Από την πρώτη καταγεγραμμένη μάχη του 15ου αιώνα π.Χ. στη Μεγιδδώ, όπου οι δυνάμεις του Φαραώ Τούθμωσις Γ' συνέτριψαν τους επαναστατημένους Χαναναίους (και δημιούργησαν τον όρο Αρμαγεδδών), το είδος μας επεκτείνει σταθερά, και με καταθλιπτικό τρόπο, τα πεδία στα οποία σκοτώνουμε ο ένας τον άλλον.
Άρθρο-Ανάλυση του John Thornhill
Πηγή: Financial Times
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι με τα άρματα νικούσαν τους εχθρούς τους στην ξηρά. Όμως οι συγκρούσεις επεκτάθηκαν αργότερα στη θάλασσα και σε πιο πρόσφατους χρόνους στον αέρα. Το δόγμα του ΝΑΤΟ αναγνωρίζει πλέον πέντε πεδία πολέμου, συμπεριλαμβανομένου του διαστήματος και του κυβερνοχώρου. Η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία, που απλώθηκε από τη χερσαία εισβολή μέχρι και την κυβερνοεπίθεση στο δορυφορικό δίκτυο Viasat, κάλυψε και τα πέντε πεδία.
Όμως ένας στρατιωτικός σχολιαστής υποστηρίζει ότι η εμπειρία της Ουκρανίας υποδηλώνει ότι ο πόλεμος επεκτείνεται πλέον σε ένα έκτο πεδίο: τον ιδιωτικό τομέα. Ήταν οπωσδήποτε εντυπωσιακό να βλέπει κανείς τον ζωτικό ρόλο που έπαιξαν οι ουκρανικές start-ups και οι μεγάλες αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας, όπως η Microsoft, η Palantir και η Starlink, στην αντίσταση απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα.
Είτε πρόκειται για την χρήση πολιτικών drones για τη ρίψη βομβών, είτε για την εξασφάλιση ευαίσθητων κυβερνητικών δεδομένων στο cloud, είτε για τη χρήση συστημάτων μηχανικής μάθησης για την επεξεργασία δεδομένων στο πεδίο της μάχης, είτε για την παροχή δορυφορικών επικοινωνιών στα στρατεύματα της πρώτης γραμμής, οι εταιρείες του ιδιωτικού τομέα έχουν διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην άμυνα της Ουκρανίας.
Η σημασία τους είναι τόσο μεγάλη που αυτές οι σφαίρες δραστηριότητας θα πρέπει πλέον να θεωρούνται επίσημα το έκτο πεδίο και να συμπεριληφθούν «ως μέρος των πολεμικών δομών, σχεδίων, προετοιμασιών και δράσεων, εάν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους πρόκειται να επικρατήσουν σε μελλοντικές συγκρούσεις», γράφει ο Φράνκλιν Κράμερ σε πρόσφατη εργασία του για το Ατλαντικό Συμβούλιο.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτέλεσε «σταθμό από πολλές απόψεις», μου λέει ο Κράμερ, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να συνεργαστούν αυτοί που σχεδιάζουν τον πόλεμο και οι ιδιωτικές εταιρείες πριν ξεσπάσει οποιαδήποτε σύγκρουση και να βρουν κατάλληλους τρόπους πληρωμής για εργασίες που σχετίζονται με την εθνική ασφάλεια. Και οι δύο έχουν έντονο ενδιαφέρον για την προστασία των κρίσιμων βιομηχανικών, ενεργειακών και χρηματοπιστωτικών υποδομών, των δορυφορικών επικοινωνιών, των πληροφοριακών συστημάτων και των υποθαλάσσιων καλωδίων - των αρτηριών μιας σύγχρονης οικονομίας που διαχειρίζεται ως επί το πλείστον ο ιδιωτικός τομέας. «Η ανθεκτικότητα είναι εξαιρετικά σημαντική και για να καταστεί η ανθεκτικότητα λειτουργική θα απαιτηθεί η εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα», λέει ο Κράμερ.
Πολλοί θα αναρωτηθούν αν ο ιδιωτικός τομέας θα πρέπει να λογίζεται ως ξεχωριστή σφαίρα στρατιωτικής δραστηριότητας, δεδομένου ότι έχει από καιρό διαποτίσει τα πέντε πεδία. Από τότε που υπάρχει ο ιδιωτικός τομέας, έχει παίξει κεντρικό ρόλο στην ικανότητα των εθνικών κρατών να διεξάγουν πόλεμο.
Πολλές εταιρείες θα ανησυχούσαν επίσης, αν δεν αηδίαζαν, αν θεωρούνταν μέρος του στρατιωτικοβιομηχανικού συμπλέγματος οποιασδήποτε χώρας. Το λόμπι για το περιβάλλον, την κοινωνία και την εταιρική διακυβέρνηση πιέζει τους επενδυτές να αποσυρθούν από εταιρείες που σχετίζονται με την άμυνα. Και οι εργαζόμενοι ορισμένων εταιρειών τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένης της Google, έχουν οι ίδιοι επαναστατήσει κατά της συμμετοχής τους σε ορισμένα στρατιωτικά έργα, όπως το Project Maven του Πενταγώνου.
Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος ότι με την επίσημη συμμετοχή ιδιωτικών εταιρειών στον πολεμικό σχεδιασμό, οι πιθανοί αντίπαλοι θα τις θεωρήσουν ως εχθρικές οντότητες, βλάπτοντας τα εμπορικά τους συμφέροντα. Πέρυσι, η Μόσχα χαρακτήρισε τη Meta, η οποία διαχειρίζεται τα Facebook, WhatsApp και Instagram, ως «τρομοκρατική και εξτρεμιστική» οργάνωση και αυτό το μήνα πρόσθεσε έναν από τους εκπροσώπους της εταιρείας στον κατάλογο καταζητούμενων.
Παρά τις επιφυλάξεις αυτές, υπάρχει μια πάρα πολύ λογική στο να ασχοληθεί στενότερα ο ιδιωτικός τομέας με τις προτεραιότητες της εθνικής ασφάλειας εντός του μπλοκ του ΝΑΤΟ. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει μεταμορφώσει τις συμπεριφορές, ιδίως στην Ευρώπη. Αντιμέτωπη με μια ρεβανσιστική Ρωσία, η άμυνα αναδύθηκε εκ νέου ως δημοκρατική επιταγή. Η άλλοτε ουδέτερη Φινλανδία προσχώρησε στο ΝΑΤΟ και σύντομα θα προσχωρήσει και η Σουηδία. Η έκθεση 2023 State of European Tech της Atomico, που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα, διαπίστωσε ότι οι ευρωπαίοι επενδυτές και ιδρυτές start-ups ανησυχούν περισσότερο για τους γεωπολιτικούς κινδύνους από οποιοδήποτε άλλο ζήτημα, πλην της πρόσβασης σε κεφάλαια.
Για να εμβαθύνει τους δεσμούς με τον ιδιωτικό τομέα, το ΝΑΤΟ εγκαινίασε ένα ταμείο καινοτομίας ύψους 1 δισ. ευρώ με επίκεντρο την Ευρώπη, το οποίο θα λειτουργεί ως «μηχανή εμπορικής αξιοποίησης» για υποσχόμενες πολιτικές τεχνολογίες με στρατιωτικές εφαρμογές. «Οι άνθρωποι καταλαβαίνουν ότι αν δεν μπορείς να υπερασπιστείς τον εαυτό σου, τότε κανένα συμβόλαιο δεν αξίζει τίποτα. Το S στην ESG (σ.σ.: Environmental, Social and Governance) πρέπει επίσης να σημαίνει ασφάλεια (σ.σ: security)», μου λέει ο Κλάους Χόμελς, πρόεδρος του ταμείου του ΝΑΤΟ. «Ξαφνικά οι άνθρωποι ξεκινούν start-ups σε αυτόν τον τομέα και χρηματοδοτούνται. Πριν από τέσσερα χρόνια δεν υπήρχε ούτε η βούληση, ούτε ενδιαφέρον».
Η μεταβαλλόμενη φύση των συγκρούσεων στον ψηφιακό μας κόσμο σημαίνει ότι ακόμη και αν θέλετε να μείνετε μακριά από την πρώτη γραμμή, η πρώτη γραμμή μπορεί να σας βρει. Είναι πολύ καλύτερο να προετοιμαστείτε για αυτή την ψυχρή πραγματικότητα από το να υποχωρήσετε στον πιο ανακουφιστικό, αλλά έχων ψευδαισθήσεις, κόσμο του παρελθόντος.
