Προβληματισμός και ανησυχία των ευρωπαίων ηγετών για τις αποσχιστικές τάσεις και την πιθανή αποχώρηση της Βρετανίας.
Προβληματισμένη για την πορεία αλλά και για τις «βασικές της αρχές» εμφανίστηκε η διεθνής πολιτική, οικονομική και επιχειρηματική κοινότητα στο εφετινό Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ. Εμφανίστηκε επίσης με... υπαρξιακές αναζητήσεις και με μια διάθεση απολογητική και συγκαταβατική, που εξέφρασαν κάποιοι εκπρόσωποι του χρηματοοικονομικού κλάδου, που θεωρείται ως «βασικός ένοχος» για την παγκόσμια κρίση. Το θέμα της εφετινής διοργάνωσης ήταν άλλωστε κάπως αντιφατικό: «Δυναμική ανθεκτικότητα σε έναν ευμετάβλητο κόσμο». Οπως εύστοχα παρατήρησε ο ανταποκριτής του BBC στο Νταβός Γιορν Μάντσλιν, «κανείς δεν μιλά για "ανθεκτικότητα" όταν όλα πηγαίνουν καλά».
Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος ήταν για άλλη μια φορά η Ευρώπη. Τη φορά αυτή όχι μόνο εξαιτίας της κρίσης που επιμένει, αλλά και εξαιτίας της πρώτης οικειοθελούς αποχώρησης από την ΕΕ που διαγράφεται στον ορίζοντα. Για να το πει κανείς πιο σκληρά, αντί να πανηγυρίζει η Ενωση για την ένταξη του 28ου μέλους της - της Κροατίας -, ανησυχεί για την πιθανή αποχώρηση της Βρετανίας. Και ουδείς μιλά για την άρση των διαπραγματεύσεων ένταξης που αποφάσισε πρόσφατα η Ισλανδία.
Τέλος πάντων, αναφορικά με την πιθανότητα διεξαγωγής δημοψηφίσματος στη Βρετανία αίσθηση προκάλεσαν αναφορές, δυστυχώς εκ διαμέτρου αντίθετες. Μία του γνήσιου ευρωπαϊστή ιταλού πρωθυπουργού Μάριο Μόντι, που κάλεσε τους Βρετανούς να αναλογιστούν τα οφέλη που αποκομίζουν από τη συμμετοχή τους στην ΕΕ, προσθέτοντας ότι «η Ενωση χρειάζεται πρόθυμα κράτη-μέλη». Και μία της κρυπτοεθνικίστριας Ανγκελα Μέρκελ, η οποία μίλησε για «έντιμο συμβιβασμό» με τη Βρετανία, ανησυχώντας «μήπως οι Συντηρητικοί με την πολιτική τους προσδώσουν στη χώρα τους ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην ευρωπαϊκή κοινή αγορά», όπως έγραψε ο «Guardian». Οσο για τον βρετανό πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον επανέλαβε την ιδέα του για μια Ευρώπη α λα καρτ: «Πολιτική ένωση με ένα κοστούμι για όλους δεν γίνεται» είπε χαρακτηριστικά.
Κατά τα άλλα, στο εφετινό Νταβός μοιάζει να κλονίστηκε για πρώτη φορά η ευλαβική προσήλωση της διεθνούς κοινότητας στις «αρχές και τις αρετές» της λιτότητας ως μεθόδου εξαγνισμού των οικονομιών και επιστροφής τους στον ενάρετο δρόμο. Η γερμανίδα καγκελάριος, βεβαίως, με το βλέμμα στραμμένο στις εκλογές του ερχόμενου Σεπτεμβρίου έβαλε τη λιτότητα ως αστερίσκο (και ως προϋπόθεση) για τη «διόρθωση των ανισορροπιών μεταξύ των ευρωπαϊκών οικονομιών». Αντίθετα, η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ και μεγαλοστελέχη του Ταμείου έβαλαν αστερίσκους στη λιτότητα, διαπιστώνοντας ότι δεν αποδίδει τα αναμενόμενα. «Οι επιπτώσεις των σχεδίων λιτότητας επί της ανάπτυξης είναι πιο ισχυρές από όσο είχαμε προβλέψει πριν από τρία-τέσσερα χρόνια» παραδέχθηκε η Λαγκάρντ.
Οι αστερίσκοι αυτοί είναι ποσοτικοί (πολύ αυστηρά δημοσιονομικά προγράμματα) και χρονικοί (πολύ σφιχτά χρονοδιαγράμματα των πολιτικών). Η Λαγκάρντ έβαλε επίσης τον παράγοντα της συλλογικής δράσης για την απόδοση των προγραμμάτων. «Δεν πρέπει μόνη της η Γαλλία, μόνη της η Ισπανία, μόνη της η Ελλάδα να πουν "είναι πολύ δύσκολο για μένα, θα καθυστερήσω λίγο". Είναι καλύτερο να το κάνουν συλλογικά, όλες οι κυβερνήσεις δηλαδή να διαθέσουν περισσότερο χρόνο παρά να προχωρούν με τόσο ταχύ βηματισμό» τόνισε.
Αστερίσκο στη λιτότητα έβαλε και ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι, σημειώνοντας ότι «αν και η δημοσιονομική εξυγίανση είναι αναπόφευκτη για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των επενδυτών, πρέπει να δεχθούμε ότι σε χώρες όπως η Ελλάδα ή η Ισπανία η λιτότητα βραχυπρόθεσμα είναι αντιαναπτυξιακή». Ο Ντράγκι απογοήτευσε επειδή δεν σήκωσε το γάντι που του πέταξε η Μέρκελ, λέγοντας ότι «οι Κεντρικές Τράπεζες δεν μπορούν να λύσουν τα προβλήματα που δημιούργησαν τα λάθη των πολιτικών».
Πρέπει να σημειωθεί πάντως ότι ακόμη και η Μέρκελ έβαλε έναν μικρό αστερίσκο στη λιτότητα. Αναφερόμενη στην ανεργία των νέων στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία, είπε ότι «ίσως είναι αναγκαίο στις χώρες αυτές να ληφθούν μεταβατικά μέτρα ώσπου να λειτουργήσουν οι μεταρρυθμίσεις».
Δηλητηριώδη βέλη κατά του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος εκτόξευσαν αρκετοί ομιλητές στα πάνελ. Και την αρχή την έκανε την πρώτη κιόλας ημέρα των εργασιών ο υπ' αριθμόν 2 αξιωματούχος του ΔΝΤ, Τσου Μιν. Ο Τσου διαπίστωσε ότι «ο κλάδος στο σύνολό του είναι ακόμη πολύ μεγάλος και καταλαμβάνει υπερβολικά μεγάλο μερίδιο στην παγκόσμια οικονομία». Κάποιοι τραπεζίτες που μετείχαν στο Φόρουμ - όσο και αν εκ προοιμίου ελέγχεται η σκοπιμότητά τους - εκφράστηκαν με ένα ενοχικό σύνδρομο για το πρόσφατο παρελθόν. Ο Τζέιμι Ντάιμον της JPMorgan Chase, για παράδειγμα, ζήτησε συγγνώμη από τους μετόχους της τράπεζάς του. Πολύ πιο αισιόδοξος, ο Λόιντ Μπλάνκφεϊν της κραταιάς Goldman Sachs εκτίμησε ότι «τα χειρότερα της κρίσης βρίσκονται πίσω μας». Ο αειθαλής ενενηκοντούτης Χένρι Κίσινγκερ δεν θα είχε λόγο να διαφωνήσει, αν δεν ανησυχούσε τόσο για μια πυρηνική κρίση στο Ιράν. Στο «ορατό μέλλον»...
