F. Times για ευρωκρίση: "Ποιο 1929, έρχεται Μεσαίωνας"!

Με τα πιο μελανά χρώματα περιγράφεται το οικονομικό μέλλον της ΕΕ σε άρθρο των Financial Times, που εκτιμά ότι οδεύουμε προς έναν νέο Μεσαίωνα.

"Πριν από τέσσερα χρόνια, παρέθεσα στη...στήλη μου τις εκτιμήσεις ενός γνωστού μου χρηματιστή, ο οποίος παρομοίαζε τις τότε οικονομικές προοπτικές με το 1929. Πριν από λίγες εβδομάδες με πήρε τηλέφωνο και μου είπε: "Ξέχνα το 1929, εδώ έρχεται Μεσαίωνας".
Οι απόψεις του ακούγονται ακραίες και οφείλω να αναφέρω ότι ο φίλος μου είναι ορκισμένος εχθρός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όσων σχετίζονται με αυτήν, και αντιμετωπίζει την προοπτική διάλυσης του ευρώ με ανατριχιαστική ευχαρίστηση. Ανεξάρτητα από αυτό όμως, η πρώτη του εκτίμηση ήταν σίγουρα σωστή", σημειώνει ο αρθρογράφος της εφημερίδας και συνεχίζει:

"Η τρέχουσα οικονομική συρρίκνωση, σύμφωνα με τις επίσημες προβλέψεις για την Βρετανία, θα είναι χειρότερη από του Μεγάλου Κραχ, ακόμη κι αν θεωρήσουμε ότι το ευρώ θα κρατηθεί στη ζωή. Πιθανόν να εμπεριέχει μεγαλύτερη αθροιστική απώλεια παραγωγής για την βρετανική οικονομία. Κάποιοι προβλέπουν ότι το πραγματικό εισόδημα θα είναι χαμηλότερο το 2015 απ’ όσο ήταν το 2002. Αντιθέτως, στην περίοδο 1929-39, οι πραγματικοί μισθοί είχαν αυξηθεί κατά 10% και κάτι παραπάνω, σύμφωνα με την ακαδημαϊκή ιστοσελίδα measuringworth.com".
Ο Μεσαίωνας, βεβαίως, όπως τονίζει ο συντάκτης, ήταν μια εντελώς διαφορετική περίοδος. Όμως ο στόχος τέτοιων συγκρίσεων δεν είναι να αποδείξουμε ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται, αλλά να διευρύνουμε την αντίληψή μας για τα εφικτά σενάρια.
Όπως μεταφέρει από το εν λόγω άρθρο το euro2day.gr:
"Οι επιπτώσεις της κατάρρευσης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, δεν μπορούν να υπολογιστούν επακριβώς επιστημονικά. Όμως από την αρχή μέχρι το τέλος της πρώτης χιλιετίας μετά Χριστόν, σύμφωνα με τον ιστορικό οικονομολόγο Angus Maddison, η οικονομία της δυτικής Ευρώπης συρρικνώθηκε κατά το ένα τέταρτο και η οικονομία της Ιταλίας σχεδόν κατά το ήμισυ.
Το τι σήμαινε αυτό για τη Βρετανία, το περιγράφει ο ιστορικός της Οξφόρδης, Bryan Ward-Perkins: Όταν αποχώρησαν οι Ρωμαίοι το 410 μ.Χ., τα αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι η οικονομία διολίσθησε σε πολύ πιο πρωτόγονο επίπεδο από εκείνο όπου βρισκόταν κατά την έλευσή τους, 400 χρόνια πριν.
Ο λόγος είναι ξεκάθαρος. Όσο πιο περίπλοκη και ειδικευμένη γίνεται μια οικονομία, τόσο πιο αβοήθητοι μένουν οι πολίτες όταν διαλυθεί. Οι Ρωμαίοι εισήγαγαν ένα υψηλό επίπεδο ειδίκευσης στη Βρετανία και στη συνέχεια την πήραν πίσω.
Οι παραλληλισμοί μοιάζουν μάλλον υπερβολικοί. Όμως το μοντέλο της περιοδικής κατάρρευσης προκύπτει εμφανώς στο μακροχρόνιο ιστορικό αρχείο.
Ο Ian Morris του Stanford University, έχει υπολογίσει έναν δείκτη κοινωνικής εξέλιξης κοινωνιών κατά τα τελευταία 14.000 χρόνια. Εμφανίζεται σε αυτόν επίμονα (τουλάχιστον μέχρι την σύγχρονη εποχή) η τάση των κοινωνιών να "σκάνε" όταν φτάνουν σε ένα συγκεκριμένο σημείο.
Συνοπτικά, κατατάσσει τις κοινωνίες με βάση 4 κριτήρια: αξιοποίηση πόρων (τροφή, καύσιμα και ενέργεια), οργάνωση (όπως προκύπτει από το μέγεθος της κοινωνίας), επικοινωνία και πολεμική δυνατότητα. Σε ένα συγκεκριμένο σημείο του δείκτη, οι κοινωνίες φτάνουν στο αδιαχώρητο, με μεγάλα προσκόμματα που προκύπτουν είτε από πόλεμο, είτε από ασθένειες, από ελλείψεις πόρων ή περιβαλλοντική επιδείνωση.
Η αναρρίχηση του δείκτη λίγο πάνω από το 40 αποδείχθηκε ζενίθ τόσο για την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία όσο και την κινεζική Δυναστεία των Σονγκ περί το 1.100 μ.Χ.
Όμως από το 1700 στην Δύση και το 1800 στην Ανατολή, ο δείκτης άρχισε να ξεφεύγει από την κλίμακα. Το τωρινό του επίπεδο ξεπερνά τις προηγούμενες "οροφές" κατά πολύ. Το κατά πόσον δημιουργείται πλέον ένα νέο "ζενίθ" ή απλώς ξεπεράσαμε το "παράδοξο της κοινωνικής εξέλιξης" όπως το αποκαλεί ο Καθηγητής Morris, μένει να αποδειχθεί.
Αυτό που μπορούμε να πούμε με κάποια σιγουριά, όμως, είναι ότι σε καμία περίπτωση δεν αποδεικνύονται εξοντωτικές όλες οι οικονομικές καταστροφές. Το ΑΕΠ της Κίνας έχει εκτιναχθεί και καταρρεύσει αρκετές φορές στην μακρά ιστορία της: Πιο πρόσφατα συρρικνώθηκε 12% μεταξύ 1820 και 1870 και ξανά σχεδόν 20% μεταξύ της αρχής του α΄παγκοσμίου πολέμου και της επανάστασης του 1949. Δείτε όμως πού βρίσκεται σήμερα…
Η ρωσική οικονομία επίσης συρρικνώθηκε με το δραματικό ποσοστό 40% στα 8 χρόνια μετά την κατάρρευση του Κομμουνισμού. Στην συνέχεια ήλθε η άνθιση λόγω εμπορευμάτων και πετρελαίου και σήμερα η Ρωσία είναι εκείνη που δανείζει κεφάλαια στη Δύση.
Τέλος, θέλω να τονίσω ότι το πιο χρήσιμο στοιχείο τέτοιων ερευνών είναι ότι τίποτα δεν δίνει καλύτερη αίσθηση των αναλογιών, από την μακροπρόθεσμη εικόνα.
Κατά τον Ward-Perkins, η μεσαιωνική Βρετανία επανέκτησε τα προ-Ρωμαϊκά επίπεδα ανάπτυξης μετά τον 8ο αιώνα. Σε αυτή την βάση, θα πρέπει να περάσουν 300 χρόνια από μια σημερινή μεσαιωνικού τύπου κατάρρευση, για να επιστρέψει η ανάπτυξη στα επίπεδα του αγγλικού Εμφυλίου.
Αν το ευρώ καταρρεύσει, θα είναι πολύ κακή εξέλιξη. Σίγουρα όμως, δεν θα είναι τόσο κακή όσο η προαναφερόμενη…".