Ωστόσο ο διάδοχος του θρόνου, Mohammed bin Salman, που ξεκίνησε την καταστολή, θυμίζει τον Putin και με άλλους επικίνδυνους τρόπους.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Σαουδική Αραβία υποφέρει, και υποφέρει εδώ και πολύ καιρό, από βαθιά διαφθορά. Με τους χιλιάδες γαλαζοαίματους που διαθέτει, οι οποίοι, σε μια απόλυτη μοναρχία, βλέπουν φυσικά το δημόσιο πορτοφόλι ως δικό τους, αυτό δεν αποτελεί έκπληξη. Αλλά το να μιλάει κανείς για αυτό δεν ήταν ποτέ ασφαλές, ακόμη και για έναν πρίγκιπα.
Τα τελευταία τρία χρόνια –από όταν ο Mohammed bin Salman, ο πρίγκιπας της κορώνας όπως είναι γνωστός, ανέβηκε στην εξουσία- τρία αντιφρονούντα μέλη της βασιλικής οικογένειας της Σαουδικής Αραβίας έχουν απαχθεί στην Ευρώπη και έχουν επιστρέψει κρυφά στη χώρα τους.
Ο ανώτερος εξ αυτών, ο πρίγκιπας Sultan bin Turki, ανιψιός του βασιλιά Fahd, ο οποίος κυβέρνησε τη Σαουδική Αραβία έως το 2005, ήταν γνωστός επικριτής των διεφθαρμένων πρακτικών της σαουδαραβικής κυβέρνησης.
Οι Σαουδάραβες απήγαγαν τον ίδιο και 20 μέλη του στενού περιβάλλοντός του τον Φεβρουάριο του 2016 και κανείς δεν τον έχει δει από τότε που οι στρατιώτες τον άρπαξαν βίαια στο αεροδρόμιο του Ριάντ.
Σε κάθε αυταρχικό καθεστώς, η καταπολέμηση της διαφθοράς δεν μπορεί παρά να αποτελεί πρόσχημα για την εδραίωση της εξουσίας, διότι η φύση του συστήματος ενθαρρύνει τη διαφθορά. Είναι πάντοτε το ίδιο είδος:
Οι άνθρωποι που βρίσκονται κοντά στην πηγή της εξουσίας αναλαμβάνουν τις πιο επικερδείς κυβερνητικές εντολές.
Ο πρίγκιπας Miteb bib Abdullah, πρώην επικεφαλής της Εθνικής Φρουράς, φέρεται να ανέθεσε συμβόλαια αξίας 10 εκατ. δολαρίων σε δικούς του εργολάβους. Ο πρώην κυβερνήτης του Ριάντ Turki bin Abdullah κατηγορείται ότι έκανε το ίδιο και για το προσοδοφόρο έργο του μετρό του Ριάντ.
Όπως και στη Ρωσία και την Κίνα, όμως, οι άνθρωποι γύρω από το θρόνο που δεν αρπάζουν ό,τι μπορούν, συχνά αντιμετωπίζονται με μεγαλύτερη καχυποψία από αυτούς που το κάνουν.
Η εκκαθάριση δεκάδων ατόμων, συμπεριλαμβανομένου του σχετικά φιλελεύθερου δισεκατομμυριούχου Πρίγκιπα Alwaleed bin Talal - ο οποίος, για παράδειγμα, τάχθηκε υπέρ της άρσης της απαγόρευσης στις γυναίκες να οδηγούν πολύ πριν ο διάδοχος του θρόνου αποφασίσει να την άρει- δεν αλλάζει την ουσία του καθεστώτος και είναι τόσο ανησυχητική όσο η σύλληψη του ολιγάρχη του πετρελαίου Mikhail Khodorkovsky με εντολή Putin το 2003.
Η κίνηση αυτή εδραίωσε την εξουσία του Putin και ανάγκασε άλλους πλούσιους Ρώσους να συμμορφωθούν, οδηγώντας τελικά στην επανασυγκέντρωση των εξουσιών και το σφικτό κυβερνητικό έλεγχο της ρωσικής οικονομίας.
Είναι πιο δύσκολο, ωστόσο, να λυπηθεί κανείς τους πρίγκιπες που φυλακίστηκαν σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο, από ό,τι τον δισεκατομμυριούχο Khodorkovsky, ο οποίος κατέληξε σε μια αυστηρή φυλακή της Ρωσίας. Άλλες πτυχές της συμπεριφοράς του πρίγκιπα της κορώνας που θυμίζουν τον Putin είναι πιο ανησυχητικές.
Λίγο πριν συστήσει το νέο σώμα κατά της διαφθοράς που ξεκίνησε την εκκαθάριση, ο διάδοχος ανακοίνωσε ότι θα φτιάξει εκ θεμελίων μια πόλη sci-fi πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων στην έρημο, που θα ονομάζεται Neom.
Δεν υπάρχει κυριολεκτικά τίποτα στην περιοχή αυτή τη στιγμή, αλλά ο πρίγκιπας το έχει όλα στο κεφάλι του -τους φανταχτερούς ουρανοξύστες, τα ρομπότ που θα κάνουν τα πάντα, τον παγκόσμιο κόμβο που θα εκτείνεται έως την Αίγυπτο, την Ιορδανία και τη Σαουδική Αραβία, την όαση σχετικής ελευθερίας στην οποία οι γυναίκες θα είναι σε θέση να παρευρίσκονται ταυτόχρονα με άνδρες σε δημόσιους χώρους αλλά δεν θα επιτρέπεται η κατανάλωση αλκοόλ.
Πρόκειται για μια πιο ακριβή έκδοση του Σότσι, του μεγάλου θέρετρου που δημιούργησε ο Putin για τους Ολυμπιακούς Αγώνες με κόστος 50 δισ. δολαρίων αποθαρρύνοντας πολλές πόλεις να υποβάλουν αίτημα για να διοργανώσουν μελλοντικούς Αγώνες.
Και στις δύο περιπτώσεις, ο επιδιωκόμενος στόχος ήταν να καταστήσουν μια αυταρχική χώρα πιο ανοιχτή στον κόσμο, να επιδείξουν ένα φουτουριστικό όραμα σε μια όαση που για χρόνια θα προσέλκυε περισσότερες επενδύσεις από ό, τι η υπόλοιπη χώρα.
Το Σότσι έχει τώρα πολλά νέα λαμπερά κτίρια, αλλά δεν κατάφερε να επαναπροσδιορίσει τη Ρωσία στα μάτια του κόσμου, επειδή, όταν Ολυμπιακοί Αγώνες τελείωσαν, ο Putin διέταξε την εισβολή στην Κριμαία.
H Σαουδική Αραβία υπό τον βασιλιά Salman και τον γιο του δείχνει επίσης πιο εχθρική από ό,τι υπό τους προκατόχους τους.
Η παρέμβαση στην Υεμένη, ο αποκλεισμός του Κατάρ, οι πιο πρόσφατες κατηγορίες εναντίον του Ιράν για "πράξη πολέμου" κατά του βασιλείου και η εμφάνιση του Saad Al-Hariri στο Ριάντ μετά την παραίτησή του ως πρωθυπουργού του Λιβάνου είναι όλα ενδείξεις ότι το βασίλειο λαχταρά για πόλεμο με το Ιράν.
Προς το παρόν, οποιαδήποτε σύγκρουση που δεν περιλαμβάνει άμεση αναμέτρηση κρίνεται ως κατάλληλη.
Και ο Putin προτιμά την έμμεση σύγκρουση με τους δυτικούς αντιπάλους του, τόσο στην πρώην Σοβιετική Ένωση όσο και στη Συρία.
Στη συριακή διαμάχη, ο Putin βρίσκεται στην ίδια πλευρά με το Ιράν και αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει την πρόσφατη επίσκεψη του βασιλιά Salman στη Μόσχα και τις συχνές επαφές μεταξύ του Mohammed bin Salman και του Κρεμλίνου.
Λαμβάνοντας υπόψη τις πρόσφατες αποτυχίες της πολιτικής των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, τόσο η Ρωσία όσο και η Σαουδική Αραβία αισθάνονται ότι μπορούν να διαδραματίσουν πιο ενεργό ρόλο, πράγμα που καθιστά απαραίτητο για αυτές να συντονιστούν.
Ο βασιλιάς, ο κληρονόμος του και ο Ρώσος πρόεδρος μιλούν την ίδια γλώσσα: Είναι ηγέτες που μπορούν να λάβουν γρήγορες και σημαντικές αποφάσεις χωρίς να ασχολούνται με εσωτερικούς "ελέγχους και εξισορροπήσεις".
Οι "εκστρατείες τους κατά της διαφθοράς" τούς βοηθούν να κρατούν τους αντιπάλους υπό έλεγχο. Τα ματαιόδοξα έργα τους, κάτω από τα περιτυλίγματα με συνθήματα αγγλικής γλώσσας για το μέλλον, έχουν περισσότερο να κάνουν με την προσωπική τους φιλοδοξία σε παγκόσμια κλίμακα παρά με τη διόρθωση των εξαρτώμενων από τα εμπορεύματα οικονομιών τους για χάρη των μελλοντικών γενιών.
Όπως και ο Mohammed bin Salman με το "Όραμα 2030", ο πρωθυπουργός του Putin, Dmitri Medvedev αγαπά τα μεγάλα οράματα και τα μακροπρόθεσμα προγράμματα.
Οι προσπάθειες για την επικαιροποίησή τους δεν σταματούν ποτέ στη Μόσχα -και η Ρωσία έχει τη "Στρατηγική 2030."
Είναι μεγάλος πειρασμός για τους σχολιαστές της Δύσης, ιδιαίτερα τους Αμερικάνους, να προβάλλουν τον Mohammed bin Salman ως μεταρρυθμιστή που προσπαθεί να φέρει τον Οίκο των Σάουντ στον σύγχρονο κόσμο και τον Putin ως οπισθοδρομικό δικτάτορα που οδηγεί τη Ρωσία πίσω στο παρελθόν. Αλλά ο μόνος λόγος για τον οποίο υπάρχει αυτή η τάση διαφοροποίησης είναι επειδή η Σαουδική Αραβία είναι παραδοσιακός σύμμαχος των ΗΠΑ και εχθρός ενός παλαιού εχθρού -του Ιράν.
Στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολύ περισσότερες ομοιότητες από τις διαφορές ανάμεσα στις δύο πιο σημαντικές δικτατορίες του πετρελαίου.
Τα συμφέροντά τους ευθυγραμμίζονται στην πιο σημαντική αγορά τους.
Μαζί, τα έχουν βρει για τις τιμές του πετρελαίου ώστε να βρίσκονται σε ένα επίπεδο που τους επιτρέπει να διατηρούν τις ίδιες δαπάνες για την άμυνα και τα μεγάλα έργα.
Τα γεωπολιτικά τους συμφέροντα δεν ευθυγραμμίζονται σήμερα, αλλά αυτό δεν θα εμποδίσει τη φυσική αμοιβαία έλξη τους."
Άρθρο του Leonid Bershidsky, στο Bloomberg View
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου