Αφού τα νούμερα δεν βγαίνουν και θα καταρρεύσουμε γιατί οι διοικούντες μας υποβάλλουν σε τέτοια δοκιμασία; Γιατί μας ζητάνε και τις τελευταίες οικονομίες μας και δεν κάνουν τίποτε από αυτά που έχουν υποσχεθεί; Ο παραλογισμός της κυβέρνησης και πώς θα σταματήσει η κατρακύλα.
Το θέατρο του παραλόγου που βιώνουμε το τελευταίο διάστημα δεν έχει τελειωμό. Από το μαρτύριο της σταγόνας, στα εκβιαστικά διλήμματα, και ξανά στο μαρτύριο της σταγόνας, με...ανακοίνωση επαχθέστατων μέτρων που αφορούν στο σύνολο της κοινωνίας και οδηγούν στην εξαθλίωση τη συντριπτική πλειονότητα των πολιτών.
Το μεγάλο ερώτημα που θέτουν στωικά πλέον οι περισσότεροι είναι: Αφού τα νούμερα δεν βγαίνουν και θα καταρρεύσουμε γιατί οι διοικούντες μας υποβάλλουν σε τέτοια δοκιμασία; Γιατί μας ζητάνε και τις τελευταίες οικονομίες μας και δεν κάνουν τίποτε από αυτά που έχουν υποσχεθεί;
Η απάντηση είναι ότι έχει γίνει πλέον πασίδηλο στην κοινωνία πως η κυβέρνηση δεν έχει σχέδιο και οι όποιες κινήσεις γίνονται όχι μόνο αποσπασματικά αλλά και προς τη λάθος κατεύθυνση. Με άλλα λόγια, δεν τίθεται πλέον θέμα σχετικά με το αν έχουμε πιάσει τον πάτο του βαρελιού.
Αφού είναι σαφές ότι από το πολύ... ξύσιμο έχουν από μόνοι τους ανοίξει ακόμη περισσότερες τρύπες στον πάτο του και έχουμε πλέον μόνο διαρροές και καμία περίπτωση ανεφοδιασμού. Τρανή απόδειξη είναι τα μέχρι σήμερα πρωτοφανή εισπρακτικά μέτρα που έχουν επιβληθεί, σε συνδυασμό με τον εκτροχιασμό των δημοσίων δαπανών...
Αυτό λοιπόν κι αν είναι το θέατρο του παραλόγου: να προσπαθείς να γεμίσεις κάτι που ξέρεις εκ των προτέρων ότι είναι τρύπιο και μπάζει από παντού.
Η μόνη περίπτωση διεξόδου είναι να σταματήσει να πέφτει άνευ ουσίας και σχεδίου υγρό στο βαρέλι. Για να κλείσουν πρώτα όλες οι τρύπες (που είναι γνωστό εκ των προτέρων πού είναι) και μετά να αρχίσει το γέμισμα.
Στο μεταξύ, όμως, χρειάζεται σύντομα και παράλληλα η συντήρηση και η επισκευή του δικτύου για την ανεμπόδιστη ροή του υγρού, δηλαδή των επενδύσεων και της επανεκκίνησης της πραγματικής οικονομίας, με ταχύτατη ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας και με δρομολόγηση των διαρθρωτικών αλλαγών.
Αυτή η διαδικασία της συντήρησης, ειρήσθω εν παρόδω, είναι ανέξοδη και το μόνο που χρειάζεται είναι η κατάργηση των άπειρων διακλαδώσεων, βαλβίδων κ.λπ., δηλαδή όλων εκείνων των εμποδίων που δυσκολεύουν τη ροή και εγκλωβίζουν το υγρό στο πολυδαίδαλο δίκτυο.
Και εδώ χρειάζεται και πάλι να ανασύρουμε από την Ιστορία την πράξη του Μ. Αλεξάνδρου, που με μία απλή κίνηση «έλυσε» τον Γόρδιο Δεσμό και δίδαξε την ανθρωπότητα ότι «το απλό και ανεπιτήδευτο είναι όμορφο» (simple is beautiful) - όχι το σύνθετο και περίπλοκο.
Εννοείται, φυσικά, ότι αυτό θα ξεβολέψει την καθημερινότητα της βυζαντινής πολυνομίας και φαραωνικής γραφειοκρατίας που έχει εκτραφεί τα τελευταία 30 χρόνια με κύριο στόχο την αναπαραγωγή και τη διαιώνιση της ύπαρξής της.
Αυτά, όμως, είναι τα νοσηρά φαινόμενα που στραγγαλίζουν την επιχειρηματικότητα, την καινοτομία, την ανταγωνιστικότητα και την πραγματική οικονομία, έχουν ήδη εντοπιστεί και κατ’ επανάληψη έχουν αναλυθεί και είναι ακριβώς αυτά που μας έχουν οδηγήσει ως εδώ.
Γι’ αυτό είναι ακόμη πιο παράλογο και πιο τραγικό, έπειτα από δύο χρόνια, να μιλάμε θεωρητικά για ανάπτυξη και κατ’ επέκταση για ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας και να μην έχει γίνει ούτε ένα βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση.
Εδώ, βέβαια, ισχύει και αυτό που διατυμπανίζουν οι παράγοντες της αγοράς: πώς είναι δυνατόν να γίνουν επενδύσεις σε μία χώρα όπου το περιβάλλον είναι ρευστό, η φορολογία εξαιρετικά υψηλή, η γραφειοκρατία οργιάζει και καμία διαρθρωτική αλλαγή δεν έχει υλοποιηθεί;
Αλλά για να αποδείξω ότι υπάρχει εξαρχής διαφορετική ατζέντα και καμία πρόθεση αλλαγής θέτω το εξής απλό ερώτημα: τι έχει γίνει για την απλούστευση των διαδικασιών και τη μείωση της γραφειοκρατίας;
Αυτό δεν κοστίζει τίποτα, αλλά είναι μία αρχή. Κάτι που θα μας προετοίμαζε, αν μη τι άλλο, για την επόμενη μέρα και θα θωράκιζε εν πολλοίς τους μισθωτούς του ιδιωτικού -αλλά και του δημόσιου- τομέα από συνεχείς περικοπές και απολύσεις.
Έτσι, όμως, θα χανόταν το περιβόητο The Greek way! Με άλλα λόγια: μην ανησυχείς, έλα να επενδύσεις και μετά θα τα τακτοποιήσουμε. Ξέρουμε λ.χ. τον Α, Β, Γ κ.ο.κ., θα κάνουμε και μία τροπολογία, θα μπούμε και σε μία περαίωση και με μία «μικρή» διευκόλυνση όλα θα είναι μέλι-γάλα…
Κούνια που μας κούναγε!… Οι ίδιοι που μας διέφθειραν και ξέρουν πολύ καλά τα χούγια μας είναι οι ίδιοι που μας ελέγχουν και μας επιβάλλουν τους κανόνες του παιχνιδιού. Άρα, θα πρέπει να γίνει αντιληπτό από όλους ότι το πάρτι τελείωσε (the party is over) και πως γυρισμός στις πρακτικές του παρελθόντος δεν υπάρχει.
Επιπλέον, δεν είναι απαραίτητο να είσαι οικονομολόγος για να αντιληφθείς ότι βρισκόμαστε σε φάση δραστικής αναδιάρθρωσης (των οικονομικών και της κοινωνίας) και ότι το σήμερα δεν έχει πλέον καμία σχέση με το χθες. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε -ως πολίτες και ως κοινωνία- να πάρουμε «ορθές» αποφάσεις (educated and informed decisions) και να επανασχεδιάσουμε την επόμενη μέρα.
Ας έρθουμε τώρα και στο κεφάλαιο «τεχνική βοήθεια», που μας προσφέρουν οι εταίροι μας, και ας αναρωτηθούμε: Γιατί αυτή είναι απαραίτητη; Τεχνοκράτες και ειδικοί στην Ελλάδα δεν υπάρχουν;
Η απάντηση είναι απλή: όπως έχει γίνει πλέον προφανές σε όλους μας, οι διοικούντες θέλουν για όλα όσα μας επιβάλλουν να υπάρχει οπωσδήποτε μία πρόφαση!
Ότι, δηλαδή, όπως και σε όσα μας έχουν εκβιαστικά και μονόδρομα οδηγήσει και μας έχουν δεσμεύσει μέχρι σήμερα (λ.χ. μνημόνιο, μεσοπρόθεσμο, ακόμα και -άκουσον-άκουσον!- επιστολές δέσμευσης λήψης μέτρων), θέλουν να φαίνεται ότι μας το λένε και το επιβάλλουν οι «κακοί» ξένοι και η κυβέρνηση δεν ξέρει τίποτε! Όμως, με όλα όσα συμβαίνουν, το λογικότερο είναι το εξής: εξωτερική «τεχνική βοήθεια» χρειάζεται πράγματι.
Αλλά αυτός που τη χρειάζεται είναι μόνο η κυβέρνηση. Για να μπορέσει να αντιληφθεί ότι αυτό που ιδεολογικά εξέθρεψε επί δεκαετίες είναι τώρα απέναντί της και πρέπει να το βάλει στην άκρη και να το ξεχάσει.
Γιατί, όπως μαθαίνουν και οι πρωτοετείς φοιτητές κοινωνιολογίας, «κάθε αλλαγή φέρνει αντίδραση» (every change brings resistance). Και αυτοί που πρέπει να αλλάξουν πρώτοι τις αντιδράσεις τους είναι αυτοί που προσπαθούν να κομίσουν αλλαγές.
Μόνο έτσι εξηγούνται οι δραματικές καθυστερήσεις, οι αποσπασματικές θεωρήσεις και οι παλινωδίες δύο ετών (με φορολογική υπερπαραγωγή και συνεχείς αφαιμάξεις του κόσμου και των επιχειρήσεων - όχι μόνο με μηδενικό αλλά πολύ περισσότερο με καταστροφικό αποτέλεσμα για το μέλλον), που καταλήγουν σε έναν φαύλο κύκλο ύφεσης και περιδίνησης κρίσης αξιοπιστίας, αλλά και στην απαξίωση του πολιτικού συστήματος από μεγάλη μερίδα των πολιτών.
Εν κατακλείδι, εάν δεχτούμε ότι «πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού», η συγκεκριμένη κυβέρνηση λειτουργεί με βάση το ανέφικτο, αποστερώντας από την κοινωνία και τον επιχειρηματικό κόσμο κάθε τι δημιουργικό και όμορφο, οδηγώντας τους στη μιζέρια και στην απόγνωση.
Χάρης Λαμπρόπουλος (Ph.D. econ. LSE) Οικονομολόγος, Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών και Μέλος του Δ.Σ. του ΕΒΕΑ
Το μεγάλο ερώτημα που θέτουν στωικά πλέον οι περισσότεροι είναι: Αφού τα νούμερα δεν βγαίνουν και θα καταρρεύσουμε γιατί οι διοικούντες μας υποβάλλουν σε τέτοια δοκιμασία; Γιατί μας ζητάνε και τις τελευταίες οικονομίες μας και δεν κάνουν τίποτε από αυτά που έχουν υποσχεθεί;
Η απάντηση είναι ότι έχει γίνει πλέον πασίδηλο στην κοινωνία πως η κυβέρνηση δεν έχει σχέδιο και οι όποιες κινήσεις γίνονται όχι μόνο αποσπασματικά αλλά και προς τη λάθος κατεύθυνση. Με άλλα λόγια, δεν τίθεται πλέον θέμα σχετικά με το αν έχουμε πιάσει τον πάτο του βαρελιού.
Αφού είναι σαφές ότι από το πολύ... ξύσιμο έχουν από μόνοι τους ανοίξει ακόμη περισσότερες τρύπες στον πάτο του και έχουμε πλέον μόνο διαρροές και καμία περίπτωση ανεφοδιασμού. Τρανή απόδειξη είναι τα μέχρι σήμερα πρωτοφανή εισπρακτικά μέτρα που έχουν επιβληθεί, σε συνδυασμό με τον εκτροχιασμό των δημοσίων δαπανών...
Αυτό λοιπόν κι αν είναι το θέατρο του παραλόγου: να προσπαθείς να γεμίσεις κάτι που ξέρεις εκ των προτέρων ότι είναι τρύπιο και μπάζει από παντού.
Η μόνη περίπτωση διεξόδου είναι να σταματήσει να πέφτει άνευ ουσίας και σχεδίου υγρό στο βαρέλι. Για να κλείσουν πρώτα όλες οι τρύπες (που είναι γνωστό εκ των προτέρων πού είναι) και μετά να αρχίσει το γέμισμα.
Στο μεταξύ, όμως, χρειάζεται σύντομα και παράλληλα η συντήρηση και η επισκευή του δικτύου για την ανεμπόδιστη ροή του υγρού, δηλαδή των επενδύσεων και της επανεκκίνησης της πραγματικής οικονομίας, με ταχύτατη ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας και με δρομολόγηση των διαρθρωτικών αλλαγών.
Αυτή η διαδικασία της συντήρησης, ειρήσθω εν παρόδω, είναι ανέξοδη και το μόνο που χρειάζεται είναι η κατάργηση των άπειρων διακλαδώσεων, βαλβίδων κ.λπ., δηλαδή όλων εκείνων των εμποδίων που δυσκολεύουν τη ροή και εγκλωβίζουν το υγρό στο πολυδαίδαλο δίκτυο.
Και εδώ χρειάζεται και πάλι να ανασύρουμε από την Ιστορία την πράξη του Μ. Αλεξάνδρου, που με μία απλή κίνηση «έλυσε» τον Γόρδιο Δεσμό και δίδαξε την ανθρωπότητα ότι «το απλό και ανεπιτήδευτο είναι όμορφο» (simple is beautiful) - όχι το σύνθετο και περίπλοκο.
Εννοείται, φυσικά, ότι αυτό θα ξεβολέψει την καθημερινότητα της βυζαντινής πολυνομίας και φαραωνικής γραφειοκρατίας που έχει εκτραφεί τα τελευταία 30 χρόνια με κύριο στόχο την αναπαραγωγή και τη διαιώνιση της ύπαρξής της.
Αυτά, όμως, είναι τα νοσηρά φαινόμενα που στραγγαλίζουν την επιχειρηματικότητα, την καινοτομία, την ανταγωνιστικότητα και την πραγματική οικονομία, έχουν ήδη εντοπιστεί και κατ’ επανάληψη έχουν αναλυθεί και είναι ακριβώς αυτά που μας έχουν οδηγήσει ως εδώ.
Γι’ αυτό είναι ακόμη πιο παράλογο και πιο τραγικό, έπειτα από δύο χρόνια, να μιλάμε θεωρητικά για ανάπτυξη και κατ’ επέκταση για ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας και να μην έχει γίνει ούτε ένα βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση.
Εδώ, βέβαια, ισχύει και αυτό που διατυμπανίζουν οι παράγοντες της αγοράς: πώς είναι δυνατόν να γίνουν επενδύσεις σε μία χώρα όπου το περιβάλλον είναι ρευστό, η φορολογία εξαιρετικά υψηλή, η γραφειοκρατία οργιάζει και καμία διαρθρωτική αλλαγή δεν έχει υλοποιηθεί;
Αλλά για να αποδείξω ότι υπάρχει εξαρχής διαφορετική ατζέντα και καμία πρόθεση αλλαγής θέτω το εξής απλό ερώτημα: τι έχει γίνει για την απλούστευση των διαδικασιών και τη μείωση της γραφειοκρατίας;
Αυτό δεν κοστίζει τίποτα, αλλά είναι μία αρχή. Κάτι που θα μας προετοίμαζε, αν μη τι άλλο, για την επόμενη μέρα και θα θωράκιζε εν πολλοίς τους μισθωτούς του ιδιωτικού -αλλά και του δημόσιου- τομέα από συνεχείς περικοπές και απολύσεις.
Έτσι, όμως, θα χανόταν το περιβόητο The Greek way! Με άλλα λόγια: μην ανησυχείς, έλα να επενδύσεις και μετά θα τα τακτοποιήσουμε. Ξέρουμε λ.χ. τον Α, Β, Γ κ.ο.κ., θα κάνουμε και μία τροπολογία, θα μπούμε και σε μία περαίωση και με μία «μικρή» διευκόλυνση όλα θα είναι μέλι-γάλα…
Κούνια που μας κούναγε!… Οι ίδιοι που μας διέφθειραν και ξέρουν πολύ καλά τα χούγια μας είναι οι ίδιοι που μας ελέγχουν και μας επιβάλλουν τους κανόνες του παιχνιδιού. Άρα, θα πρέπει να γίνει αντιληπτό από όλους ότι το πάρτι τελείωσε (the party is over) και πως γυρισμός στις πρακτικές του παρελθόντος δεν υπάρχει.
Επιπλέον, δεν είναι απαραίτητο να είσαι οικονομολόγος για να αντιληφθείς ότι βρισκόμαστε σε φάση δραστικής αναδιάρθρωσης (των οικονομικών και της κοινωνίας) και ότι το σήμερα δεν έχει πλέον καμία σχέση με το χθες. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε -ως πολίτες και ως κοινωνία- να πάρουμε «ορθές» αποφάσεις (educated and informed decisions) και να επανασχεδιάσουμε την επόμενη μέρα.
Ας έρθουμε τώρα και στο κεφάλαιο «τεχνική βοήθεια», που μας προσφέρουν οι εταίροι μας, και ας αναρωτηθούμε: Γιατί αυτή είναι απαραίτητη; Τεχνοκράτες και ειδικοί στην Ελλάδα δεν υπάρχουν;
Η απάντηση είναι απλή: όπως έχει γίνει πλέον προφανές σε όλους μας, οι διοικούντες θέλουν για όλα όσα μας επιβάλλουν να υπάρχει οπωσδήποτε μία πρόφαση!
Ότι, δηλαδή, όπως και σε όσα μας έχουν εκβιαστικά και μονόδρομα οδηγήσει και μας έχουν δεσμεύσει μέχρι σήμερα (λ.χ. μνημόνιο, μεσοπρόθεσμο, ακόμα και -άκουσον-άκουσον!- επιστολές δέσμευσης λήψης μέτρων), θέλουν να φαίνεται ότι μας το λένε και το επιβάλλουν οι «κακοί» ξένοι και η κυβέρνηση δεν ξέρει τίποτε! Όμως, με όλα όσα συμβαίνουν, το λογικότερο είναι το εξής: εξωτερική «τεχνική βοήθεια» χρειάζεται πράγματι.
Αλλά αυτός που τη χρειάζεται είναι μόνο η κυβέρνηση. Για να μπορέσει να αντιληφθεί ότι αυτό που ιδεολογικά εξέθρεψε επί δεκαετίες είναι τώρα απέναντί της και πρέπει να το βάλει στην άκρη και να το ξεχάσει.
Γιατί, όπως μαθαίνουν και οι πρωτοετείς φοιτητές κοινωνιολογίας, «κάθε αλλαγή φέρνει αντίδραση» (every change brings resistance). Και αυτοί που πρέπει να αλλάξουν πρώτοι τις αντιδράσεις τους είναι αυτοί που προσπαθούν να κομίσουν αλλαγές.
Μόνο έτσι εξηγούνται οι δραματικές καθυστερήσεις, οι αποσπασματικές θεωρήσεις και οι παλινωδίες δύο ετών (με φορολογική υπερπαραγωγή και συνεχείς αφαιμάξεις του κόσμου και των επιχειρήσεων - όχι μόνο με μηδενικό αλλά πολύ περισσότερο με καταστροφικό αποτέλεσμα για το μέλλον), που καταλήγουν σε έναν φαύλο κύκλο ύφεσης και περιδίνησης κρίσης αξιοπιστίας, αλλά και στην απαξίωση του πολιτικού συστήματος από μεγάλη μερίδα των πολιτών.
Εν κατακλείδι, εάν δεχτούμε ότι «πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού», η συγκεκριμένη κυβέρνηση λειτουργεί με βάση το ανέφικτο, αποστερώντας από την κοινωνία και τον επιχειρηματικό κόσμο κάθε τι δημιουργικό και όμορφο, οδηγώντας τους στη μιζέρια και στην απόγνωση.
Χάρης Λαμπρόπουλος (Ph.D. econ. LSE) Οικονομολόγος, Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών και Μέλος του Δ.Σ. του ΕΒΕΑ
