομικής ενοποίησης, έχοντας ικανοποιήσει με τις αποφάσεις της τις αγορές.
Καθώς το ελληνικό χρηματιστήριο έχει δεχθεί ισχυρότατες πιέσεις πέρυσι και βρίσκεται σε σχετικά πολύ χαμηλό επίπεδο τιμών - η σχέση τιμής ελληνικών μετοχών με τις γερμανικές ήταν σε νορμάλ εποχές 1 προς 2,5 και έχε γίνει 1 προς 4,5 – είναι λογικά αναμενόμενο οτι όταν η ισορροπία αποκατασταθεί οι ελληνικές μετοχές θα ανέβουν σημαντικά. Το ενδεχόμενο να πέσουν οι γερμανικές είναι μικρότερο.
Ένας ακόμη λόγος που το ελληνικό χρηματιστήριο μπορεί να ανέβει είναι οτι θα αποτελεί μια προοπτική με πολύ καλές αποδόσεις για πλήθος ξένων επενδυτικών κεφαλαίων τα οποία θα προσπαθούν να μετακινήσουν τα χρήματα τους απο τις αγορές ομολόγων όπου φαίνεται οτι το «πάρτυ» έχει τελειώσει κυρίως εξαιτίας της αναμενόμενης ανόδου των ευρωπαικών επιτοκίων.
Εαν αυτές οι συνθήκες ισχύσουν, τότε μπορούμε να περιμένουμε οτι τουλάχιστον οι καλές ελληνικές εταιρίες, αυτές που έχουν προοπτικές ανάπτυξης, θα υπεραποδώσουν σε σχέση με τον δείκτη ο οποίος επίσης αναμένεται να κινηθεί ανοδικά. Ένας τελευταίος αλλά σημαντικός παράγοντας για την αύξηση των τιμών των ελληνικών μετοχών θα είναι οτι οι πωλητές έχουν ουσιαστικά «ξεφορτώσει» τις μετοχές τους και οτι οι αγοραστές δεν έχουν ακόμη κινηθεί μαζικά. Αυτά λέει το μυαλό. Ας δούμε τι λέει το «στομάχι» :
Το στομάχι
Ο επενδυτής θα πρέπει μέσα στο διάστημα των επόμενων έξι μηνών να αντέξει τις διακυμάνσεις που θα δημιουργούν οι καθυστρήσεις και οι ανατροπές. Καθυστερήσεις μπορεί να υπάρξουν στις αποφάσεις της Ευρωαικής Ένωσης αφού δεν είναι καθόλου βέβαιον οτι οι ευρωπαικές κυβερνήσεις θα καταφέρουν να ενσωματώσουν στα Συντάγματα τους τις απαιτήσεις της Γερμανίας. Οι αποφάσεις της ΕΕ χρειάζονται ομόφωνη ψήφιση απο όλες τις χώρες και σε πολλές περιπτώσεις απαιτείται έγκριση απο τα εθνικά κοινοβούλια. Κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί εν μία νυκτί. Θα χρειαστεί προσπάθεια απο τις κυβερνήσεις και αποδοχή απο τους λαούς και αυτό παίρνει χρόνο και δεν είναι ποτέ βέβαιον, αν και είναι πολύ πιθανόν τελικά όλα να γίνουν αποδεκτά. Πιστεύω οτι ακόμη και αν υπάρξουν δυσκολίες, τελικά είτε τα μέτρα θα περάσουν, ή η Γερμανία θα βάλει νρό στο κρασί της και κάποια κοινώς αποδεκτή λύση θα βρεθεί.
Γερό στομάχι επίσης χρειάζεται για να αντιμετωπίσει ο επενδυτής τις διεθνείς εξελίξεις, όπως αυτές που προδιαγράφονται με την επανάσταση στις Αραβικές χώρες. Υπάρχει ο κίνδυνος επέκτασης των επεναστάσεων σε όλες τις καταπονημένες απο δικτατορίες χώρες του Αραβικού κόσμου, υπάρχει κίνδυνος ελέγχου των επαναστατημένων χωρών απο ισλαμιστικές οργανώσεις, υπάρχει κίνδυνος ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή. Αυτά δεν είναι αστεία, είναι σοβαρότατες γεωπολιτικές εξελίξεις με άμεσες συνέπειες τόσο στην ασφάλεια της Ευρώπης όσο και στο διεθνές εμπόριο και την παγκόσμια οικονομία, δεδομένου οτι η Μέση Ανατολή και ο Αραβικός κόσμος ελέγχουν τα παγκόσμια ενεργειακά αποθέματα. Βεβαίως θα υπάρξει διαρκής και μεγάλη προσπάθεια απο τις ευρωπαικές χώρες να αποκατασταθεί η ηρεμία σε αυτές τις περιοχές και να αναρριχηθούν στις ηγεσίες των χωρών αυτών ήπιες πολιτικές δυνάμεις, αντί των ισλαμιστών. Όμως τίποτε δεν είναι βέβαιον. Κι για αυτό, το γερό στομάχι είναι απαραίτητο «επενδυτικό εργαλείο».
και η... κωλοφαρδία
Τέλος, όπως έλεγε ο παλιός χρηματιστής, για να κερδίσουμε στο χρηματιστήριο χρειάζεται και κωλοφαρδία, μια μορφή της οποίας είναι η εξής: Υπο αυτές τις ασταθείς συνθήκες ο ρόλος της Ελλάδας στην περιοχή αναβαθμίζεται σημαντικά και οι ευρωπαίοι εταίροι θεωρώντας οτι εμείς είμαστε το προπύργιο της Δύσης στη Μέση Ανατολή και τον Αραβικό κόσμο - και δεδομένου οτι έχουμε ώς τώρα επιδείξει καλή συμπεριφορά με το μνημόνιο και πληρώνουμε τα χρέη μας - μας υποστηρίζουν οικονομικά με περισσότερη αποφασιστικότητα απο ότι έκαναν μέχρι σήμερα. Μας επιμηκύνουν κατά τριάντα ή σαράντα χρόνια μεγάλο μέρος του παλιού και ολόκληρο το νέο χρέος, μας βοηθάνε στην επαναγορά ομολόγων, αυξάνουν τις ενισχύσεις για την ανάπτυξη και μας παρέχουν στρατιωτική και πολιτική υποστήριξη. Σε αυτή την περίπτωση, μπορούμε να πούμε οτι για μια ακόμη φορά στα τελευταία 3.000 χρόνια, ο «Απο Μηχανής Θεός» της Ελλάδας έκανε την εμφάνιση του και μας έσωσε την υστάτη στιγμή.
Αν τώρα κάποιος πιστεύει όλα αυτά τα σενάρια, και νοιώθει οτι διαθέτει το μυαλό, το στομάχι και την κωλοφαρδία για να επενδύσει σε ελληνικές μετοχές, τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή.
Γ.Νικολόπουλος
