Το φαινόμενο του μαύρου κύκνου στις αγορές.
Η ιστορία επαναλαμβάνεται και αυτό επιβεβαιώνεται με την ουκρανική κρίση του 2014, όπου στο επίκεντρο βρίσκεται για ακόμα μία φορά η ενέργεια.
Η Ευρώπη, προς το παρόν, είναι κατά πολύ μεγάλο ποσοστό εξαρτημένη από τη Ρωσία, όσο...αναφορά την τροφοδότηση του φυσικού αερίου. Μεταξύ 60% και 80% των εξαγωγών φυσικού αερίου της Ρωσίας προς την ΕΕ διέρχονται μέσω της Ουκρανίας. Η Ρωσία σήμερα αποτελεί τον μεγαλύτερο παραγωγό φυσικού αερίου στον κόσμο και τον σοβαρότερο (εκτός OPEC) παραγωγό πετρελαίου.
Η ουκρανική κρίση και η εισβολή της Ρωσίας στην Κριμαία, είναι σίγουρο ότι θα έχει επιπτώσεις στην τιμή το φυσικού αερίου. Ας μην ξεχνάμε τι συνέβη στις αρχές του 2009, όταν η Νοτιοανατολική Ευρώπη επλήγη από τις μεγάλης διάρκειας ακραίες χαμηλές θερμοκρασίες, την παύση της τροφοδοσίας φυσικού αερίου από τη Ρωσία και την οικονομική κρίση. Καθόλου απίθανο να συμβεί και τώρα.
Όσον αναφορά τις αγορές, το κλείσιμο της Παρασκευής δείχνει ότι δεν υπάρχει καμία απολύτως ένδειξη ότι τα γεγονότα αυτά θα επηρεάσουν τις αγορές. Όμως τα επίπεδα που βρισκόμαστε είναι πολύ κρίσιμα και μια ανατροπή θα μπορούσε να υπάρξει χωρίς καμία προειδοποίηση. Όσον αφορά την ίδια την Ουκρανία, το νόμισμά της έχει καταρρεύσει ενώ τα CDSτης χώρας ανεβαίνουν ασταμάτητα οδηγώντας τη χώρα σε χρεοκοπία και σε πλήρη εξάρτηση από το νικητή της «κόντρας» που έχει ξεσπάσει. Αλλά, μπορεί η η Ουκρανία να αποτελέσει ένα νέο «μαύρο κύκνο»; H θεωρία του «μαύρου κύκνου» αναφέρεται σε ένα γεγονός που ξεκινάει ως μικρής σπουδαιότητας και καταλήγει να έχει δραματικές συνέπειες στο σύνολο του χρηματιστηριακού συστήματος.
Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει το άλμα που έκανε η τιμή του φυσικού αερίου το 2009 της κρίσης. Ήδη στο τρίμηνο η αύξηση είναι της τάξης του 15% περίπου.
Έτσι, για τρίτη φορά μέσα σε λιγότερο από 7 έτη, ο κίνδυνος διακοπής των ρωσικών εξαγωγών αερίου προς την Ευρώπη επανέρχεται στο προσκήνιο λόγω των ενδοουκρανικών μαχών, αλλά και της απειλής της Ρωσίας να εισβάλλει στη Κριμαία.
Το θετικό είναι πως ο ενεργειακός χάρτης της Νοτιοανατολικής Ευρώπης διαμορφώνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να η Ευρώπη να ανεξαρτητοποιηθεί όσο μπορεί και αυτό θα το καταφέρει με τους αγωγούς φυσικού αερίου South Stream, ΤΑΡ - Trans Adriatic Pipeline και ΤΑΝΑΡ - Trans Anatolian Pipeline, έργα που ευνοούν φυσικά και την Ελλάδα.
Πάντως, πολλοί αναλυτές αναφέρουν ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν μπλοφάρει και δεν πρόκειται να πραγματοποιήσει εισβολή, αφού η οικονομία της Ρωσίας δεν μπορεί να υποστηρίξει κάτι τέτοιο αυτό τη στιγμή. Η πραγματική απειλή είναι αν σταματήσει τη τροφοδοσία του φυσικού αερίου, με τη Gazprom-καθόλου τυχαία- να ανακοινώνει ότι η Ουκρανία χρωστά στην εταιρεία περίπου 3,3 δισ. δολάρια....
Στο παρακάτω γράφημα περιγράφονται οι δυνάμεις των δυο χωρών.
Σύμφωνα με το Χρήστο Αλωνιστιώτη, επικεφαλής ανάλυσης της Delta Forex Group, η ένταση στην Ουκρανία αναμένεται να διαρκέσει αρκετά με τις εξελίξεις να είναι ιδιαίτερα αβέβαιες και όπως επισημαίνει ο αναλυτής το κλείσιμο της Παρασκευής βρήκε τον S&P 500 σε νέα ιστορικά υψηλά και αυτό δείχνει ότι οι αγορές δε δείχνουν να φοβούνται τις πιθανές εξελίξεις στην Ουκρανία, όπως δε φοβήθηκαν και τις προηγούμενες μεγάλες εντάσεις που προέκυψαν, όπως για παράδειγμα στη Συρία.
“Αυτή τη φορά όμως, ο DAX δεν έχει καταφέρει να περάσει σε νέο ιστορικό υψηλό και εδώ θα πρέπει να εστιάσουμε. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που εντοπίζεται είναι αυτός μιας ανεξέλεγκτης αύξησης των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Ήδη και τα δυο αυτά εμπορεύματα έχουν βρει σημαντική στήριξη σε αυτές τις εξελίξεις”, τονίζει ο κ. Αλωνιστώτης και προσθέτει ότι “αν αυτό συμβεί, η Ευρωζώνη θα δει την προσπάθεια προς την ανάπτυξη να δέχεται ισχυρό πλήγμα, ενώ η Αμερική μετά τις άσχημες καιρικές συνθήκες θα προσθέσει έναν ακόμα πονοκέφαλο στην οικονομία της. Άλλωστε ήδη έχει συζητηθεί το νέο κλείσιμο των αγωγών από τη Ρωσία κάτι που αν συμβεί θα εκτοξεύσει το ενεργειακό κόστος της Ευρωζώνης και κυρίως της Γερμανίας. Σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσαμε να δούμε νέα πτώση στο ρούβλι και νέα άνοδο στο ευρώ ως ενέργεια-άμυνα της Γερμανίας”.
Γεν, φράγκο και χρυσός παραμένουν ισχυρά και αυτό είναι μια ένδειξη ότι υπάρχει ανάγκη για ασφάλεια. Αν στο παιχνίδι μπει επιθετικά και το δολάριο, τότε η αντιστροφή στις αγορές θα είναι άμεση.
Για την ιστορία...
Η ουκρανική κρίση ξέσπασε πριν από δύο μήνες με αφορμή την επιλογή της κυβέρνησης να μην υπογράψει τη συμφωνία τελωνειακής ένωσης με την Ευρώπη. Το γεγονός αυτό έφερε στο προσκήνιο τους εφιάλτες των δύο μεγαλύτερων ενεργειακών κρίσεων που γνώρισε η Ευρώπη μετά τα πετρελαϊκά σόκ της δεκαετίας του ’70.
Οι εσωτερικές μάχες στην Ουκρανία δεν είναι μόνο εξαιτίας των διαφορετικών κομματικών γραμμών, αλλά και στον σωτερικό διχασμό μιας χώρας που έχει χωριστεί στη μέση, ανάμεσα σε μια ρωσόφωνη κα ελληνορθόδοξη πλειοψηφία στην Ανατολική Ουκρανία –στην οποία συμπεριλαμβάνεται η Κριμαϊκή Χερσόνησος ο πληθυσμός της οποίας είναι κατά 65% Ρώσοι και μίας εθνικιστικής ουκρανόφωνης και ουνιτικής πλειοψηφίας στη Δυτική Ουκρανία που θέλει την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε.
Τι πρέπει να ξέρετε για την Κριμαία
Σύμφωνα με αφιέρωμα του CNN, h πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα αλλά και το γόνιμο έδαφος κάνουν την Ρωσία να έχει τόσο ενδιαφέρον για την Κριμαία. Η Ρωσία παραχώρησε την Κριμαία στην Ουκρανία το 1954, όταν και οι δύο πλευρές ήταν στη Σοβιετική Ένωση. Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991 οι κάτοικοι της Κριμαίας ήθελαν να αποσχισθεί η περιοχή από την Ουκρανία και να ενταχθεί στη Ρωσία, αλλά αυτό δεν συνέβη.
Επίσης, το ρωσικό Πολεμικό Ναυτικό διατηρεί βάση στη Σεβαστόπολη, στη Μαύρη Θάλασσα, εδώ και 230 χρόνια. Πλοία και υποβρύχια βρίσκονται εκεί, βόρεια της Τουρκίας, και μπορούν γρήγορα να φθάσουν στη Μεσόγειο, επηρεάζοντας τη Μέση Ανατολή και τα Βαλκάνια. Το 2010 το Κίεβο πέτυχε μία καλή συμφωνία για το φυσικό αέριο με τη Μόσχα, προσφέροντας στη Ρωσία παράταση της παραμονής του ρωσικού στόλου στην Κριμαία.
Καθώς ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος πλησίαζε στο τέλος του το 1945, οι ηγέτες των Συμμάχων συναντήθηκαν για να μοιράσουν την Ευρώπη. Αυτή η συνάντηση, που σήμανε και την αρχή του Ψυχρού Πολέμου, πραγματοποιήθηκε στη Γιάλτα της Κριμαίας.
Της Ελένης Στεργίου
