Περισσότερη δικαιοσύνη στην κατανομή των βαρών από τη φορολογία εισοδήματος και ακινήτων φέρνει η φορολογική μεταρρύθμιση που σχεδιάζει η κυβέρνηση, ενώ καταργείται η φυλάκιση για χρέη προς το Δημόσιο.
Ταυτόχρονα, όμως, οι αλλαγές κρύβουν και σημαντικές παγίδες: το νέο περιουσιολόγιο θα γίνει «βραχνάς» για όσους έχουν... έφεση στη φοροδιαφυγή, ενώ μεγάλη θα είναι η αύξηση του κόστους θέρμανσης των νοικοκυριών λόγω εξίσωσης των ειδικών φόρων στο πετρέλαιο θέρμανσης και στο ντίζελ κίνησης.
Ο υφυπουργός Οικονομικών Γιώργος Μαυραγάνης αποκάλυψε από το βήμα της Βουλής τις βασικές κατευθύνσεις για τη μεταρρύθμιση, αλλά τον τελευταίο λόγο πριν οριστικοποιηθούν οι αποφάσεις θα έχει η τρόικα, γι’ αυτό και ο αρμόδιος για τα δημόσια έσοδα υφυπουργός απέφυγε να μπει σε λεπτομέρειες πριν ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση με τους εκπροσώπους των πιστωτών μας. Βέβαιο είναι, πάντως, ότι θα προωθηθούν πέντε μεγάλες αλλαγές στο φορολογικό μας σύστημα:
1. Η φορολογική κλίμακα, με τα εννέα εισοδηματικά «σκαλοπάτια» και τους ισάριθμους συντελεστές φορολόγησης (από μηδέν έως 45%), θα απλοποιηθεί και θα αυξηθεί το αφορολόγητο όριο. Στόχος της κυβέρνησης είναι να φτάσει το αφορολόγητο από τα 5.000 στα 8.000 ευρώ και να μειωθούν οι συντελεστές σε τέσσερις ή πέντε. Αυτό σημαίνει ότι όσοι έχουν εισοδήματα μέχρι 8.000 ευρώ θα απαλλαγούν από φορολογική επιβάρυνση έως και 300 ευρώ.
Ομως είναι πολύ πιθανό ότι η νέα κλίμακα θα φέρει αυξημένες επιβαρύνσεις στα θεωρούμενα ως μεσαία εισοδήματα, δηλαδή μέχρι τα 20.000-25.000 ευρώ, ώστε να αντισταθμιστεί η απώλεια εσόδων που θα υπάρξει από την ελάφρυνση των ασθενέστερων. Εξάλλου, πρόσθετη επιβάρυνση θα φέρει και η επανεξέταση από μηδενική βάση όλων των φοροαπαλλαγών (εκπτώσεις φόρου για δαπάνες, όπως τα ενοίκια, τα ιατρικά έξοδα κ.ά.).
Η κυβέρνηση, παρ’ ότι έχει αναλάβει τη δέσμευση να εξαλείψει εντελώς τις απαλλαγές αυτές και να τις αντικαταστήσει με απευθείας εισοδηματικές ενισχύσεις σε όσους έχουν ανάγκη, θα προσπαθήσει να διατηρήσει στη διαπραγμάτευση με την τρόικα ορισμένες από τις ισχύουσες εκπτώσεις φόρου ή να τις συνδέσει με το ύψος του εισοδήματος, ώστε να επωφελούνται μόνο όσοι δηλώνουν χαμηλά εισοδήματα.
2. Μια μεγάλη αλλαγή που έχει στόχο να «πρεσάρει» όσους διατηρούν αδήλωτα εισοδήματα είναι η εφαρμογή του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου το 2013. Ολοι οι φορολογούμενοι θα κληθούν να δηλώσουν την κινητή και ακίνητη περιουσία τους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, και για όποιον δεν συμμορφωθεί και δεν δηλώσει την περιουσία του, εκτός από τις χρηματικές ποινές, θα προβλεφθεί και αυστηρή ποινή μέσω θέσπισης ποινικού αδικήματος, όπως τονίζει ο κ. Μαυραγάνης.
Μετά την αρχική δήλωση περιουσίας, όλες οι μεταβολές που θα γίνονται (απόκτηση ακινήτου, αύξηση καταθέσεων κ.ά.) θα πρέπει να δικαιολογούνται από τα εισοδήματα που έχουν δηλωθεί, αλλιώς ο φορολογούμενος θα βρίσκεται αντιμέτωπος με πρόσθετους φόρους.
3. Από το 2013 το ειδικό τέλος στα ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα και ο Φόρος Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ) καταργούνται και στη θέση τους επιβάλλεται ένας ενιαίος φόρος κατοχής ακινήτων με συντελεστές προοδευτικά αυξανόμενους ανάλογα με τη συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας. Ανοιχτό παραμένει το ενδεχόμενο να εξαιρεθεί του φόρου κατοχής η πρώτη κατοικία, εφόσον η αξία της δεν υπερβαίνει κάποιο όριο. Επίσης, το σύστημα των αντικειμενικών αξιών θα επεκταθεί ώστε να καλύψει όλα τα ακίνητα, ενώ εξετάζεται μείωση του φόρου μεταβίβασης ακινήτων. Εξετάζεται επίσης η επιβολή φόρου υπεραξίας στις πωλήσεις ακινήτων, χωρίς να υπολογίζεται ο πληθωρισμός που έχει μεσολαβήσει μεταξύ αγοράς και πώλησης.
4. «Τσουχτερό» θα γίνει από αυτή τη σεζόν το κόστος θέρμανσης των κατοικιών, καθώς η αύξηση του φόρου στο πετρέλαιο θέρμανσης στο ίδιο επίπεδο με τον ειδικό φόρο του πετρελαίου κίνησης φέρνει αυξημένο λογαριασμό περίπου κατά 50% για τα νοικοκυριά. Η κυβέρνηση θα καθιερώσει επίδομα θέρμανσης, υψηλότερο για όσους ζουν σε βόρειες περιοχές και έχουν χαμηλά εισοδήματα, το οποίο όμως δεν θα είναι αρκετά γενναιόδωρο, λόγω των δύσκολων συνθηκών, γι’ αυτό και εκτιμάται ότι αρκετά νοικοκυριά μεσαίας εισοδηματικής τάξης θα υποστούν σοβαρή επιβάρυνση.
5. Τέλος, σημαντική μεταβολή έρχεται στη μεταχείριση όσων χρωστούν στο Δημόσιο, οι οποίοι σήμερα αντιμετωπίζουν τις ίδιες ποινικές κυρώσεις με τους φοροφυγάδες. Εφόσον για τη φοροδιαφυγή θα υπάρχει ξεχωριστή ποινική τιμωρία -τονίζει ο κ. Μαυραγάνης- η ποινικοποίηση των χρεών από φόρους λειτουργεί στην πράξη ως προσωποκράτηση, πράγμα που αντίκειται στην ισότιμη σχέση πολιτείας και φορολογούμενου.
Σε ό,τι αφορά τα μέτρα διασφάλισης των συμφερόντων του Δημοσίου, η κυβέρνηση δεσμεύεται να τα επανεξετάσει, ώστε να μην οδηγούνται οι επιχειρήσεις σε κλείσιμο εξαιτίας αυτών των μέτρων (όπως, για παράδειγμα, συμβαίνει όταν «παγώνουν» οι λογαριασμοί μιας επιχείρησης με οφειλές, με αποτέλεσμα να «στραγγαλίζεται» οικονομικά).
