Έντονη ανησυχία επικρατεί στο πιστωτικό σύστημα από την «εκρηκτική» άνοδο που καταγράφουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια τους τελευταίους μήνες, με αποτέλεσμα ο σχετικός δείκτης να προσεγγίζει στο τέλος Μαρτίου το 20% επί του συνόλου των χορηγήσεων. Πρακτικά η εξέλιξη αυτή συνεπάγεται ότι στο τέλος Μαρτίου το...σύνολο των μη εξυπηρετούμενων δανείων προσεγγίζει τα 50 δισ. ευρώ.
Τα «επίσημα» στοιχεία της ΤτΕ σταματούν τον Σεπτέμβριο του 2011 όταν ο σχετικός δείκτης είχε διαμορφωθεί στο 14,7% του συνόλου από 10,5% στο τέλος του 2010, με αποτέλεσμα το σύνολο των μη εξυπηρετούμενων δανείων να ξεπερνά τα 37 δισ. ευρώ. «Σχεδόν ένα στα πέντε δάνεια δεν εξυπηρετείται» τονίζει έμπειρος τραπεζίτης και προσθέτει ότι περισσότερα από 10 δισ. ευρώ νέα κόκκινα δάνεια προστέθηκαν στο σύστημα το τελευταίο τρίμηνο του 2011 και το πρώτο τρίμηνο του 2012».
Ο ίδιος μάλιστα επισημαίνει ότι το ποσοστό των «κόκκινων» δανείων στην Ελλάδα αποτελεί το υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, υπερβαίνοντας ακόμη και αυτό της Ιρλανδίας, που εφαρμόζει επίσης πρόγραμμα σταθερότητας και το χρέος των ιδιωτών είναι από τα υψηλότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Είναι προφανές ότι το δύσκολο εξάμηνο που μεσολάβησε από τον Σεπτέμβριο του 2011, με την εκτίναξη της ανεργίας στον ιδιωτικό τομέα, τις μειώσεις αποδοχών στο Δημόσιο και την εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου, έχει οδηγήσει στην περαιτέρω ενίσχυση των επισφαλειών, που υπολογίζεται ότι προσεγγίζουν πλέον το 20%, παρά τα προγράμματα αναχρηματοδότησης που εφαρμόζουν οι τράπεζες.
Η εξέλιξη αυτή των «κόκκινων» δανείων είναι δυστυχώς χειρότερη από την εκτίμηση των τραπεζιτών πριν από ένα χρόνο περίπου, η οποία προέβλεπε τον ρυθμό αύξησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο 1% ανά τρίμηνο. Ως εκ τούτου, τραπεζικοί παράγοντες εκτιμούν ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια προσέγγισαν το 17% στο τέλος του 2011 με το σύνολό τους να υπερβαίνει τα 40 δισ. ευρώ και το 20% στο πρώτο τρίμηνο του 2012.
Στο τέλος Σεπτεμβρίου του 2011 τη μεγαλύτερη επιδείνωση καταγράφουν τα καταναλωτικά δάνεια που στο τέλος του εννεαμήνου αυξήθηκαν στο 26,4% από 20% τον Δεκέμβριο του 2010, ξεπερνώντας τα 9 δισ. ευρώ στο σύνολο των 35 δισ. ευρώ. Προβληματισμό προκαλεί η αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων τόσο για τα επιχειρηματικά όσο και για τα στεγαστικά. Συγκεκριμένα στο τέλος Σεπτεμβρίου το 13% των επιχειρηματικών δανείων δεν εξυπηρετείται έναντι 8,8% στο τέλος του 2010, ανεβάζοντας τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στα 16 δισ. ευρώ στο σύνολο των 123 δισ. ευρώ που είναι το χαρτοφυλάκιο των επιχειρηματικών δανείων.
Τα «κόκκινα» στεγαστικά αυξήθηκαν στο 14% του συνόλου των δανείων της κατηγορίας από 10,3% εννέα μήνες νωρίτερα, ανεβάζοντας τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια πάνω από τα 11 δισ. ευρώ στο σύνολο των 79 δισ. ευρώ που ήταν την περίοδο εκείνη το χαρτοφυλάκιο της στεγαστικής πίστης.
Η κατάσταση θα ήταν σαφώς χειρότερη εάν δεν υπήρχαν και οι μαζικές ρυθμίσεις δανείων από πλευράς των τραπεζών. Οι ρυθμίσεις των δύο τελευταίων χρόνων, που υπολογίζεται ότι έχουν εφαρμοστεί στο 25% του δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών, συμβάλλουν στη συγκράτηση των δανείων που δεν εξυπηρετούνται, αλλά ταυτόχρονα υποκρύπτουν αφανείς επισφάλειες που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, φθάνουν το 25%.
Ξεκάθαρη πάντως εικόνα αναμένεται να υπάρξει στο τέλος Απριλίου όταν η ΤτΕ θα ανακοινώσει το ύψος των κεφαλαιακών αναγκών των ελληνικών τραπεζών μετά τη συμμετοχή τους στο PSI και βεβαίως μετά το πόρισμα της Blackrock για την ποιότητα των χαρτοφυλακίων δανείων. Πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι τα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα στην προσπάθειά τους να θωρακίσουν τους ισολογισμούς από τις συνέπειες των κόκκινων δανείων, έχουν προχωρήσει στον σχηματισμό μαζικών προβλέψεων της τελευταία τριετία, με το σύνολό τους να υπερβαίνει για το εξεταζόμενο διάστημα τα 10 δισ. ευρώ.
Κ. Παπαγρηγόρης
