- Τουλάχιστον, ο Αιγύπτιος πρόεδρος μπορεί να υπερηφανεύεται ότι βγαίνει από την πολιτική καραντίνα που αντιμετώπιζε διεθνώς το καθεστώς του..
Στη σημερινή προσευχή της Παρασκευής όλοι οι ιμάμηδες της Αιγύπτου ανάγνωσαν, κατόπιν οδηγιών των θρησκευτικών αρχών της χώρας, το απόσπασμα του Κορανίου στο οποίο ο Προφήτης Μωάμεθ προΐσταται της...δημιουργίας τάφρου για την υπεράσπιση της Μεδίνας από εισβολείς – παραλληλίζοντας ευθέως εκείνο το κατόρθωμα με τη διαπλάτυνση της Διώρυγας του Σουέζ, η οποία εγκαινιάσθηκε χθες πανηγυρικά στην Ισμαηλία από τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντελ-φάταχ ελ-Σίσι παρουσία πολλών ξενών ηγετών.
Οτιδήποτε αφορά την ιστορία της Διώρυγας αγγίζει ευθέως την ταυτότητα της σύγχρονης Αιγύπτου –καθιστώντας την πηγή εθνικής υπερηφάνειας και σύμβολο κυριαρχίας, μολονότι συχνά λειτούργησε ως μοχλός εξάρτησης της χώρας σε υπέρτερα ξένα συμφέροντα. Η αρχική διάνοιξη της Διώρυγας ήταν αυτή που κατεξοχήν έβαλε στον διεθνή χάρτη την Αίγυπτο (ακόμη τότε υποτελή στην Οθωμανική Αυτοκρατορία), αλλά και σε μεγάλες περιπέτειες. Η πρωτοβουλία για την πραγματοποίηση του έργου ανήκε στον Γάλλο πρώην διπλωμάτη Ferdinand de Lesseps, ο οποίος για τον σκοπό αυτό ίδρυσε διεθνή εταιρεία, ενώ τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν το 1869 από τον χεδίβη (αντιβασιλέα) Ισμαήλ και την αυτοκράτειρα Ευγενία της Γαλλίας. Οι εργασίες εκσκαφής είχαν διαρκέσει δέκα χρόνια (με τουλάχιστον 30.000 ανθρώπους να εργάζονται ανά πάσα στιγμή και με πρωταγωνιστικό ρόλο Ελλήνων προσφύγων από την κατεστραμμένη Κάσο), ενώ το κόστος αποδείχθηκε διπλάσιο του προϋπολογισθέντος. Η διάνοιξη στηρίχθηκε στην καταναγκαστική εργασία την οποία κατήγγειλε η Μεγάλη Βρετανία, η οποία δεν ευνοούσε το έργο, ωστόσο κατεξοχήν επωφελήθηκε από αυτό. Ο διάδοχος του Ισμαήλ, χεδίβης Ταουφίκ βρέθηκε αντιμέτωπος με την υπερχρέωση και τον διεθνή οικονομικό έλεγχο, πούλησε στους Βρετανούς τις αιγυπτιακές μετοχές της εταιρείας του Σουέζ, και ζήτησε βρετανική στρατιωτική βοήθεια για να καταπνίξει την εθνικιστική εξέγερση του Οράμπι πασά, με αποτέλεσμα η Διώρυγα να βρεθεί υπό τον άμεσο έλεγχο της "αυτοκρατορίας όπου ο ήλιος δεν έδυε ποτέ”.
Αντίστοιχα, η εθνικοποίηση της Διώρυγας από τον Νάσερ το 1956 πυροδότησε την κοινή επίθεση Βρετανίας, Γαλλίας και Ισραήλ εναντίον της Αιγύπτου, η οποία τερματίσθηκε με αμερικανική παρέμβαση, σηματοδοτώντας τη "μεγάλη στιγμή”¨του αραβικού εθνικισμού.
Η νέα διώρυγα την οποία εγκαινίασε ο στρατάρχης Σίσι προβάλλει ως ένα έργο το οποίο αναδεικνύει τις τεχνικές δυνατότητες της χώρας και θα αυξήσει την τόσο αναγκαία εισροή ξένου συναλλάγματος –όμως η συγκυρία στην πραγματικότητα δεν επιτρέπει αισιοδοξία. Η δημιουργία παράλληλου υδάτινου διαδρόμου σε 72 από τα συνολικά 193 χιλιόμετρα της Διώρυγας εκτιμάται ότι θα διευκολύνει την αμφίδρομη κυκλοφορία των πλοίων, εξυπηρετώντας έως και 97 πλοία ημερησίως, μειώνοντας τον χρόνο του διάπλου από 18 σε 11 ώρες και αυξάνοντας τα ετήσια έσοδα από τα τέλη διέλευσης στα 13,2 δισ. δολάρια μέχρι το 2013, από 5,3 δισ. σήμερα. Η χρηματοδότηση του έργου βασίσθηκε αποκλειστικά στον εγχώριο δανεισμό, ήτοι την έκδοση ειδικών ομολόγων με επιτόκιο 12%, ενώ κατόπιν επιμονής του Σίσι οι εργασίες διήρκεσαν μόλις 11 μήνες, έναντι αρχικού σχεδιασμού για τρία έτη – με αποτέλεσμα βέβαια και το κόστος να εκτοξευθεί στα 8,5 δισ. δολάρια.
Είναι αμφίβολο αν η επένδυση αυτή θα αποδώσει, διότι ήδη η Διώρυγα λειτουργούσε κάτω από το μέγιστο της δυναμικότητάς της (78 πλοία ημερησίως), λόγω της κάμψης της διεθνούς ναυτιλιακής δραστηριότητας μετά την κρίση του 2008. Ακόμη και στα πιο αισιόδοξα σενάρια ο όγκος των θαλάσσιων μεταφορών προβλέπεται την επόμενη δεκαετία να αυξηθεί κατά 30% (ο μέσος όρος αύξησης για τα έτη 2000-2013 ήταν 37%), όταν η Αίγυπτος προσδοκά υπερδιπλασιασμό των εσόδων από τα τέλη διέλευσης. Οι προοπτικές επιτυχίας του έργου θα κριθούν οριστικά μόνον εφόσον ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός δημιουργίας της παράπλευρης ζώνης επισκευών, logistics και μεταποίησης για την οποία δείχνουν ενδιαφέρον ρωσικά συμφέροντα.
Στην πραγματικότητα, οι φαραωνικές φιλοδοξίες του Σίσι απλώς ακολουθούν την πεπατημένη αντίστοιχων αυταρχικών καθεστώτων, την ώρα που οι οικονομικές ανάγκες της Αιγύπτου είναι πολύ πιο πιεστικές. Οι συχνές διακοπές της ηλεκτροδότησης καταδεικνύουν την πραγματική κατάσταση των υποδομών, ενώ το χαώδες έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών καλύπτεται μόνο χάρη στην "γαλαντομία” των πολιτικών προστατών του καθεστώτος στον Περσικό Κόλπο (του Κατάρ, επί των ημερών του Μοχάμαντ Μόρσι, και της Σαουδικής Αραβίας μετά την ανατροπή της Μουσουλμανικής Αδελφότητας από τον Σίσι). Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ η αιγυπτιακή κυβέρνηση περιέκοψε τις επιδοτήσεις σιτηρών και καυσίμων, που ανακούφιζαν το μεγάλο μέρος του πληθυσμού, κωλυσιεργεί στην εισαγωγή ΦΠΑ και μείωσε των ανώτατο φορολογικό συντελεστή από το 30% στο 23%.
Τουλάχιστον, ο Αιγύπτιος πρόεδρος μπορεί να υπερηφανεύεται ότι βγαίνει από την πολιτική καραντίνα που αντιμετώπιζε διεθνώς το καθεστώς του. Η παρουσία του Γάλλου προέδρου, του Ρώσου και του Έλληνα πρωθυπουργού, καθώς και σειράς Αράβων ηγετών αποσπά το βλέμμα από το γεγονός ότι μετά το πραξικόπημα του Σίσι το 2013 υπήρξαν περισσότεροι από 800 φόνους διαδηλωτών, εκατοντάδες θανατικές καταδίκες και τουλάχιστον 36.000 συλλήψεις πολιτικών αντιπάλων (όχι μόνο ισλαμιστών). Όμως δεν το αποσπούν από το γεγονός ότι η κατάσταση ασφαλείας επιδεινώνεται, με την "Επαρχία του Σινά” του Ισλαμικού Κράτους να πολλαπλασιάζει τις επιθέσεις: την 1η Ιουλίου σκοτώθηκαν 64 Αιγύπτιοι στρατιώτες, ενώ λίγες μέρες νωρίτερα είχε δολοφονηθεί ο γενικός εισαγγελέας. Η δε πρόσφατη απαγωγή Κροάτη υπηκόου από προάστιο του Καΐρου στο οποίο κατοικούν κυρίως ξένοι, με αίτημα την αποφυλάκιση κρατούμενων ισλαμιστριών, αποτελεί ευθεία πρόκληση στην αιγυπτιακή εξουσία.
Του κ.Κ.Ράπτη
