Το πρωτογενές πλεόνασμα του 8μήνου δεν συμβαδίζει με τις εκτιμήσεις για ετήσιο έλλειμμα, προκαλώντας εύλογες απορίες και την εξύφανση θεωριών συνωμοσίας με επίκεντρο την τρόικα αλλά και την κυβέρνηση...
H επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων αποτελεί προτεραιότητα για χώρες με υψηλό δημόσιο χρέος όπως η Ελλάδα, γιατί δημιουργεί συνθήκες φερεγγυότητας.
Ο προϋπολογισμός της γενικής κυβέρνησης μπορεί να είναι ελλειμματικός.
Όμως, τα έσοδα μπορεί να είναι μεγαλύτερα από τις δαπάνες χωρίς τους τόκους για την εξυπηρέτηση του χρέους, με αποτέλεσμα η χώρα να... καταγράφει πρωτογενές πλεόνασμα.
Το πρωτογενές πλεόνασμα είναι σημαντικό γιατί αυξάνει τον βαθμό ελευθερίας της χώρας στην άσκηση οικονομικής πολιτικής και ενισχύει τη διαπραγματευτική της θέση.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, ο προϋπολογισμός της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να εμφανίσει έλλειμμα ύψους 8 δισ. ευρώ το 2013 μετά τη λήψη των νέων μέτρων έναντι ελλείμματος 13,3 δισ. φέτος και 19,4 δισ. ευρώ το 2011.
Όμως, ο προϋπολογισμός προβλέπεται να καταγράψει πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 2,2 δισ. ευρώ το 2013 έναντι εκτίμησης για πρωτογενές έλλειμμα 2,8 δισ. το 2012 και 4,5 δισ. το 2011 (προσωρινά στοιχεία).
Εδώ ακριβώς αρχίζουν οι απορίες και οι ενστάσεις.
Κι αυτό γιατί με βάση τα στοιχεία για το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης, που έδωσε χθες στη δημοσιότητα το υπουργείο οικονομικών, τα έσοδα ξεπερνούν τις δαπάνες χωρίς τους τόκους κατά 1,44 δισ. ευρώ το διάστημα Ιανουαρίου-Αυγούστου.
Κοινώς, η γενική κυβέρνηση καταγράφει πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 1,44 δισ. στο 8μηνο σε μη ενοποιημένη βάση.
Ακόμη κι αν αναπροσαρμοστεί χαμηλότερα κατά 583 εκατ. ευρώ σε ενοποιημένη βάση, λαμβάνοντας υπόψη την απαλοιφή ενδοκυβερνητικών τόκων, το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης καταγράφει πρωτογενές πλεόνασμα 857 εκατ. ευρώ στο 8μηνο.
Κάποιος ίσως υποστηρίξει ότι θα πρέπει να ληφθεί επίσης υπόψη η πιθανή αποπληρωμή όλων των ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου που δημιουργήθηκαν στο 8μηνο πριν από το τέλος της χρονιάς.
Αυτές ανέρχονται σε 1,3 δισ. ευρώ περίπου, σύμφωνα με τους υπολογισμούς μας.
Κι αυτό γιατί οι ληξιπρόθεσμες οφειλές ήταν 7,9 δισ. στο τέλος Αυγούστου από 5,7 δισ. στα τέλη του 2011, δηλαδή 2,2 δισ. μεγαλύτερες.
Όμως, 930 εκατ. ευρώ αφορούν ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του ΕΟΠΠΥ, που δημιουργήθηκαν πριν από τα τέλη του 2011 και απλώς ενσωματώθηκαν στο ισοζύγιο τον προηγούμενο Ιανουάριο. Επομένως, η δαπάνη για την εξόφλησή τους θα καταγραφεί στους προϋπολογισμούς των προηγούμενων ετών σε δεδουλευμένη βάση (ESA 95).
Αν λοιπόν αφαιρεθεί το ποσό του 1,3 δισ. ευρώ από το πρωτογενές πλεόνασμα των 857 εκατ. ευρώ, προκύπτει θεωρητικά πρωτογενές έλλειμμα ύψους 443 εκατ. ευρώ στο 8μηνο.
Ακόμη κι αυτό απέχει παρασάγγας από τις εκτιμήσεις του προσχεδίου του προϋπολογισμού του 2013 για πρωτογενές έλλειμμα ύψους 2,8 δισ. ευρώ ολόκληρη τη φετινή χρονιά.
Κι αυτό γιατί ο Σεπτέμβριος ήταν ένας ακόμη καλός μήνας, όπως πληροφορούμαστε από το «στόμα του αλόγου», που λένε οι Αγγλοσάξονες, αφού τα έσοδα πήγαν αρκετά καλά.
Κοινώς, ο Σεπτέμβριος ήταν πλεονασματικός και το ίδιο αναμένεται ότι θα συμβεί και τον Οκτώβριο.
Αν λοιπόν το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης είναι πλεονασματικό το διάστημα Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου κατά τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ -μερικοί αναμένουν πάνω από 1 δισ.- γιατί πέφτουν τα χαράτσια, οι άλλοι φόροι περιουσίας και οι δόσεις του φόρου μισθωτών υπηρεσιών αυτήν την περίοδο, το πρωτογενές αποτέλεσμα θα είναι πολύ καλύτερο από το έλλειμμα των 2,8 δισ. ευρώ στο προσχέδιο του προϋπολογισμού που κατατέθηκε πρόσφατα.
Στη χειρότερη των περιπτώσεων, και υπό την προϋπόθεση ότι οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του δημοσίου αυξάνονται κατά 300 εκατ. ευρώ τον μήνα, όσο δηλαδή τον περασμένο Αύγουστο, το συνολικό ποσό θα ανέλθει σε 1,2 δισ. ευρώ το διάστημα Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου.
Υποθέτοντας σωρευτικό πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 500 εκατ. ευρώ το τελευταίο τετράμηνο της χρονιάς, νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές ύψους 1,2 δισ. ευρώ και καθαρό πρωτογενές έλλειμμα 443 εκατ. ευρώ στο 8μηνο, μετά τη θεωρητική αποπληρωμή 1,3 δισ. ευρώ για τις νέες ληξιπρόθεσμες το ίδιο διάστημα, το ετήσιο πρωτογενές έλλειμμα διαμορφώνεται σε 1,14 δισ. για ολόκληρη τη χρονιά.
Αυτό όμως είναι το χειρότερο σενάριο.
Αν υποθέσουμε ότι οι νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές θα αυξάνονται κατά 163 δισ. ευρώ τον μήνα, δηλαδή το μέσο μηνιαίο ποσό του 8μήνου, τότε θα προστεθούν σωρευτικά 652 εκατ. ευρώ το διάστημα Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου, που θα αποπληρωθούν στο τέλος της χρονιάς.
Επομένως, το ετήσιο πρωτογενές έλλειμμα θα ανέλθει σε 600 εκατ. ευρώ περίπου τη φετινή χρονιά σε αυτήν την περίπτωση (443 εκατ. στο 8μηνο συν 152 εκατ. το τελευταίο τετράμηνο με πλεόνασμα 500 εκατ. ευρώ το ίδιο διάστημα).
Κι αν φυσικά το πρωτογενές πλεόνασμα το διάστημα Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου διαμορφωθεί σε 1 δισ. ευρώ, τότε μιλάμε για μια ή άλλη.
Σε κάθε περίπτωση, όλα δείχνουν ότι το πρωτογενές αποτέλεσμα θα είναι καλύτερο απ’ αυτό που προβλέπει το προσχέδιο του προϋπολογισμού το 2013.
Γιατί λοιπόν δεν απεικονίζεται στο προσχέδιο;
Μερικοί θεωρούν ότι το επέβαλε η τρόικα, θεωρώντας ότι ο φετινός στόχος για το πρωτογενές έλλειμμα δεν θα επιτευχθεί.
Όμως, δεν υπάρχει λόγος να θέλει κάτι τέτοιο, ιδίως οι ελεγκτές της Ε.Ε. που θέλουν να δείξουν ότι το χρέος είναι βιώσιμο για να μην υποστούν «κούρεμα» τα κράτη-μέλη.
Κάποιοι άλλοι θεωρούν ότι είναι επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης που επικεντρώνεται στο 2013, αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα τον προϋπολογισμό του 2012.
Όμως, ούτε αυτό βγάζει νόημα γιατί υπάρχει συνέχεια.
Άλλοι θεωρούν ότι η κυβέρνηση εμφανίζει χειρότερα νούμερα γιατί πιστεύει ότι έτσι θα επιτύχει ευκολότερα τον στόχο της επιμήκυνσης της δημοσιονομικής προσαρμογής.
Υπό την ίδια έννοια, κάποιος άλλος μπορεί να ισχυριστεί ότι θα μπορούσε να επιτύχει ευκολότερα τον στόχο της επιμήκυνσης δείχνοντας καλύτερα αποτελέσματα από τα αναμενόμενα στο δημοσιονομικό μέτωπο.
Σε κάθε περίπτωση, το πρωτογενές αποτέλεσμα του ισοζυγίου της γενικής κυβέρνησης στο 8μηνο δεν συμβαδίζει με την εκτίμηση για το ετήσιο πρωτογενές έλλειμμα ύψους 2,8 δισ. ευρώ του προσχεδίου στον προϋπολογισμό που κατατέθηκε.
Μια πειστική απάντηση στις απορίες θα πρέπει να υπάρχει, εκτός κι αν οι «συνωμοσιολόγοι» έχουν δίκιο.
Dr. Money
