Μία “τρύπα στο νερό” τα σχέδια διάσωσης της ευρωζώνης

Πριν από περίπου μία εβδομάδα η γερμανική εφημερίδα Die Welt παρομοίαζε την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία σαν τους κατεστραμμένους πυρηνικούς αντιδραστήρες 1, 2, 3 της Φουκουσίμα στην Ιαπωνία.

Ολοένα και περισσότερο, ιδιαίτερα στον πυρήνα της ΕΕ συζητείται το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του...ελληνικού χρέους, με τις αγορές εύλογα να φέρνουν στην μνήμη τους το ρητό “όπου υπάρχει καπνός υπάρχει και φωτιά”. Όπως οι Ιάπωνες, έτσι και οι Ευρωπαίοι ηγέτες φαίνεται δεν έχουν νέες ιδέες και ενώ η Ευρώπη ανακάμπτει σιγά-σιγά, η κατάσταση στις τρεις αυτές χώρες επιδεινώνεται συνεχώς.

Ασφαλώς με τα ευρωπακέτα αποσοβήθηκε ο κίνδυνος της επέκτασης της κρίσης και σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά όπως φαίνεται οι χώρες αυτές δεν πρόκειται να βγουν υγιείς από αυτήν την κρίση.

Αρχικά η Ευρώπη ήλπιζε ότι με τα ευρωπακέτα αγοράζει χρόνο, έχει πίστωση χρόνου, ώστε να μπορέσει να αναπτύξει νέα μοντέλα διεξόδου από την κρίση. Η πίστωση χρόνου πέρασε όμως χωρίς να υπάρξει πραγματικό σχέδιο διάσωσης των τριών προβληματικών χωρών της ευρωζώνης.
Σύμφωνα με τους αναλυτές η ΕΕ και το ΔΝΤ δεν παρέχουν βραχυπρόθεσμη βοήθεια, αλλά μόνον μακροπρόθεσμη και με αυστηρές οικονομικοπολιτικές ρήτρες. Επίσης η ΕΕ δεν διαπραγματεύεται πια, μετά την εμπειρία με την Ιρλανδία, με μεταβατική κυβέρνηση τέτοιες πιστώσεις, καθιστώντας παράλληλα και τη θέση της Πορτογαλίας εξαιρετικά δύσκολη. Οι όροι που θα συνοδεύουν την παροχή βοήθειας αναμένονται ιδιαίτερα σκληροί προκειμένου να σταλεί και ένα μήνυμα προς τους υπολοίπους αδύναμους κρίκους. Παράλληλα, τόσο στις χώρες που έχουν υπαχθεί ήδη στο μηχανισμό στήριξης όσο και στην Ισπανία οι κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν τεράστιες δυσκολίες στο εσωτερικό των χωρών τους στην προσπάθειά τους να υλοποιήσουν τα εξαγγελθέντα προγράμματα λιτότητας.

Τα παραδείγματα της Ελλάδας και της Ιρλανδίας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου , διότι παρά τα δισεκατομμύρια της ευρωβοήθειας αμφότερες οι χώρες δεν κατάφεραν να ανακάμψουν στο ελάχιστο. Μάλιστα, δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που θεωρούν ότι η Ελλάδα και η Πορτογαλία χρειάζονται ‘κούρεμα’ του χρέους όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και όχι το 2013.

Μπορεί ο γαλλογερμανικός άξονας να επαίρεται ότι προστατεύει τα χρήματα των φορολογουμένων, αλλά σύμφωνα με τον πρόεδρος του ΔΣ της Société Générale, Φρεντερίκ Ουντεά, θα πρέπει όλοι να ταχθούν κατά της αναδιάρθρωσης του ελληνικού ή οποιοδήποτε δημόσιου χρέους: «Ποιός θα επωμιστεί τελικά τα χρέη; Εν μέρει οι τράπεζες, αλλά το μεγαλύτερο μέρος θα διαμοιραστεί σε νοικοκυριά σε όλο τον κόσμο, εφ’ όσον θα την πληρώσουν οι εταιρείες διαχείρισης περιουσιών και οι ασφάλειες ζωής που διασφαλίζουν τις συντάξεις.

Οι κυβερνήσεις πρέπει να δρομολογήσουν τα απαραίτητα μέτρα ώστε να εξυπηρετήσουν τελικά το χρέος τους. Εξάλλου εάν μία χώρα αναδιαρθρώσει το χρέος της, πως θα επιστρέψει το πολύ σε μερικούς μήνες στις αγορές για να αναχρηματοδοτηθεί; Η αναδιάρθρωση του χρέους εμπερικλείει σοβαρές συνέπειες για το μέλλον.»

Το πρόβλημα πράγματι περιπλέκεται. Την ώρα που η ελληνική και η ιρλανδική οικονομία “σέρνεται”, οι αναλυτές θεωρούν ότι τα προβλήματα για την Πορτογαλία δε θα σταματήσουν την ώρα που μπήκε στο μηχανισμό. Οι Πορτογάλοι δε φαίνονται πρόθυμοι να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για τη δημοσιονομική τους προσαρμογή, ενώ ερώτημα παραμένει το επιτόκιο που μπορεί να εγκριθεί για τη χώρα τόσο από την Ευρώπη όσο και από το ΔΝΤ. Οι Πορτογάλοι δε φαίνονται διατεθειμένοι να προσαρμοστούν στους κανόνες πειθαρχίας που επιβάλλει ο γαλλογερμανικός άξονας. Η ένταξη στο μηχανισμό της ΕΕ και του ΔΝΤ οδηγεί αποκλειστικά σε ένα πρόγραμμα αυστηρής λιτότητας, λόγος για τον οποίο υπενθυμίζεται παραιτήθηκε και ο πρωθυπουργός Σόκρατες.

Δεν είναι εύκολο πλέον να εξηγήσει κανείς γιατί η Πορτογαλία χρειάζεται το μηχανισμό. Ούτε και στην περίπτωση της Ελλάδας και της Ιρλανδίας τα πράγματα ήταν πιο ξεκάθαρα, καθώς δεν φαίνεται ούτε ένα σημάδι προόδου. Πολλοί αναλυτές έχουν αρχίσει επομένως να θεωρούν ότι το βασικό πρόβλημα κυρίως της Πορτογαλίας, και δευτερευόντως των άλλων δύο χωρών, είναι ουσιαστικά πρόβλημα του ευρώ, το οποίο έπληξε την ανταγωνιστικότητα της και την ικανότητα τους να διαχειριστούν τα δημοσιονομικά τους μεγέθη. Εάν επιβεβαιωθεί τελικά αυτό, το ενδεχόμενο «μόλυνσης» ολόκληρης της ευρωζώνης είναι πολύ πιθανό.
Αλ.Τόμπρα