Η πρώτη φορά στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας που ο λαός εμπιστεύτηκε την τύχη του σε εκπρόσωπο του μεγαλύτερου κομμουνιστικού κόμματος της Ευρώπης, του ΑΚΕΛ, σημαδεύτηκε με δύο καταστροφές.
Αυτήν της έκρηξης στο Μαρί και την ακόμη χειρότερη, αυτήν της κατάρρευσης της κυπριακής οικονομίας και υπονόμευσης του χρηματοπιστωτικού...μοντέλου ανάπτυξης που συνέβαλε στο «κυπριακό θαύμα».
Ο Δ. Χριστόφιας ένας από τους συμπαθείς Κύπριους πολιτικούς, μεγάλωσε στα κομματικά γραφεία, σπούδασε στη Μόσχα την εποχή της Σοβιετικής Ενωσης και παρέμεινε σταθερός στρατιώτης του κόμματος και συνεπής στην ιδεολογία του. Ξεκινώντας από την ΕΔΟΝ, τη νεολαία του ΑΚΕΛ, στην οποία αναδείχθηκε γενικός γραμματέας (θέση την οποία διατήρησε μέχρι τα 44 χρόνια του), πριν διαδεχτεί στην ηγεσία του ΑΚΕΛ τον ιστορικό ηγέτη του κόμματος Εζεκία Παπαϊωάννου το 1988. Η διαχείριση του κόμματος και των πολυσχιδών επιχειρηματικών και λοιπών δραστηριοτήτων του ήταν εύκολη υπόθεση για τον Δ. Χριστόφια, που εξέπεμπε την αγνότητα και την καθαρότητα της Αριστεράς.
Ολα άλλαξαν όταν αποφάσισε ο Δ. Χριστόφιας να σπάσει την παράδοση του ΑΚΕΛ στήριξης τρίτων υποψηφίων και να διεκδικήσει ο ίδιος την προεδρία της Κύπρου, εγκαταλείποντας έτσι τη συνεργασία που είχε με το ΔΗΚΟ του Τ. Παπαδόπουλου. Ο Δ. Χριστόφιας φάνηκε ανέτοιμος και μάλλον ανήμπορος να επιτελέσει το δύσκολο έργο της διακυβέρνησης της χώρας του σε μια πολύ κρίσιμη στιγμή.
Ολα ίσως θα πήγαιναν πολύ καλύτερα εάν δεν ξεσπούσε η οικονομική κρίση στην Ελλάδα. Αυτή ήταν η κομβική στιγμή για την προεδρία Χριστόφια, που μέχρι τότε απλώς διαχειριζόταν μια οικονομία αποδοτική και ανερχόμενη και ως γνήσιος αριστερός ποτέ δεν σκέφθηκε το δημοσιονομικό μάζεμα.
Μετά την έκρηξη στο Μαρί, η επόμενη στιγμή που σφράγισε τη θητεία του αλλά και την τύχη της Κύπρου ήταν η απόφαση για το ελληνικό PSI στις 26 Οκτωβρίου 2011. Αδύναμος να κατανοήσει τις πολύπλοκες οικονομικές διεργασίες στην Ευρωζώνη, ευρισκόμενος σε πλήρη ρήξη με τον κεντρικό τραπεζίτη της Κύπρου Αθανάσιο Ορφανίδη, ο Κύπριος πρόεδρος δεν αντιλήφθηκε το βάρος που επωμιζόταν για τη χώρα του.
Η κυπριακή κυβέρνηση αποδέχθηκε την απόφαση για το ελληνικό PSI χωρίς καν να διαπραγματευθεί με την Ευρωζώνη τη συμπερίληψη και των κυπριακών τραπεζών στο πρόγραμμα ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών. Αυτή η εγκληματική αμέλεια οδήγησε πολύ απλά στην επιβάρυνση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος με το τερατώδες για τα κυπριακά μεγέθη ποσό των 4,5 δισ. ευρώ. Είχε προηγηθεί το ναυάγιο με τη Λαϊκή-Μαρφίν, για το οποίο και πάλι είχε κατηγορηθεί το Προεδρικό Μέγαρο για προνομιακές σχέσεις με τον επιχειρηματία Α. Βγενόπουλο.
Τον Μάιο του 2012 τα πράγματα άρχισαν να δυσκολεύουν για την Κύπρο, η οποία άρχισε να πιέζεται από τους εταίρους για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του τραπεζικού συστήματος αλλά και για διορθωτικές κινήσεις στην οικονομία.
Ο Δ. Χριστόφιας, γαλουχημένος με την (ιδεολογική) αφοσίωση στη Μόσχα και υπολογίζοντας ότι είναι δεδομένη και «αιώνια» η σχέση της Ρωσίας με την Κύπρο, δεν έδειξε να ανησυχεί. Στράφηκε στον (πρώην) σύντροφο Πούτιν ζητώντας δάνειο 5 δισ. ευρώ. Με το ποσό αυτό θα μπορούσαν να αναχρηματοδοτηθούν οι τράπεζες και έτσι να ξεφύγει τα δύσκολα η Κύπρος. Ο κ. Χριστόφιας και οι σύμβουλοί του πίστευαν ότι όπως είχε δοθεί πριν από λίγους μήνες ρωσικό δάνειο 2,5 δισ., έτσι εύκολα θα έφθαναν και τα 5 δισ. που είχε ανάγκη η Κύπρος.
Πέρασε ένα κρίσιμο διάστημα αλλά δεν υπήρχε ανταπόκριση από τη ρωσική πλευρά. Τα μηνύματα και οι ψυχρές δηλώσεις προφανώς δεν εκτιμήθηκαν όπως θα έπρεπε από τη Λευκωσία, που ζούσε στις ψευδαισθήσεις της Σοβιετικής Ενωσης. Δεν μπορούσε να αντιληφθεί τις αλλαγές που είχαν υπάρξει και στην ιδία τη Ρωσία. (Ολοι θυμούνται την αμηχανία που υπήρξε στον Β. Πούτιν και στο επιτελείο του όταν σε παλαιότερη συνάντησή του με τον Δ. Χριστόφια άκουγε τον Κύπριο Πρόεδρο με παιδικό ενθουσιασμό να εξυμνεί τη Σοβιετική Ενωση, με την οποία ως γνωστόν ο κ. Πούτιν ήθελε να κόψει κάθε δεσμό.)
Η τρόικα είχε ήδη εμφανιστεί στην Κύπρο και ενώ τα ΜΜΕ έστρεφαν τον φακό τους στην καλλίγραμμη Ρουμάνα που ήταν επικεφαλής, ο κλοιός στηνόταν γύρω από την Κύπρο. Το φθινόπωρο το περιοδικό «Σπίγκελ» δημοσίευσε εκτενές ρεπορτάζ για το καταφύγιο που προσέφερε η Κύπρος και οι τράπεζές της σε Ρώσους ολιγάρχες, με αναφορές σε σχετική έκθεση των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών. Αυτό ήταν το εναρκτήριο λάκτισμα για ένα μπαράζ δημοσιευμάτων σε όλο τον κόσμο που κατέτασσαν την Κύπρο στα κράτη εκείνα που αποτελούν το? βασίλειο της ρωσικής (και όχι μόνο) ολιγαρχίας.
Η αντίδραση ήταν άμεση από το Βερολίνο, καθώς εξεγέρθηκαν βουλευτές αλλά και η κυβέρνηση, προειδοποιώντας ότι δεν πρόκειται να εγκρίνουν σχέδιο διάσωσης της κυπριακής οικονομίας μέσω του οποίου οι Γερμανοί φορολογούμενοι θα χρηματοδοτούσαν τη διάσωση των Ρώσων ολιγαρχών. Η «παγίδα» είχε στηθεί.
Η Γερμανία και άλλες βορειοευρωπαϊκές χώρες δεν χώνεψαν ποτέ ότι η Κύπρος κατόρθωσε να μπει στην ΕΕ και στην Ευρωζώνη διατηρώντας αλώβητο ένα χρηματοπιστωτικό σύστημα που «αξιοποιούσε» το μαύρο χρήμα της Ανατολικής Ευρώπης. Και φαίνεται ότι είχαν αποφασίσει να πάρουν τη ρεβάνς. Οι διαπραγματεύσεις με την τρόικα γίνονταν όλο και πιο σκληρές, η οικονομική κατάσταση όλο και επιδεινωνόταν, αλλά ο Δ. Χριστόφιας είχε λάβει τις αποφάσεις του: δεν θα ήταν αυτός ένας κομμουνιστής πρόεδρος που θα υπέγραφε την «υποταγή» της χώρας του στο ΔΝΤ. Αν ήταν να γίνει αυτό, ας το έκανε ο διάδοχός του.
Ετσι άρχισε να ροκανίζει τον χρόνο μέχρι τις εκλογές όπου το ΑΚΕΛ αποφάσισε να έχει... συμβολική παρουσία με τον Σ. Μαλά. Μια επιλογή που ήταν σαφές ότι έδινε την προεδρία δώρο στον Νίκο Αναστασιάδη, ώστε να σκάσει στα χέρια του η βόμβα της χρεοκοπίας.
ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
- Η προεδρία του κ. Χριστόφια παρέλαβε μια οικονομία πλεονασματική από τα χέρια του Τάσσου Παπαδόπουλου και την παρέδωσε στο ..κακό της χάλι στον Νίκο Αναστασιάδη
Αυτήν της έκρηξης στο Μαρί και την ακόμη χειρότερη, αυτήν της κατάρρευσης της κυπριακής οικονομίας και υπονόμευσης του χρηματοπιστωτικού...μοντέλου ανάπτυξης που συνέβαλε στο «κυπριακό θαύμα».
Ο Δ. Χριστόφιας ένας από τους συμπαθείς Κύπριους πολιτικούς, μεγάλωσε στα κομματικά γραφεία, σπούδασε στη Μόσχα την εποχή της Σοβιετικής Ενωσης και παρέμεινε σταθερός στρατιώτης του κόμματος και συνεπής στην ιδεολογία του. Ξεκινώντας από την ΕΔΟΝ, τη νεολαία του ΑΚΕΛ, στην οποία αναδείχθηκε γενικός γραμματέας (θέση την οποία διατήρησε μέχρι τα 44 χρόνια του), πριν διαδεχτεί στην ηγεσία του ΑΚΕΛ τον ιστορικό ηγέτη του κόμματος Εζεκία Παπαϊωάννου το 1988. Η διαχείριση του κόμματος και των πολυσχιδών επιχειρηματικών και λοιπών δραστηριοτήτων του ήταν εύκολη υπόθεση για τον Δ. Χριστόφια, που εξέπεμπε την αγνότητα και την καθαρότητα της Αριστεράς.
Ολα άλλαξαν όταν αποφάσισε ο Δ. Χριστόφιας να σπάσει την παράδοση του ΑΚΕΛ στήριξης τρίτων υποψηφίων και να διεκδικήσει ο ίδιος την προεδρία της Κύπρου, εγκαταλείποντας έτσι τη συνεργασία που είχε με το ΔΗΚΟ του Τ. Παπαδόπουλου. Ο Δ. Χριστόφιας φάνηκε ανέτοιμος και μάλλον ανήμπορος να επιτελέσει το δύσκολο έργο της διακυβέρνησης της χώρας του σε μια πολύ κρίσιμη στιγμή.
Ολα ίσως θα πήγαιναν πολύ καλύτερα εάν δεν ξεσπούσε η οικονομική κρίση στην Ελλάδα. Αυτή ήταν η κομβική στιγμή για την προεδρία Χριστόφια, που μέχρι τότε απλώς διαχειριζόταν μια οικονομία αποδοτική και ανερχόμενη και ως γνήσιος αριστερός ποτέ δεν σκέφθηκε το δημοσιονομικό μάζεμα.
Μετά την έκρηξη στο Μαρί, η επόμενη στιγμή που σφράγισε τη θητεία του αλλά και την τύχη της Κύπρου ήταν η απόφαση για το ελληνικό PSI στις 26 Οκτωβρίου 2011. Αδύναμος να κατανοήσει τις πολύπλοκες οικονομικές διεργασίες στην Ευρωζώνη, ευρισκόμενος σε πλήρη ρήξη με τον κεντρικό τραπεζίτη της Κύπρου Αθανάσιο Ορφανίδη, ο Κύπριος πρόεδρος δεν αντιλήφθηκε το βάρος που επωμιζόταν για τη χώρα του.
Η κυπριακή κυβέρνηση αποδέχθηκε την απόφαση για το ελληνικό PSI χωρίς καν να διαπραγματευθεί με την Ευρωζώνη τη συμπερίληψη και των κυπριακών τραπεζών στο πρόγραμμα ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών. Αυτή η εγκληματική αμέλεια οδήγησε πολύ απλά στην επιβάρυνση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος με το τερατώδες για τα κυπριακά μεγέθη ποσό των 4,5 δισ. ευρώ. Είχε προηγηθεί το ναυάγιο με τη Λαϊκή-Μαρφίν, για το οποίο και πάλι είχε κατηγορηθεί το Προεδρικό Μέγαρο για προνομιακές σχέσεις με τον επιχειρηματία Α. Βγενόπουλο.
Τον Μάιο του 2012 τα πράγματα άρχισαν να δυσκολεύουν για την Κύπρο, η οποία άρχισε να πιέζεται από τους εταίρους για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του τραπεζικού συστήματος αλλά και για διορθωτικές κινήσεις στην οικονομία.
Ο Δ. Χριστόφιας, γαλουχημένος με την (ιδεολογική) αφοσίωση στη Μόσχα και υπολογίζοντας ότι είναι δεδομένη και «αιώνια» η σχέση της Ρωσίας με την Κύπρο, δεν έδειξε να ανησυχεί. Στράφηκε στον (πρώην) σύντροφο Πούτιν ζητώντας δάνειο 5 δισ. ευρώ. Με το ποσό αυτό θα μπορούσαν να αναχρηματοδοτηθούν οι τράπεζες και έτσι να ξεφύγει τα δύσκολα η Κύπρος. Ο κ. Χριστόφιας και οι σύμβουλοί του πίστευαν ότι όπως είχε δοθεί πριν από λίγους μήνες ρωσικό δάνειο 2,5 δισ., έτσι εύκολα θα έφθαναν και τα 5 δισ. που είχε ανάγκη η Κύπρος.
Πέρασε ένα κρίσιμο διάστημα αλλά δεν υπήρχε ανταπόκριση από τη ρωσική πλευρά. Τα μηνύματα και οι ψυχρές δηλώσεις προφανώς δεν εκτιμήθηκαν όπως θα έπρεπε από τη Λευκωσία, που ζούσε στις ψευδαισθήσεις της Σοβιετικής Ενωσης. Δεν μπορούσε να αντιληφθεί τις αλλαγές που είχαν υπάρξει και στην ιδία τη Ρωσία. (Ολοι θυμούνται την αμηχανία που υπήρξε στον Β. Πούτιν και στο επιτελείο του όταν σε παλαιότερη συνάντησή του με τον Δ. Χριστόφια άκουγε τον Κύπριο Πρόεδρο με παιδικό ενθουσιασμό να εξυμνεί τη Σοβιετική Ενωση, με την οποία ως γνωστόν ο κ. Πούτιν ήθελε να κόψει κάθε δεσμό.)
Η τρόικα είχε ήδη εμφανιστεί στην Κύπρο και ενώ τα ΜΜΕ έστρεφαν τον φακό τους στην καλλίγραμμη Ρουμάνα που ήταν επικεφαλής, ο κλοιός στηνόταν γύρω από την Κύπρο. Το φθινόπωρο το περιοδικό «Σπίγκελ» δημοσίευσε εκτενές ρεπορτάζ για το καταφύγιο που προσέφερε η Κύπρος και οι τράπεζές της σε Ρώσους ολιγάρχες, με αναφορές σε σχετική έκθεση των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών. Αυτό ήταν το εναρκτήριο λάκτισμα για ένα μπαράζ δημοσιευμάτων σε όλο τον κόσμο που κατέτασσαν την Κύπρο στα κράτη εκείνα που αποτελούν το? βασίλειο της ρωσικής (και όχι μόνο) ολιγαρχίας.
Η αντίδραση ήταν άμεση από το Βερολίνο, καθώς εξεγέρθηκαν βουλευτές αλλά και η κυβέρνηση, προειδοποιώντας ότι δεν πρόκειται να εγκρίνουν σχέδιο διάσωσης της κυπριακής οικονομίας μέσω του οποίου οι Γερμανοί φορολογούμενοι θα χρηματοδοτούσαν τη διάσωση των Ρώσων ολιγαρχών. Η «παγίδα» είχε στηθεί.
Η Γερμανία και άλλες βορειοευρωπαϊκές χώρες δεν χώνεψαν ποτέ ότι η Κύπρος κατόρθωσε να μπει στην ΕΕ και στην Ευρωζώνη διατηρώντας αλώβητο ένα χρηματοπιστωτικό σύστημα που «αξιοποιούσε» το μαύρο χρήμα της Ανατολικής Ευρώπης. Και φαίνεται ότι είχαν αποφασίσει να πάρουν τη ρεβάνς. Οι διαπραγματεύσεις με την τρόικα γίνονταν όλο και πιο σκληρές, η οικονομική κατάσταση όλο και επιδεινωνόταν, αλλά ο Δ. Χριστόφιας είχε λάβει τις αποφάσεις του: δεν θα ήταν αυτός ένας κομμουνιστής πρόεδρος που θα υπέγραφε την «υποταγή» της χώρας του στο ΔΝΤ. Αν ήταν να γίνει αυτό, ας το έκανε ο διάδοχός του.
Ετσι άρχισε να ροκανίζει τον χρόνο μέχρι τις εκλογές όπου το ΑΚΕΛ αποφάσισε να έχει... συμβολική παρουσία με τον Σ. Μαλά. Μια επιλογή που ήταν σαφές ότι έδινε την προεδρία δώρο στον Νίκο Αναστασιάδη, ώστε να σκάσει στα χέρια του η βόμβα της χρεοκοπίας.
ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ