- Νέο στρατηγικό ρόλο ψάχνει το Βερολίνο.
Επτά δεκαετίες μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στην επέτειο των 100 ετών από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η Γερμανία αναζητά νέο στρατηγικό ρόλο, όπου πλέον την οικονομική και πολιτική ισχύ θα συνδράμει και μια νέα αμυντική πολιτική που θα είναι... εξωστρεφής και θα υιοθετεί και τη χρήση στρατιωτικής βίας ως «έσχατο μέσο».
Οι πληγές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και η ενοχική αντίληψη, λόγω της παγκόσμιας καταστροφής που προκάλεσε ο ναζισμός, αντίληψη για αυτοπεριορισμό της στρατιωτικής παρουσίας της Γερμανίας εκτός των συνόρων της, παραμερίζονται σταδιακά και το «σύνθημα» γι' αυτήν τη σημαντική αλλαγή του αμυντικού δόγματος αλλά και της συνολικής στρατηγικής της Γερμανίας δόθηκε την προηγούμενη εβδομάδα με σειρά ομιλιών κορυφαίων Γερμανών παραγόντων στην 50ή Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου.
Η συζήτηση που έχει ήδη ξεκινήσει στη Γερμανία και θα κορυφωθεί το επόμενο διάστημα είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων. Η Γερμανία, «πολύ μεγάλη για την Ευρώπη, πολύ μικρή για τον κόσμο», σύμφωνα με τη ρήση του Κίσινγκερ, ασφυκτιά τις τελευταίες δύο δεκαετίες, καθώς η οικονομική ισχύς της και η πολιτική επιρροή της περιορίζονται και υποβαθμίζονται από την απουσία εξωστρεφούς και παρεμβατικής εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής.
Επιφυλάξεις Μέρκελ
Ο πρόεδρος της χώρας, πάστορας στην Ανατολική Γερμανία και ακτιβιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Γκιοαχίμ Γκάουκ, ο Σοσιαλδημοκράτης υπουργός Εξωτερικών Φ. Β. Σταϊνμάγερ και το κορυφαίο στέλεχος των Χριστιανοδημοκρατών υπουργός Αμυνας Ούρσουλα φον ντερ Λέγεν, ηγούνται αυτής της αναζήτησης νέου αμυντικού δόγματος, με την κοινή γνώμη να είναι επιφυλακτική και την καγκελάριο Μέρκελ ακόμη πιο διστακτική.
Το μεγάλο κενό διευρύνεται πλέον καθώς οι ΗΠΑ, λόγω της στροφής προς την αντιμετώπιση των σοβαρών εσωτερικών προβλημάτων, της οικονομίας και της κοινωνικής συνοχής, δείχνουν όλο και μικρότερο ενδιαφέρον για την αποτελεσματική εμπλοκή τους σε περιφερειακές κρίσεις, οι περισσότερες εκ των οποίων ξεσπούν στον «αυλόγυρο» της Ευρώπης.
Το δόγμα της «στρατιωτικής αυτοσυγκράτησης» της Γερμανίας είχε οδηγήσει τις τελευταίες δεκαετίες στην εκχώρηση στο Λονδίνο και στο Παρίσι της ηγεσίας της ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής, αλλά και κάθε στρατιωτικής εμπλοκής όταν και όπου εμφανίζονταν δυνητική απειλή για τη σταθερότητα ή ακόμη και για την αποτροπή ανθρωπιστικών κρίσεων.
Ο Γ. Γκάουκ, από το βήμα της Διάσκεψης του Μονάχου, έστειλε ένα πρώτο μήνυμα: «Ας μην κάνουμε ότι δεν βλέπουμε, ας μην αποφεύγουμε τις απειλές, αλλά να σταθούμε αποφασισμένοι, χωρίς να ξεχνάμε ή να προδίδουμε τις παγκόσμιες αξίες», είπε ο κ. Γκάουκ, προσθέτοντας όμως ότι δεν μπορεί να αποκλεισθεί η χρήση στρατιωτικής ισχύος ως «έσχατο μέσο».
«Η Γερμανία θα εξαντλήσει όλες τις πιθανές διπλωματικές επιλογές. Οταν όμως η έσχατη λύση είναι η αποστολή των γερμανικών Ενόπλων Δυνάμεων, η Γερμανία δεν μπορεί να λέει εκ των πρότερων ?όχι? ή ?απερίσκεπτα ναι?», είπε ο Γερμανός πρόεδρος. Στην ίδια Διάσκεψη όμως, τόσο ο κ. Σταϊνμάγερ όσο και η κ. ντερ Λέγεν έβαλαν τη δική τους σφραγίδα στο νέο γερμανικό δόγμα.
«Η Γερμανία είναι πολύ μεγάλη και πολύ σημαντική ώστε να μένει μακριά από περιοχές κρίσεων», είπε στην παρουσίαση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης την περασμένη εβδομάδα ο κ. Σταϊνμάγερ, ενώ και στη Διάσκεψη του Μονάχου επανέλαβε ότι η «Γερμανία είναι πια τόσο μεγάλη, που δεν μπορεί να περιορίζεται στον σχολιασμό των παγκόσμιων εξελίξεων από το παρασκήνιο».
Και με την Ευρώπη να περικυκλώνεται όλο και πιο πολύ από συγκρούσεις όπως της Μ. Ανατολής, στην Αφρική και στην Αν. Ευρώπη, «η Γερμανία με όλη τη διπλωματική, στρατιωτική και οικονομική ισχύ της δεν μπορεί να περιμένει στη γωνία, όταν η συμβολή της είναι αναγκαία», ήταν ένα ακόμη μήνυμα που έστειλε ο σοσιαλδημοκράτης πολιτικός.
Εσωτερικό Ντιμπέιτ
Υπέρμαχοι και πολέμιοι για τη στροφή
Η Γερμανίδα υπουργός Αμυνας Ούρσουλα φον ντερ Λέγεν ανακοίνωσε την παράταση των αποστολών των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων (Bundeswehr) στο εξωτερικό και ανακοίνωσε ότι είναι υπό διαμόρφωση η «Στρατηγική για την Αφρική», όπου η γερμανική στρατιωτική παρουσία θα νομιμοποιηθεί μέσω ανθρωπιστικών ή ειρηνευτικών αποστολών, οι οποίες θα συνδυάζονται με την οικονομική ανοικοδόμηση, διευκολύνοντας έτσι και την είσοδο γερμανικών επιχειρήσεων στην Αφρική.
Για μεγάλο διάστημα μόνη η Γαλλία επέμενε, παρά τα δικά της προβλήματα, να διεκδικεί ρόλο και θέση στην Αφρική και στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής, παρά τις ενστάσεις που διατήρησε μέχρι τέλους η κ. Μέρκελ, υποχρεώθηκε τελικά η καγκελάριος λόγω και της εσωτερικής πίεσης από τους δύο κορυφαίους υπουργούς της να αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο ενεργότερης στρατιωτικής συνδρομής στις επιχειρήσεις στο Μάλι και στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία.
Η αναμέτρηση, όμως, στο εσωτερικό της Γερμανίας μόλις τώρα αρχίζει, καθώς η κοινή γνώμη και η αριστερή αντιπολίτευση είναι επιφυλακτικές έως απολύτως αρνητικές σε μία ριζική ανατροπή του αμυντικού δόγματος της Γερμανίας.
Η εμπειρία της «αποχής» της Γερμανίας, κατόπιν επιλογής του Γ. Βεστερβέλε στο ΣΑ του ΟΗΕ για την επιχείρηση εναντίον του Καντάφι στη Λιβύη, εκτιμάται σήμερα ως ένα κακό προηγούμενο στο οποίο η Γερμανία δεν θα πρέπει να παρασυρθεί ξανά? Το εσωτερικό ντιμπέιτ στη Γερμάνια αναμένεται ιδιαίτερα οξύ, καθώς η Ανγκ. Μέρκελ, κοιτάζοντας τις δημοσκοπήσεις, δεν είναι έτοιμη να ανάψει το «πράσινο φως» σε μια πλήρη ανατροπή του αμυντικού δόγματος της Γερμανίας. Ομως ο Σταϊνμάγιερ θέλει να προσφέρει διέξοδο στο κόμμα του το SPD, το οποίο, έχοντας παραχωρήσει ουσιαστικά όλη την οικονομική πολιτική στους χριστιανοδημοκράτες, δεν έχει άλλη επιλογή από το να βάλει τη σφραγίδα του στην εξωτερική πολιτική και στην αναβάθμιση της Γερμανίας σε πραγματικά παγκόσμια δύναμη.
Οσο για την κ. Ντερ Λέγεν, ποτέ δεν έκρυψε ότι φιλοδοξεί να είναι η επομένη σιδηρά κυρία του CDU, που θα διαδεχθεί την Ανγκ. Μέρκελ στην ηγεσία του κόμματος και θα διεκδικήσει την καγκελαρία το 2017. Η Γερμανία μέχρι τότε σίγουρα δεν θα είναι ίδια με αυτήν που γνωρίσαμε έως τώρα. Για ακόμη μία φορά η ισχύς της Γερμανίας είναι πια πολύ μεγάλη για να περιοριστεί εντός των γερμανικών ή ευρωπαϊκών συνόρων.
Toυ κ.Ν.Μελέτη
