- Για τη Βοσνία και ολόκληρο τον κόσμο το 2014 σηματοδοτεί την 100ή επέτειο από τη δολοφονία που πυροδότησε τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και άλλαξε τον ρουν της Ιστορίας, αυτή του αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου στο Σαράγεβο...
Σήμερα η πρώην γιουγκοσλαβική δημοκρατία, για την οποία επίσης η φετινή είναι χρονιά... εκλογών, σείεται από μαζικές διαδηλώσεις για την ανεργία και τη διαφθορά που έχουν χτυπήσει «κόκκινο».
Στην εκατονταετία που μεσολάβησε, η κρατική υπόσταση της Βοσνίας άλλαξε πολλές μορφές: από επαρχία της Αυστροουγγαρίας των Αψβούργων σε τμήμα του ανεξάρτητου βασιλείου των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων και στη συνέχεια σε μία από τις δημοκρατίες της σοσιαλιστικής Γιουγκοσλαβίας του Τίτο.
Μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και τον εμφύλιο πόλεμο της Βοσνίας που σημειώθηκε ανάμεσα στους Σέρβους και τους Κροάτες και Βόσνιους μουσουλμάνους (1992-1995) με τουλάχιστον 200.000 νεκρούς, του οποίου οι μνήμες είναι ακόμα νωπές και οι πληγές ανοιχτές για τον πληθυσμό της χώρας, ήρθαν η ανακωχή και η ηρεμία.
Ωστόσο, σε οικονομικό επίπεδο ο πόλεμος άφησε ανεξίτηλα σημάδια: οι παλιές σοσιαλιστικές βιομηχανίες παρήκμασαν, ιδιωτικοποιήσεις από διεφθαρμένες ομάδες έλαβαν χώρα και η φτώχεια και η ανεργία διατήρησαν χαμηλά το επίπεδο των κατοίκων της Βοσνίας.
Η αποτύπωση του πληθυσμιακού μωσαϊκού της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης σε επίπεδο εξουσίας (έχουν μερίδιο στην εξουσία και οι τρεις εθνικές ομάδες που την απαρτίζουν) και το άκρως αποκεντρωμένο σύστημα διακυβέρνησης που κατοχυρώθηκε από τη συνθήκη ειρήνης του 1995 ενέτειναν το πολιτικό και οικονομικό αδιέξοδο, για να έρθει τελικά η οικονομική κρίση και να εκτοξευθεί η ανεργία στο 43% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού και με τον μέσο μισθό να μην υπερβαίνει τα 450 ευρώ.
Υστερα από δύο δεκαετίες ηρεμίας λόγω των αναμνήσεων του εμφυλίου, τώρα οι Βόσνιοι κατεβαίνουν εδώ και μία εβδομάδα μαζικά στους δρόμους του Σαράγεβο και άλλων πόλεων για να διαμαρτυρηθούν για την εκτεταμένη διαφθορά, φτώχεια και ανεργία και να απαιτήσουν την παραίτηση της κυβέρνησης της Κροατο-Μουσουλμανικής Ομοσπονδίας της Βοσνίας (τη μία από τις δύο αυτόνομες ομοσπονδίες που συναποτελούν τη χώρα).
Οι μουσουλμάνοι
Οι περιοχές των διαδηλώσεων που λαμβάνουν χώρα εδώ και μία εβδομάδα είναι αυτές των Βοσνίων μουσουλμάνων, που αποτελούν το 45% του πληθυσμού (35% οι Σέρβοι και 15% οι Κροάτες που αντιμετωπίζουν εξίσου σοβαρά οικονομικά προβλήματα) και μερικά βασικά αιτήματα των διαδηλωτών είναι οι αυξήσεις στις συντάξεις και στα κοινωνικά επιδόματα, η επίλυση του καθεστώτος των εργατών σε επιχειρήσεις που κήρυξαν πτώχευση, η διασφάλιση πόρων για τις άνεργες μητέρες, η κατάργηση της καταβολής μισθών σε υπουργούς μετά τη λήξη της θητείας τους, καθώς και η εξίσωση των μισθών των πολιτικών με τους μισθούς των υπόλοιπων εργαζομένων σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.
Υπό το βάρος της μαζικής δυσαρέσκειας των πολιτών υπέβαλαν την παραίτησή τους οι πρωθυπουργοί τεσσάρων από τα 10 καντόνια της Ομοσπονδίας της Βοσνίας, ενώ οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν στο Σαράγεβο και σε άλλες πόλεις, όπως οι Μόσταρ, Λίβνο, Μπουγκόινα και Γκόραζντε.
Την περασμένη Παρασκευή σε τέσσερις πόλεις, συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσας, ξέσπασαν βίαια επεισόδια και έγιναν συλλήψεις. Την ανησυχία τους για τη βοσνιακή κρίση εξέφρασαν και οι ιθύνοντες των γειτονικών χωρών και η ΕΕ.
«Το σημαντικότερο είναι, τώρα, στη Βοσνία η ηγεσία να σκεφθεί και να εξετάσει τα πραγματικά αίτια της ανησυχίας των πολιτών, όχι μόνο από την άποψη επιμέρους ζητημάτων, αλλά της συνολικής οικονομικής κατάστασης και να προσπαθήσει να βρει πολιτική λύση», δήλωσε η Κάθριν Αστον από τις Βρυξέλλες, επικεφαλής διπλωματίας της ΕΕ, με την οποία η Βοσνία έχει υπογράψει συμφωνία σύνδεσης από το 2007.
ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΗΣ ΒΟΣΝΙΑΣ
Τρεις εθνότητες σε δύο κρατικές οντότητες
Τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη απαρτίζουν τρεις μεγάλες εθνότητες, οι Βόσνιοι μουσουλμάνοι (45%), οι Σέρβοι (35%) και οι Κροάτες (15%).
Με πρωτεύουσα το Σαράγεβο, η χώρα έχει συνολικό πληθυσμό 3.791.000 κατοίκων και αποτελείται από δύο οντότητες, την Ομοσπονδία Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και τη Σερβοβοσνιακή Δημοκρατία.
Η προεδρία
Στην τριμερή εναλλασσόμενη προεδρία της Ομοσπονδίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης εξελέγησαν ο Κροάτης Ζέλικο Κόμσιτς (Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Βοσνίας-Ερζεγοβίνης), ο οποίος είναι ο νυν προεδρεύων, ο Βόσνιος μουσουλμάνος Μπάκιρ Ιζετμπέκοβιτς (Κόμμα Δημοκρατικής Δράσης) και ο Σέρβος Νεμποΐσα Ραντμάνοβιτς (Ενωση Ανεξάρτητων Σοσιαλδημοκρατών). Πρόεδρος της Σερβοβοσνιακής Δημοκρατίας επανεξελέγη ο Μίλοραντ Ντόντικ.
Σε οικονομικό επίπεδο, ο πληθυσμός της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης πλήττεται από εξαιρετικά υψηλή ανεργία, που ανέρχεται στο 43% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού, και ο μέσος μισθός δεν ξεπερνά τα 450 ευρώ. Νόμισμα της χώρας είναι το μετατρέψιμο μάρκο και το συνολικό ΑΕΠ ανέρχεται σε 12,5 δισ. ευρώ.
Tης ΕΡΗ ΠΑΝΣΕΛΗΝΑ
